نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس اسناد کتابخانه و موزه ملی ملک، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مهارت‌های فنی کتابداران دیجیتال کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بود. در این پژوهش از رویکرد کمی با روش پیمایشی، توصیفی استفاده شد. جامعه آماری آن 108 نفر از کتابداران دیجیتال کتابخانه‌های مرکزی 14 دانشگاه‌ دولتی شهر تهران بود که از بین بیش از 200 نفر از کتابداران شناسائی و به روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ی پژوهشگر ساخته بود. روایی ابزار، صوری و محتوایی، براساس نظرات متخصصان کتابخانه‌های دیجیتالی و پایایی آن با آلفای کرونباخ 883/0 مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و آزمون t تک نمونه و t گروه‌های مستقل انجام گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد بیشترین میانگین‌ها در سخت‌افزار، مهارت کار با انواع پرینترها (44/3)، در نرم‌افزار، عامل مهارت در تبدیل فرمت فایل‌ها (89/3)، در اینترنت و شبکه، عامل توانایی در بهره‌گیری از اینترانت (91/3)، در مجموعه‌سازی، عامل توانایی در نحوه دانلود منابع و استفاده از دانلود منیجر (77/3)، در پردازش اطلاعات دیجیتالی، عامل بهره‌گیری از نظام‌های رده‌بندی (48/3)، در خدمات دیجیتالی، عامل توانائی در ارائه خدمات بازیابی تعاملی (80/3) و در حفاظت و نگهداری، عامل توانائی در انجام پشتیبان گیری (21/3) است. نتایج پژوهش نشان داد درهیچ‌یک از دانشگاه‌های موردبررسی مهارت‌های فنی کتابداران دیجیتال دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Digital Librarians’ Technical Skills in Central Libraries of Tehran State Universities

نویسندگان [English]

  • Mahta Basafa 1
  • Fahimeh Babalhavaeji 2
  • Mehdi Alipour-Hafezi 3

1 ِDocument Expert, Malek National Library and Museum Institute, Tehran, Iran

2 Assistant Professor; Department of Knowledge and Information Science , Islamic Azad University, Research Branch, Tehran, Iran

3 Assistant Professor; Departemant of Knowledge and Information Science Allameh Tabataba'i University,Tehran, Iran

چکیده [English]

