نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تحلیل الگوهای هم نویسندگی روندهای پژوهش و ترسیم نقشه دانش آثار جهان و ایران در حوزه سازماندهی اطلاعات و دانش در وبگاه علم بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‏ شناسی توصیفی با رویکرد علم‏ سنجی بود که در آن از فنون تحلیل هم ‏واژگانی و تحلیل شبکه اجتماعی نویسندگان استفاده شده است. جامعه پژوهش تولیدات علمی حوزه سازماندهی اطلاعات و دانش در وبگاه علم بود. نرم ‏افزارهای هیست ‏سایت، یوسینت و بیب‏ اکسل و جهت تحلیل داده ‏ها و ووس ‏ویور جهت ترسیم نقشه ‏ها استفاده شده است. در دو دهه اخیر 8688 اثر توسط 15139 نویسنده از 110 کشور جهان در وبگاه علم نمایه شده ‏اند. ایران با 79 اثر دارای رتبه 24 بود. آمریکا بیشترین تولیدات را داشت. بیشترین تولیدات جهان و ایران در سال‏های 2017 و 2018 بود. در جهان یورلند و لیدزدروف و در ایران علیپورحافظی و کوشا به ترتیب بیشترین تولیدات و استنادات را به خود اختصاص دادند. حوزه علم رایانه بیشترین سهم را در تولید آثار داشت. دانشگاه‏ های ایلینویز و آزاد اسلامی بیشترین مشارکت را داشتند. واژگان بازیابی اطلاعات، رده ‏بندی، فراداده و کتابخانه‏ های دیجیتال بیشترین فراوانی را داشتند. نتایج پژوهش نشان داد مهم‌ترین زمینه‏ های موضوعی این حوزه علمی در جهان شامل استخراج اطلاعات از شبکه‏ های اجتماعی و کلان داده ‏ها، برچسب ‏گذاری کاربران، آر. دی. ای.، آر. دی. اف.، اف. آر. بی. آر.، کتابخانه‏ های دیجیتال و آرایه ‏شناسی و زمینه‏ های موضوعی این حوزه علمی در ایران شامل اف. آر. بی. آر.، کتابخانه ‏های دیجیتال، بازیابی اطلاعات فازی، هستی‏ شناسی و فضای ابری است. توجه بیشتر به آثار علمی غنی جهانی در ابعاد علمی و فنی در عرصه سیاست‏ گذاری علمی کشور عامل شناسایی روندهای جدید پژوهشی این حوزه در کشور را فراهم می‏کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Co-authoring Patterns and Subject Trends in Iranian and World Scientific Research in the Field of Information and Knowledge Organization(2001-2020)

نویسندگان [English]

  • Somayeh Jafari 1
  • Raziyeh Farshid 2
  • Esmaeel Mostafavi 3

1 PhD student in Information Science and Knowledge, University of Tehran, Tehran, Iran

2 MA Information Science and Knowledge, University of Tehran. Tehran. Iran

3 Assistant Professor in Information Science and Knowledge ,Yazd University. Yazd. Iran

چکیده [English]

