دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
به کارگیری داده کاوی برای پیشنهاد پرسش درنظامهای بازیابی اطلاعات
1
18
FA
مهدی
زینالی تازه کندی
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ma.zeynali@mail.um.ac.ir
محسن
نوکاریزی
0000-0001-7716-8280
دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران
mnowkarizi@um.ac.ir
10.22054/jks.2020.50167.1275
داده کاوی به مفهوم آشکارسازی الگوهای موجود در حجم انبوه داده هاست که در بسیاری از رشته ها به کار گرفته شده است. در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی بهویژه در بازیابی اطلاعات نیز میتوان از آن بهره برد. در بازیابی اطلاعات ابتدا پارادایم نظام گرا و سپس پارادایم کاربرگرا مطرح شده است که در پارادایم دوم به نیاز اطلاعاتی توجه شده است. در پارادایم دوم، ورود پرسش های نامناسب از سوی کاربران، دلیل اصلی عدم بازیابی مدارک مرتبط تلقی می شود. ازاین رو، یکی از مباحث اصلی این پارادایم، پیشنهاد و بسط پرسش مناسب در نظام بازیابی اطلاعات است که میتوان از روش های داده کاوی برای آن استفاده کرد. چهار روش مهم برای پیشنهاد پرسش جهت تقویت نظام توصیه گر وجود دارد. قاعده سری زمانی یکی از این روش هاست که به فراوانی پرسش در واحد زمانی خاص می پردازد. یکی دیگر از روش ها، قانون همایندی است که به وابستگی و تداعی پرسش ها توجه دارد. در روش قانون هم ایندی همراه با فاصله لون اشتاین، افزون بر توجه به وابستگی و تداعی پرسش ها به ترتیب واژه های پرسش نیز توجه می شود. به هرحال، در هر سه روش یادشده، از فایل ثبت رخداد استفاده می شود؛ درحالیکه در نظریه احتمالاتی از واژه های مدارک جهت ترمیم شکاف واژگانی بین پرسش و مدارک استفاده می شود. درنهایت به نظر می رسد، به کارگیری روش های یادشده به ویژه روش احتمالی در پیشنهاد پرسش منجر به نتایج مناسب تری شود.
سامانه توصیهگر,فاصله لون اشتاین,قاعده سری زمانی,قانون همایندی,نظریه احتمالی
https://jks.atu.ac.ir/article_10828.html
https://jks.atu.ac.ir/article_10828_873494b7d41c85c14f8bb0099e4bb7d1.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
بررسی جریان دانشی و محتوایی مقالات دو فصلنامۀ پیشرفتهای حسابداری از ابتدای انتشار تا پایان سال 1397
19
37
FA
یونس
نوبخت
0000-0002-1764-684X
دکتری تخصصی، مالی و حسابداری، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه سلچوک، کُنیا، ترکیه
y.nobaxt@yahoo.com
مریم
نوبخت
0000-0002-1080-805X
دانشجوی دکتری مالی، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه استانبول، استانبول، ترکیه
nobaxt.tabriz@yahoo.com
10.22054/jks.2020.48221.1259
هدف این پژوهش، بررسی جریان دانشی و محتوایی دو فصلنامۀ پیشرفت های حسابداری به عنوان یکی از بهترین نشریات علمی حوزۀ دانش حسابداری در ایران، از ابتدای سال انتشار تا پایان سال 1397 بود. این مطالعه از نوع علم سنجی بوده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی مقالات منتشرشده در مجله بود که همگی به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند (170 = N). داده های پژوهش نیز با به کارگیری ابزار سیاهۀ وارسی گردآوری و با استفاده از نرم افزار اکسل مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ در 170 مقالۀ منتشرشده در طی این سالها، 417 نویسنده مشارکت داشته اند که از این تعداد 354 نفر را مردان و 63 نفر را زنان تشکیل داده اند. با در نظرگرفتن سطح تحصیلی و مرتبۀ علمی نویسندگان؛ کارشناسان ارشد با 33 درصد و استادیاران با 29 درصد، در صدر جدول نویسندگان قرار دارند. درعین حال 3 درصد مقالات، تک