فرزانه قنادی نژاد؛ فریده عصاره؛ محمدرضا قانع
چکیده
پژوهش حاضر بر آن است تا به مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی پژوهشهای علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با رویکرد تطبیقی (مقایسه‌ای) میان حوزههای پژوهشهای ملی و بینالمللی انجام گرفته است. جامعه‌ی موردمطالعه شامل 84875 مقالهی نمایه شده در پایگاه ...
بیشتر
پژوهش حاضر بر آن است تا به مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی پژوهشهای علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با رویکرد تطبیقی (مقایسه‌ای) میان حوزههای پژوهشهای ملی و بینالمللی انجام گرفته است. جامعه‌ی موردمطالعه شامل 84875 مقالهی نمایه شده در پایگاه کلاریویت آنالیتیکس طی سال‌‌های 2019-1945 و 4664 مقالهی ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. طی سال‌‌های 1398-1351 در علم اطلاعات و دانششناسی هستند. منبع و ابزار استخراج داده‌‌های پژوهش به‌منظور بررسی موضوعات پژوهشهای بینالمللی، پایگاه کلاریویت آنالیتیکس و به‌منظور بررسی موضوعات پژوهشهای ایرانی، پایگاه آی. اس. سی بود. در این پژوهش به‌منظور تدوین طرح طبقهبندی موضوعی مقالات، از روش مرور منابع و برای اختصاص مقالات به هرکدام از رده‌های موضوعی، از روش طبقهبندی خودکار که یکی از کاربردهای متن‌‌کاوی است، استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با محاسبه‌ی درصد فراوانی و آزمون کای اسکوئر به‌وسیله نرمافزار SPSS نسخه‌ی 22 انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد که میان شماری از حوزههای پژوهشی علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی اختلاف معنی‌‌داری وجود دارد. این حوزه‌‌ها عبارت‌اند از: مبانی نظری؛ کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی؛ اشتغال و کارآفرینی؛ پژوهش و نشر؛ فناوری اطلاعات؛ مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سازمان‌دهی اطلاعات؛ بازیابی اطلاعات؛ اقتصاد اطلاعات؛ هوش مصنوعی؛ داده‌کاوی؛ علم‌سنجی؛ نظام‌های اطلاعاتی؛ موتورهای جستجو؛ مطالعات کاربران؛ ارتباطات علمی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ و اخلاق اطلاعات. مقایسه‌ی موضوعات پژوهشهای ایرانی و جهانی نشان داد که حوزه‌‌هایی مانند فناوری اطلاعات، مطالعات وب، اقتصاد اطلاعات، هوش مصنوعی، داده‌کاوی، نظام‌های اطلاعاتی، موتورهای جستجو و پایگاه‌های اطلاعاتی در میان پژوهشهای بینالمللی گرایش بیش‌‌تری داشتند و حوزه‌‌هایی مانند مبانی نظری، حوزههای مرتبط با کتابخانهها و کارکردهای آن‌ها، پژوهش، مدیریت دانش، بازیابی اطلاعات و علم‌سنجی در میان پژوهشهای ایرانی مرسوم‌‌تر بودند.
حسن اشرفی ریزی؛ زهرا کاظم پور
چکیده
هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهتها، تفاوتها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانششناسی انجام شد. روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و سعی شد تا از منظر نظریه‌های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانششناسی نگریسته شود. یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاعرسانی با علوم ارتباطات پیوستگی ...
بیشتر
هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهتها، تفاوتها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانششناسی انجام شد. روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و سعی شد تا از منظر نظریه‌های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانششناسی نگریسته شود. یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاعرسانی با علوم ارتباطات پیوستگی اجتنابناپذیری دارد. برخی از نظریه‌های حوزه ارتباطات ازجمله نظریه کاربری و اقناع، نظریه بینامتنیت، نظریه اجتماعی شدن، نظریه یادگیری اجتماعی، نظریه شناخت اجتماعی، نظریه دروازهبانی، نظریه اشاعه نوآوری و نظریه برجستهسازی قابلیت کاربرد در بافت علم اطلاعات و دانششناسی را دارند. نتیجه گیری: نظریه‌های ارتباطات در همه ارکان چهارگانه علم اطلاعات و دانششناسی (مجموعهسازی، سازمان‌دهی، اشاعه اطلاعات و مدیریت) کاربرد دارند. به نظر میرسد با انجام پژوهشهای مفصلتر، میتوان کاربرد سایر نظریه‌های حوزه ارتباطات را در علم اطلاعات و دانششناسی موردبررسی قرارداد.
