مهدی علیپور حافظی؛ داریوش مطلبی
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، ترسیم شبکه علمی مقالات پژوهشی حوزه موضوعی امام رضا (ع) بود. پژوهش حاضر با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان و روش تحلیل شبکه‌ای به بررسی و شناسایی روابط مفهومی میان آثار پژوهشی منتشر شده در موضوع امام رضا (ع) انجام شد. با بررسی‌های جامع صورت گرفته درنهایت 1305 مقاله به محوریت امام رضا (ع) شناسایی ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش حاضر، ترسیم شبکه علمی مقالات پژوهشی حوزه موضوعی امام رضا (ع) بود. پژوهش حاضر با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان و روش تحلیل شبکه‌ای به بررسی و شناسایی روابط مفهومی میان آثار پژوهشی منتشر شده در موضوع امام رضا (ع) انجام شد. با بررسی‌های جامع صورت گرفته درنهایت 1305 مقاله به محوریت امام رضا (ع) شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت. اطلاعات توصیفی گردآوری شده با استفاده از سیاهه وارسی، جهت یکدست‌سازی و ترسیم نمودارها وارد نرم‌افزار اکسل شدند. جهت تهیه ماتریس‌های متقارن برای ترسیم نقشه‌های هم‌رخدادی از نرم‌افزار راورماتریس استفاده شد. ماتریس‌ها برای محاسبات سنجه‌های مرکزیت درجه و بینیت وارد نرم‌افزار یوسی‌آی.نت شدند. به‌منظور مصورسازی نقشه‌ها نیز از نرم‌افزار وی‌اُاِس‌ویوور استفاده گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که نویسندگانی مانند خلیل بیگ‌زاده و زهرا قاسم‌نژاد در رتبه نخست پرکارترین نویسندگان قرار دارند. دانشگاه فردوسی مشهد نیز در رتبه اول مشارکت در انتشار مقالات با موضوع امام رضا (ع) قرار دارد. علاوه بر این، پژوهشگرانی که دارای رتبه علمی استادیاری هستند بیشترین مشارکت را در انتشار مقاله داشته‌اند. رشته زبان و ادبیات فارسی نیز فعال‌ترین پژوهشگران را در انتشار مقاله دارد. نویسندگانی مانند منصوره فصیح‌رامندی، حسین بهروان، و سیدابراهیم مرتضوی به دلیل داشتن بیشترین میزان مرکزیت بینیت از توانایی بالایی برای انتقال اطلاعات و دانش در شبکه برخوردارند. رشته‌های علمی مانند علوم تربیتی، پژوهش اجتماعی، و دین‌پژوهی با داشتن بیشترین میزان مرکزیت درجه از محبوب‌ترین رشته‌ها در شبکه همکاری بین‌رشته‌ای هستند. همچنین دانشگاه‌هایی مانند علوم انتظامی امین، پیام‌نور، و دانشگاه آزاد اسلامی مشهد از محبوب‌ترین سازمانهای فعال در شبکه همکاری میان مؤسسات علمی حامی انتشار مقالات هستند. واژگانی مانند امام، گونه‌شناسی حدیث، و عقاید اسلامی از محبوب‌ترین واژگان در مقالات هستند. نتایج پژوهش در حوزه موضوعی امام رضا (ع) به دلیل ویژگی‌های بارز شخصیتی، علمی، فرهنگی و مذهبی ایشان نشان داد که این موضوع مورد توجه جدی پژوهشگران به ویژه پژوهشگران حوزه شخصیت و فرهنگ قرار دارد. تحلیل انجام گرفته در مقالات نیز نشان داد که حوزویان و پژوهشگران دینی در این زمینه کم‌تر فعال هستند و مؤسسات کاملاً مرتبط کم‌تر به انتشار مقالات و حمایت از انتشار آن‌ها همت گماشته‌اند.