نویسنده ای و 97 درصد حاصلِ کارگروهی بوده است. در بین دانشگاه ها و مراکز علمی، دانشگاه شیراز با 48 عنوان مقاله در رتبۀ اول و دانشگاه اصفهان با 15 عنوان مقاله در رتبۀ دوم قرار گرفته است. ازنظر گرایش موضوعی، 79 درصد از آثار منتشرشده در حوزۀ حسابداری مالی بوده و حسابرسی با 11 درصد در رتبۀ بعدی قرار گرفته است. از مجموع 5864 منبع مورد استناد در مقالات، 72 درصد منابع به زبان انگلیسی و 28 درصد به زبان فارسی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد؛ بیشترین تعداد مقالات منتشرشده مربوط به موضوع حسابداری مالی بوده و سهم سایر موضوعات اندک است. از طرف دیگر، ارزیابی استنادات مقالات نیز نشان می دهد که بیشتر پژوهشگران به منابع لاتین استناد نموده اند تا به منابع فارسی؛ بنابراین ضروری است دست اندرکاران این حوزه ضمن تنوع بخشی در پذیرش موضوعات مختلف حسابداری، با اتخاذ تدابیری، ازجمله تشویق و ترغیب پژوهشگران جوان، راه را برای انتشار مقالات بکر و جدید پژوهشگران داخلی باز نمایند.
تحلیل محتوا,دانش حسابداری,دو فصلنامۀ پیشرفتهای حسابداری,علمسنجی
https://jks.atu.ac.ir/article_10791.html
https://jks.atu.ac.ir/article_10791_d795bfb2a8e58fa4679c1d554f17acf2.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
ارزیابی عملکرد و اولویتبندی کتابخانههای عمومی شهرستانهای استان فارس با بکارگیری رویکرد تلفیقی برنامهریزی آرمانی و تحلیل پوششی دادهها
39
62
FA
پیام
شجاعی
استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
pshojaei@shirazu.ac.ir
فرزانه
عفیفیان
دانشآموخته دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، کارشناس مسئول امور پژوهشی و مدرس دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
fafif@rose.shirazu.ac.ir
محمد
ضیائیان
کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار (MBA)، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
mahan.ziaeyan@gmail.com
10.22054/jks.2020.50123.1272
هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد و اولویت بندی کتابخانه های عمومی شهرستان های استان فارس منتهی به سال 1396 با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه ریزی آرمانی و تحلیل پوششی داده ها بوده است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهش های کاربردی بوده و ازنظر روش جمع آوری داده ها و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. داده های مورداستفاده از اداره کل کتابخانه های عمومی استان فارس منتهی به سال 1396 اخذ گردید. بر این اساس از 29 شهرستان استان فارس، داده های موردنیاز به دست آمد و پس از ایجاد مدل های خطی موردنظر برای هر شهرستان از طریق نرم افزار لینگو، یافته ها استخراج شد. بر اساس یافته های پژوهش، شهرستان های ارسنجان و خرم بید کارا بود و دیگر شهرها ازجمله شیراز ناکارا بودند. با استفاده از رویکرد ابرکارایی اندرسون- پترسون مشخص شد که خرم بید نسبت به ارسنجان کاراتر است. درنهایت بر اساس اولویت بندی صورت گرفته به ترتیب خرمبید، ارسنجان و فیروزآباد حائز بالاترین رتبه و فراشبند، سپیدان و رستم دارای پایین ترین رتبه بودند. نکته حائز اهمیت در نتایج این پژوهش، قرار گرفتن شیراز به عنوان مرکز استان در جایگاه چهارم مشترک با شهرستان داراب بود. اگرچه بر اساس شاخص های ورودی، میزان امکانات شیراز از سایر شهرستان های استان فارس بالاتر است، اما میزان خروجی ها متناسب با امکانات توزیع شده نبوده است. از سوی دیگر نتایج به کارگیری وزن دهی فازی نشان داد که تعداد کل نسخ موجود مهم ترین ورودی و تعداد مراجعین کل مهم ترین خروجی است.