This study aims to analyze and compare the research process of Information and Knowledge Organization field’s in the web of science. Methodology: This study is an applied descriptive, with a scientometric approach (co-word analysis and network analysis). The research data is the field of information and knowledge organization in the web of science. Histcit, UCINet and BibExell softwares are used for data analysis and VOSviewer for mapping. Results: In the last two decades, 8688 works have been indexed by 15139 authors from 110 countries in the web of science. Iran is ranked 24th between 79 works. United States had the most scientific production in the world. Hjorland B. and Leydesdorff L., and in Iran, Alipour-Hafizi and Kousha have received the most productions and citations, respectively. The field of computer science had the largest share in the production of works. The universities of Illinois and the Islamic Azad University have had the largest participation. The most common were vocabulary information retrieval, classification, metadata and digital libraries. The vocabulary of works formed 7 clusters in the world and 5 clusters in Iran. The most important thematic trends in the world, extracting information from social and big data networks, users tagging, RDA, RDF, FRBR, digital libraries and taxonomies and in Iran FRBR, digital libraries, fuzzy information retrieval, ontology and cloud computing, respectively.Conclusion: Analyzing and comparing the results of this field leads to a better understanding of the prevailing trends and discourse and is a roadmap for education and research in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Co-Word
  • Co-Authoring
  • Knowledge and Information Organization
  • Scientometrics
  • Knowledge Mapping
تیلور، آرلین جی. (1381). سازمان‏دهی اطلاعات، ترجمه محمدحسین دیانی. مشهد: کتابخانه رایانه‏ای.
دانیالی، سمیرا و نقشینه، نادر. (1397). مطالعه روند پژوهش و ترسیم نقشه دانش قلمروهای پژوهشی فعال حوزه بازیابی تصویر بر اساس مقالات نمایه شده در وب آو ساینس از سال 2001-2012. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 4 (1)، 119-142.
ذوالفقاری، ثریا، توکلی زاده راوری، محمد، میرزایی، احمد، سهیلی، فرامرز و سجادیان، محمد (1395). کاربرد نقشه‏های به‌دست‌آمده از تحلیل هم‏رخدادی واژگان پروانه‏های ثبت اختراع در آشکارسازی دانش فنی. مطالعات ملی و کتابداری سازمان‏دهی اطلاعات، 27 (3)، 147-159.
رمضانی، هادی و علیپورحافظی، مهدی. (1392). ترسیم نقشه علمی حوزه کتابخانه‏های دیجیتالی بر اساس مقالات منتشرشده در نشریات علمی -پژوهشی علم اطلاعات و دانش‏شناسی بین سال‏های 1382-1391، مجموعه مقالات نخستین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی، تهران، پژوهشگاه علوم و فنای اطلاعات ایران، 56-36.
رمضانی، هادی، علیپورحافظی، مهدی و مؤمنی، عصمت. (1397). نگاشت شبکه همکاری علمی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه‏های دیجیتالی در ایران. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 21 (1)، 55-99.
سهیلی، فرامرز و عصاره، فریده. (1392). بررسی تراکم و اندازه شبکه اجتماعی موجود در شبکه هم‏نویسندگی مجلات علم اطلاعات. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 29 (2)، 351-372.
سهیلی، فرامرز و منصوری، علی. (1393). تحلیل شبکه هم‏نویسندگی پژوهشگران شیمی ایران با استفاده از سنجه‏های مرکزیت. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 6(1)، 89-106.
سهیلی، فرامرز، خاصه، علی‌اکبر و کرانیان، پریوش. (1398). ترسیم ساختار فکری حوزه علم اطلاعات و دانش‏شناسی بر اساس تحلیل هم رخدادی واژگان، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 34(4)، 1905-1938.
صدیقی، مهری. (1393). بررسی کاربرد روش تحلیل هم‏رخدادی واژگان در ترسیم ساختار حوزه‏های علمی (مطالعه موردی: حوزه اطلاع‌سنجی). پژوهش‏نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30 (2)، 373-396.
عربی، سمیرا. (1394). ترسیمنقشهدانشمطالعاتکتابخانهدیجیتالیبراساسکنفرانس‏هایبین‌المللی2000-2013، پایان‏نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‏شناسی، دانشگاه قم.
عرفان‏منش، محمدامین و ارشدی، هما. (1394). شبکه هم‏نویسندگی مؤسسات در مقاله‏های علم اطلاعات و دانش شناسی ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 49(1)، 79-99.
علیپورحافظی، مهدی، رمضانی، هادی و مؤمنی، عصمت. (1396). ترسیم نقشۀ دانش حوزة کتابخانه‏هاى دیجیتالى در ایران: تحلیل هم‏رخدادى واژگان. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 23 (2)، 453-488.
عصاره، فریده، احمدی، حمید، حیدری، غلامرضا و حسینی بهشتی، ملوک السادات. (1396). ترسیم و تحلیل شبکه مفهومی ساختار دانش حوزه علم‌سنجی ایران. فصلنامه کتابداری و علم اطلاعات، 9(3)، 1-20.
عصاره، فریده، حیدری، غلامرضا، توکلی زاده راوری، محمد و مصطفوی، اسماعیل. (1395). تحلیل و مقایسه ساختار میان‏رشته‏ای علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس خوشه‌بندی روابط استنادی آن در دو دوره قبل و بعد از پیدایش وب. پردازش و مدیریت اطلاعات، 31(3)، 675-703.
فتاحی، رحمت‌الله و طاهری، مهدی. (1386). فهرست‌نویسی: اصول و روش‏ها. تهران: کتابدار.
مزینانی، علی. (1385). کتابخانه و کتابداری. تهران: سمت.
Abbasi, A., Hossain, L., & Leydesdorff, L. (2012). Betweenness centrality as a driver of preferential attachment in the evolution of research collaboration networks. Journal of Informetrics, 6(3), 403-412.
Besslaar, P., & Heimeriks. G. (2006). Mapping research topics using word-reference co-occurrences: A method and an exploratory case study. Scientometrics, 68(3), 377–393.
Hanneman, R. A., & Riddle, M. (2005). Introduction to social network methods. CA: University of California, Riverside.
He, Q. (1999). Knowledge discovery through co-word analysis. Library Trends;48 (1), 133–159.
Cuellar, M. J., Vidgen, R., Takeda, H., & Truex, D. (2016). Ideational influence, connectedness, and venue representation: Making an assessment of scholarly capital. Journal of the Association for Information Systems, 17(1), 1.
Ding, Y. Chowdhury, G. G. & Foo, S. (2001). Bibliometric cartography of information retrieval research by using co-word analysis. Information processing & management, 37(6), 817-842.
Han, P., Shi, J., Li, X., Wang, D., Shen, S., & Su, X. (2014). International collaboration in LIS: global trends and networks at the country and institution level. Scientometrics98(1), 53-72.
Hansen, D., Shneiderman, B., & Smith, M. A. (2010). Analyzing social media networks with NodeXL: Insights from a connected world. Morgan Kaufmann.
Lee, P. C., & Su, H. N. (2011). Quantitative mapping of scientific research—The case of electrical conducting polymer nanocomposite. Technological forecasting and social change78(1), 132-151.
Smiraglia, R. P. (2014). Is FRBR a domain? domain analysis applied to the literature of the FRBR family of conceptual models. Ko Knowledge Organization40(4), 273-284.