یعقوب نوروزی؛ نیره جعفری فر؛ ریحانه داوود آبادی
چکیده
مقاله حاضر میزان استفاده از انواع قالب‌های استاندارد ذخیره‌سازی منابع تصویری، متنی، چندرسانه‌ای و صوتی را در مجموعه‌های دیجیتال 20 کتابخانه‌های ملی برگزیده جهان مشخص کرد. پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- تحلیلی صورت گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها از نوع پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از انواع ...
بیشتر
مقاله حاضر میزان استفاده از انواع قالب‌های استاندارد ذخیره‌سازی منابع تصویری، متنی، چندرسانه‌ای و صوتی را در مجموعه‌های دیجیتال 20 کتابخانه‌های ملی برگزیده جهان مشخص کرد. پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- تحلیلی صورت گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها از نوع پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از انواع فنون آماری توصیفی نظیر توزیع‌فراوانی و درصد‌فراوانی به همراه آزمون مربع‌کا استفاده شد. نتایج نشان داد منابع تصویری در تمامی مجموعه‌های مورد مطالعه کاربرد داشتند و اشیاء فرهنگی با سهم 41% کمتر مورد اقبال قرار گرفته‌اند، برای منابع تصویری تیف (94%)؛ منابع متنی اچ.تی.ام.ال. و ایکس.ام.ال. (75%)؛ منابع صوتی دبلیو.اِی.وی. (65%) و منابع چندرسانه‌ای اِی.وی.آی. (65%) متداول‌ترین بودند. سوئیس بیشترین تنوع را در استفاده از انواع استانداردها داشت. همچنین در بین جامعه پژوهش ایران، انگلیس، امریکا، اسکاتلند، قطر، هلند، فرانسه، اسپانیا بیشترین تنوع را در ذخیره‌سازی انواع منابع دیجیتالی داشتند. جامعه آماری در استفاده از قالب‌های استاندارد برای انواع منابع تصویری، متنی و چند رسانه‌ای با یکدیگر وحدت رویه داشته و الگوی مشابهی را در انتخاب قالب ذخیره‌سازی رعایت کردند. جامعه پژوهش کمترین میزان تنوع استفاده را در بخش قالب ذخیره‌سازی منابع چندرسانه‌ای داشت. نتایج تحقیق تاکید بر استفاده از ای‌پاب بخاطر آسانی مطالعه کتاب بر روی کتاب‌خوان الکترونیک، جی.پی.3 جهت افزایش قابلیت کاربری نسخه موبایلی کتابخانه دیجیتالی، دبلیو.اِی.آر.سی. به عنوان قالب مخصوص بایگانی وب، جهت حفاظت طولانی مدت از محتوای دیجیتال کتابخانه‌های ملی داشت، چرا که این سه قالب کمترین میزان استفاده را در جامعه آماری داشتند.
ذخیره و بازیابی اطلاعات
هدی هماوندی؛ یعقوب نوروزی؛ بنت الهدی خبازان
چکیده
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، ...
بیشتر
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل کیفی و کمی مطالعات حوزه نحو و معنا در بازیابی اطلاعات انجام شده است. به منظور انجام این پژوهش از روش مرور نظام‌مند آویارد استفاده شد. تحلیل مطالعات این حوزه نشان داد که این مطالعات بر سه محور اصلی نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات، بازیابی اطلاعات و جستجوی اطلاعات تمرکز دارند.در مجموع تحلیل مطالعات منتخب نشان می‌دهد پرداختن به بحث نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات و همچنین تبیین و واکاوی وجوه نظری نحو و معنا در بازیابی اطلاعات از مواردی است که نیاز به پژوهش بیشتر، خصوصا مطالعات بین‌رشته‌ای بیشتر از سوی محققان حوزه‌های زبان‌شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه دارد. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند رهنمودهایی برای متخصصان حوزه‌های مختلفی داشته باشد که به نوعی با ذخیره و بازیابی اطلاعات سر و کار دارند. بعلاوه محورهای شناسایی شده و روش‌ها و رویکردهای بکار رفته و شکاف‌های پژوهشی شناسایی شده راهگشای محققان در انجام مطالعات آتی است.
هدی هماوندی؛ یعقوب نوروزی؛ شاهد رشیدی
چکیده
هدف پژوهش حاضر باهدف تحلیل کیفی و کمی مطالعات مربوط به کاربرد هستی‌شناسی‌ها در مدیریت دانش به‌منظور شناسایی این کاربردها و همچنین محورهای موضوعی عمده و ابعاد آن‌ها انجام شده است. روش مطالعه پیش‌رو توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش مرور نظام‌مند پتیگرو و رابرت(2008) انجام‌شده و در آن برای تحلیل متون و مصورسازی یافته‌ها از ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر باهدف تحلیل کیفی و کمی مطالعات مربوط به کاربرد هستی‌شناسی‌ها در مدیریت دانش به‌منظور شناسایی این کاربردها و همچنین محورهای موضوعی عمده و ابعاد آن‌ها انجام شده است. روش مطالعه پیش‌رو توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از روش مرور نظام‌مند پتیگرو و رابرت(2008) انجام‌شده و در آن برای تحلیل متون و مصورسازی یافته‌ها از روش تحلیل محتوا با نرم‌افزار مکس‌کیو‌دی‌ای و دیتارپر استفاده شده است. یافته‌ها تحلیل مطالعات حوزه کاربرد هستی‌شناسی‌ها در مدیریت دانش ضمن ارائه فراوانی موضوعات، وضعیت استنادی مطالعات و روند تغییر موضوعات در بازه زمانی بررسی‌شده نشان داد این پژوهش‌ها شامل پنج محور موضوعی اصلی به این شرح هستند: ساخت و ایجاد هستی‌شناسی در حوزه مدیریت دانش، طراحی سیستم‌های مدیریت دانش بر اساس هستی‌شناسی، استفاده از هستی‌شناسی در فرایند مدیریت دانش، نقش و هم‌افزایی هستی‌شناسی‌ها در مدیریت دانش و چالش‌ها و رهنمودهای استفاده از هستی‌شناسی در مدیریت دانش. نتیجه‌گیری اگرچه پژوهش‌ها به ابعاد مختلف کاربرد هستی‌شناسی در مدیریت دانش به‌عنوان یک ابزار کمک‌کننده برای تسهیل مراحل مختلف فرایندهای مدیریت دانش پرداخته‌اند، اما تمرکز اغلب مطالعات بر ابعاد نظری باعث فقدان پیوند و درک واقعی و عملی از استفاده از ظرفیت‌های هستی‌شناسی در این حوزه شده است. اصالت اثر این مطالعه نخستین پژوهشی است که به تحلیل کیفی و کمی مطالعات حوزه کاربرد هستی‌شناسی در مدیریت دانش پرداخته است. نتایج آن می‌تواند به‌منظور توسعه هستی‌شناسی خاصِ این دامنه مورداستفاده قرار گیرد و با ارائه کاربردهای متصور برای هستی‌شناسی در دامنه مدیریت دانش، رهنمون محققان جهت استفاده از این پتاسیل‌ها باشد.