استان فارس,برنامه ریزی آرمانی,تحلیل پوششی داده ها,کتابخانه های عمومی,وزن دهی فازی
https://jks.atu.ac.ir/article_11065.html
https://jks.atu.ac.ir/article_11065_622a923d240b9ea97bda7e93da5ce0bc.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
تاثیر سواد اطلاعاتی کتابداران بر رشد سازمانی کتابخانههای عمومی
63
90
FA
محمود
مرادی
0000-0001-5750-120X
استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران
mmoradi44@gmail.com
سارا
بهرامی نیا
0000-0001-7840-8151
دانشجوی دکتری گروه علم اطلاعات و دانش شناسی- گرایش مدیریت اطلاعات، دانشگاه پیام نور، مشهد، ایران
bahramisaraa@gmail.com
10.22054/jks.2020.49603.1268
پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر سواد اطلاعاتی کتابداران بر رشد سازمانی کتابخانه های عمومی کرمانشاه است. در این پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی کرمانشاه بررسی شده و همچنین تأثیر سواد اطلاعاتی بر رشد سازمانی آنها تعیین گردید. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه که درمجموع 215 نفر میباشند، تشکیل میدهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 138 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد رشد سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش سواد اطلاعاتی در طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده شده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. همچنین داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی و مؤلفه های آن (توانایی جایابی اطلاعات، توانایی ارزیابی اطلاعات و توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات) در بین کتابداران کتابخانه های عمومی کرمانشاه در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه توانایی جایابی اطلاعات (60/3) و کمترین فراوانی، مربوط به توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات (30/3) بود. همچنین میانگین رشد سازمانی و مؤلفههای آن (پاداش، روابط، ساختار، مدیریت، مکانیسم های سودمند، نگرش نسبت به تغییر و هدف) در کتابخانه های عمومی کرمانشاه در سطح مطلوب است. کسب سواد اطلاعاتی یک نیاز اساسی برای همه افراد است و ازآنجاکه مهارت تک تک افراد در رشد و توسعه جامعه نقش دارند، بنابراین نتایج ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و رابطه مهارت آنها با توسعه و کارآیی سازمانی همچنین تلاش و برنامه ریزی برای ارتقای سطح آن، در جهت رسیدن به این اهداف کمک شایانی خواهد کرد. ازآنجاکه یافته های پژوهش نشان داد که سطح توانایی استفاده از اطلاعات در بین کتابداران نسبت به دیگر مؤلفه های سواد اطلاعاتی آنها پایین تر است، نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این مهارت در بین کتابداران ضروری به نظر می رسد، زیرا توانایی استفاده از اطلاعات که یکی از شاخصه های اصلی سواد اطلاعاتی است، برای کتابداران به عنوان اشاعه دهندگان اطلاعات امری اجتناب ناپذیر و ضروری است. لذا هراندازه کارکنان سازمان وظایف خود را بهتر بشناسند و مهارتهای لازم در خصوص حرفه خود را ارتقا ببخشند و درنتیجه عملکرد بهتری داشته باشند، در بهبود وضعیت، پیشرفت و توسعه سازمان خود، نقش مؤثرتری خواهند داشت.