The main goal of this study was to Identify Digital Librarian’s Technical skills in Central Libraries of the State Universities in Tehran. In this research, a quantitative approach with descriptive survey method was used. The statistical population included 108 digital librarians of central libraries in 14 Tehran state universities. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire. The validity of the tool was based on the opinions of experts in digital libraries and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha of 0.883. Data analysis was done using descriptive and inferential statistics using Kolmogorov-Smirnov test, independent sample t-test and independent t-test. The findings showed that the highest mean in hardware, the skill of working with printers (3.44), in software, the skill of converting file formats (3.89), on the Internet and network, the ability to use intranet (3.91) ), In compilation, the ability to download resources and use manager download (77/3), digital information processing, factor utilization of classification systems (48/3), digital services, ability to provide interactive retrieval services ( 80.3) and in the protection and maintenance, the ability to backup (21.3). The results showed that technical skills of the digital librarians are not in a desirable mood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Skill
  • Technical Skills
  • Technical Skills of Librarians
  • Digital Librarians
  • Technical skills of Digital Librarians
اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ زهدی، سارا، 1392. بررسی مهارت‌ها و قابلیت‌های کتابداران دیجیتال: موردپژوهی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی تبریز. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی 3(16):191-216.
اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ بهروز بیات، 1387. کتابخانه‌های دیجیتال: پژوهش­های ارزیابی محور، مباحث و ملاحظات، فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی 3(43):207-240.
باصفا، مهتا، 1396. ارزیابی مهارت­های فنی کتابداران دیجیتال کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
بردبار، غلامرضا؛ فرهنگ نژاد، محمدعلی.1392. ارزیابی مهارت‌های فن‌آوری اطلاعات کتابداران و تبیین عوامل مؤثر بر آن در کتابخانه‌های عمومی شهرستان یزد. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی 73، 169 – 188.
پروینی، ناهید.1393. تحلیل هزینه - سودمندی ایجاد کتابخانه دیجیتالی: مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
حاجی‌ها، عباس.1388. رویکردى به جایگاه ویژه کتابخانه‌هاى دانشگاهى. ماهنامه اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی 26: 59-80.
جعفری­فر، نیره.1392. شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
حسینی­پور، سعید، 1388. مهارت‌های ارتباطی و تأثیر آن بر رضایت شغلی کارکنان ستاد فرماندهی انتظامی استان هرمزگان. فصلنامه دانش انتظامی هرمزگان. 2(1): 51-68.
حیدرتأمینی، میترا، 1389، امکان‌سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال از دیدگاه مدیران، معاونان پژوهشی و رؤسای کتابخانه‌های دانشگاه تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
سرینیواسولو و. 1382. نقش کتابدار دیجیتالی در مدیریت نظام‌های اطلاعات دیجیتالی. مترجم: محمود سالاری. کتابداری و اطلاع‌رسانی. 6(4): 96-106.
عبدلی، جواد، 1391. مقایسه‌ی توانمندی‌های شغلی کتابداران دانشگاهی شهر شیراز با انتظارات مدیران کتابخانه‌ها از آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
مرادحاصلی، منصوره؛ فهیم نیا، فاطمه؛ علیپور حافظی، مهدی.1392. مهارت‎های فنی کتابداران کتابخانه‎های دیجیتالی: سیاهه پیشنهادی. ارائه شده نخستین کنفرانس ملی کتابخانه‎های دیجیتالی، یک دهه کتابخانه دیجیتالی در ایران با نگاهی به آینده، تهران، 9 اسفند. 195-207 (ارائه به‌صورت پوستر).
نبوی، فاطمه.1384. کتابخانه دیجیتالی: مبانی نظری، محتوا، ساختار، سازمان‌دهی، استانداردها و هزینه­ها (همراه با نگاهی به برخی کتابخانه‌های دیجیتال خارجی و داخلی)، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
نوروزی، یعقوب (1382) کتابداران کتابخانه­های دیجیتالی. کتابداران کتابخانه­های دیجیتالی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات. 14(4): 74- 91.
نوروزی، یعقوب، 1390. محورهای توسعه کتابخانه‌های دیجیتالی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی (پیام کتابخانه سابق). 17(64): 129-153.
نوروزی، یعقوب؛ علیپورحافظی، مهدی (1380). کتابخانه‌های دیجیتالی، فصلنامه کتاب. 12(4): 84-103.
Bawden, D, Vilar, P and Zabukovec, V.2005. Education and training for digital librarians: a Slovenia/UK comparison. Aslib Proceedings: New Information Perspectives, 57 (1): 85-98.
Choi, Y and Rasmussen, E. 2006. What is needed to educate future digital librarians? D Lib Magazine, 12 (9).
Choi, Y and Rasmussen, E. 2009. What qualifications and skills are important for digital librarian positions in academic libraries? A job advertisement analysis. Journal of Academic Librarianship 35(5): 457–467.
Gbaje, Ezra Shiloba.2012. Re-training of librarians for the digital work environment by the Nigerian Library Association. International Federation of Library Associations and Institutions. 39(1): 30–36.
Howard, Katherine.2009. (Digital Library) Education or Digital (Library Education): an Australian perspective. MA Thesis.
Kwasik, H.2002. Qualifications for a serials librarian in an electronic environment. Serials Review. 28(1): 33–7.
Gbaje, Ezra Shiloba.2012. Re-training of librarians for the digital work environment by the Nigerian Library Association. International Federation of Library Associations and Institutions. 39(1): 30–36.
Gerolimas, M and Konsta, R.2008. Librarians’ skills and qualifications in a modern informational environment.Library Management. 29: 691–699.
Marion, Linda. 2001. Digital Librarian, Cybrarian, or Librarian with Specialized Skills: Who Will Staff Digital Libraries?.Association of College & Research Libraries Publication.
Nonthacumjane, Pussadee.2010. Essential competencies of an information professional working in a digital library environment, in the opinions of Norwegian and Thai Library and Information Science educators. (Master’s thesis). Oslo University College; Tallinn University and the University of Parma.
Nonthacumjane, Pussadee.2011. Key skills and competencies of a new generation of LIS professionals. IFLA Journal, 37 (4): 280–288.
Ohaji, I.K. 2010. The changing professional image of librarians: focusing on the job positions of digital librarians in academic libraries in the United States of America. Master’s thesis.
Ojedokun, Ayoku A.; Moahi, Kgomotso H.2007. The use of digital library skills in the emergent information market in Botswana. Education for Information. 25: 211–231
Raju, J. (2014). Knowledge and skills for the digital era academic library. The Journal of Academic Librarianship, 40 (1): 163–170
Shidi, H. & Nwachukwu, V. (2015). Acquisition of digital library skills by library staff in Benue State, Nigeria. Information and Knowledge Management, 5 (11): 5-10.
Shongwe, M.M. Ocholla, D.N. (2012). The IT factors in LIS jobs: A South African perspective. A Paper Presented at the 78th IFLA General Conference and Assembly, Helsinki.
Tammaro, A. M. 2007. A Curriculum for Digital Librarians: A Reflection on the European Debate. New Library World. 108 (5/6): 229-246.
Tzoc, Elías; John Millard.2011. Technical skills for new digital librarians, Library Hi Tech News 28)8(, 11–15.
Youngok, C.; Rasmussem, E.2006. What is needed to Education Future Digital Librarians: A Study of Current Practice a Staffing Patterns in Academic and Research Libraries. D-Lib Magazine, 12(9): 3.