یعقوب نوروزی؛ محمد ملکی؛ عیسی زارعی
چکیده
این پژوهش با هدف ارزیابی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای تحت‌وب پارس آذرخش، سیمرغ و سامان از نظر ویژگی‌های بازیابی‌اطلاعات در محیط وب انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود. جامعة آماری پژوهش حاضر را نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای تحت‌وب پارس آذرخش، سیمرغ و سامان تشکیل دادند. برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش وضعیت ...
بیشتر
این پژوهش با هدف ارزیابی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای تحت‌وب پارس آذرخش، سیمرغ و سامان از نظر ویژگی‌های بازیابی‌اطلاعات در محیط وب انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود. جامعة آماری پژوهش حاضر را نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای تحت‌وب پارس آذرخش، سیمرغ و سامان تشکیل دادند. برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش وضعیت نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در 5 شاخص مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. داده‌های این پژوهش از طریق مشاهده وبگاه نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای مورد پژوهش و بهره‌گیری از نظرات متخصصان نرم‌افزارهای مورد مطالعه گردآوری و با استفاده از روش‌های آمار توصیفی مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرارگرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که در قسمت قابلیت‌های جست‌وجو در انواع فیلدها، نرم‌افزار پارس آذرخش با 85/98 درصد امتیاز و نرم‌افزارهای سامان و سیمرغ به‌طور مشترک با 55/96 درصد امتیاز به ترتیب بیشترین و کمترین امتیازات را کسب کردند. در قسمت انواع فرمول‌بندی‌های جست‌وجو، نرم‌افزارهای سیمرغ و پارس آذرخش با 100 درصد امتیاز و نرم‌افزار سامان با 34/83 درصد امتیاز به ترتیب بیشترین و کمترین امتیازات را کسب نمودند. در قسمت انواع دیگر جست‌وجوها در نرم‌افزار، نرم‌افزار پارس آذرخش با 43/78 درصد امتیاز و نرم‌افزار سامان با 97/76 درصد امتیاز به ترتیب بیشترین و کمترین امتیاز را کسب کردند. نتایج پژوهش نشان داد که نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای مورد پژوهش، از نظر ویژگی‌های بازیابی‌اطلاعات در محیط وب، نسبت به نسخه‌‌های قبلی خود پیشرفت‌‌های خوبی داشتند و توانستند بیش از 80% از معیارهای مورد مطالعه در این پژوهش را رعایت نمایند.
یعقوب نوروزی؛ نیره جعفری فر
چکیده
مطالعه حاضر مروری نظام‌مند بر پژوهش‌های حوزه استانداردهای فراداده ای سازماندهی منابع در کتابخانه‌های دیجیتالی به‌منظور شناسایی استانداردهای مطرح در این حوزه است که در منابع مختلف مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است. روش پژوهش نظام‌مند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با چند مرحله جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی ...
بیشتر
مطالعه حاضر مروری نظام‌مند بر پژوهش‌های حوزه استانداردهای فراداده ای سازماندهی منابع در کتابخانه‌های دیجیتالی به‌منظور شناسایی استانداردهای مطرح در این حوزه است که در منابع مختلف مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است. روش پژوهش نظام‌مند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با چند مرحله جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی در نهایت42 منبع پژوهشی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی در بخش سازماندهی منابع خود در هفت حوزه توصیف منابع، تعیین ساختار منابع، مدیریت منابع، ساماندهی محتوای منابع، تعیین قالب محلی در نظام مدیریتی پایگاه داده کتابخانه دیجیتالی، تعیین بستر معنایی و مبادله از استانداردهای فراداده ای و پروتکل ها استفاده میکنند. در هر حوزه عملکردی استانداردهای آن مشخص و معرفی گردید(در مجموع 50 استاندارد). در بین جامعه پژوهش MARC با سهم 5/60 %، DC با 7/44 % و MODS با سهم 1/42 % جز شناخته شده ترین استانداردهای فراداده ای سازماندهی در جامعه مورد بررسی بودند. در این میان Audio-MD، VIDEO –MD با سهم 3/5 درصدی کمترین میزان شناخت را داشتند. از نتایج حاصل می‌توان نتیجه گرفت که میزان توجه به استانداردهای حوزه سازماندهی منابع چندرسانه ای و غیر متنی در متون علمی پایین است و می‌تواند موجب مهجور ماندن سازماندهی در این حوزه باشد.