رشد سازمانی,سواد اطلاعاتی,کتابخانه های عمومی,کتابداران,کرمانشاه
https://jks.atu.ac.ir/article_10795.html
https://jks.atu.ac.ir/article_10795_d8228bec08d4e8074c0c97b569933823.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
روند حرکت به سمت کتابخانههای سبز و توسعهی پایدار: مطالعهی موردی کتابخانههای عمومی استان کرمانشاه
91
116
FA
ثریا
زنگنه
000-0002-4531-042X
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و مسئول دبیرخانه اداره کل کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
s.z92.lib@gmail.com
10.22054/jks.2020.50050.1270
هدف پژوهش پیش رو بررسی روند حرکت کتابخانه های عمومی در استان کرمانشاه به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار بود. پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی بوده که به شیوه ی توصیفی و پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه ی پژوهش مسئولین کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بودند که تعدادشان 96 نفر بود. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 76 نفر برآورد شد که بعد از ارسال سیاهه وارسی و پرسشنامه تعداد 63 عدد به شکل صحیح تکمیل و عودت داده شد. یافته ها نشان داد بیشترین صرفه جویی در مصرف کاغذ و کمترین در حمل ونقل بود. میزان رعایت مصرف کاغذ بالاترین میانگین (70/3) و رعایت استانداردهای زیست محیطی در حملونقل کمترین میانگین (83/1) را کسب کرد. کتابخانه های موردبررسی ازلحاظ حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار از دیدگاه مسئولین آنها در وضعیت نسبتاً خوب و کمی بالاتر از متوسط قرار دارند. میزان اهمیت استانداردهای زیست محیطی در اهداف راهبردی و برنامه های مدون و اساسی کتابخانه های عمومی و آموزش مسائل زیست محیطی در کتابخانه ها پایین تر از متوسط و ضعیف بود. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که مسئولین کتابخانه های عمومی موردبررسی تمایلی بالاتر از متوسط (73/3) جهت ایجاد یک اتاق یا دفتر سبز برای بررسی و پیگیری استانداردها و مسائل زیست محیطی در کتابخانه های عمومی داشتند. نیاز است نهاد کتابخانه های عمومی کشور با ایجاد بخشنامه ها و مقررات اداری لازم الاجرا حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار را هدفمندتر دنبال کند. اگرچه وضعیت کتابخانه های عمومی موردبررسی از دیدگاه مسئولین آنها نسبتاً خوب ارزیابی شد، اما تا رسیدن به وضعیت ایده آل راه زیادی در پیش است.
توسعه ی پایدار,کتابخانه سبز,کتابخانه های عمومی
https://jks.atu.ac.ir/article_10961.html
https://jks.atu.ac.ir/article_10961_380b3336ac6c07f827d8d45bf455090c.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی
2980-8243
2783-1795
7
23
2020
06
21
پرکاربردترین عملکردهای پردازش زبان طبیعی در حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی
117
150
FA
ناهید
خوشیان
دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانششناسی گرایش بازیابی اطلاعات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
nkhooshian@gmail.com
وحیدرضا
میرزائیان
0000-0002-5142-1732
استادیار، گروه کاربرد فناوری در آموزش زبان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
mirzaeian@alzahra.ac.ir
10.22054/jks.2020.44502.1238
هدف از پژوهش حاضر، بررسی پرکاربردترین کارکردهای پردازش زبان طبیعی در حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی بوده است. پژوهش حاضر به روش تحلیل اسنادی یا کتابخانه ای و با مداقه و بررسی و تحلیل متون انجام شده است. یافته ها نشان داد که تاکنون کاربردهای مهمی از پردازش زبان طبیعی در حوزه های مختلف انجام شده است. در این پژوهش پرکاربردترین کارکردهای پردازش زبان طبیعی در حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی عبارت بودند از: نمایه سازی خودکار، استخراج خودکار اطلاعات یا خلاصه سازی خودکار، بازیابی اطلاعات، بازیابی اطلاعات بین زبانی (نظام بازبین)، بازیابی اطلاعات موسیقیایی، رده بندی خودکار و سیستم های پرسش و پاسخ. نتایج نشان داد که پردازش زبان طبیعی، همچنان دارای قابلیت های خوب و مفیدی در حوزه های مختلف و ازجمله در رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی است که باید با برشمردن مزایا و هزینه ها، نسبت به ادغام پردازش زبان طبیعی در حوزه های موضوعی مختلف اقدام نمود.
بازیابی اطلاعات,پردازش زبان طبیعی,علوم کتابداری و اطلاع رسانی
https://jks.atu.ac.ir/article_10929.html
https://jks.atu.ac.ir/article_10929_ef5aaa23d34feadc78d8b10f144cfd74.pdf