اعظم نجفقلی نژاد
چکیده
هدف از این پژوهش آگاهی از برداشت و تفسیر کاربران از برچسب‌های اطلاعاتی محیط رابط کاربری وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. با روش مکاشفه‌ای از مشارکت‌کنندگان خواسته شد با ...
بیشتر
هدف از این پژوهش آگاهی از برداشت و تفسیر کاربران از برچسب‌های اطلاعاتی محیط رابط کاربری وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. با روش مکاشفه‌ای از مشارکت‌کنندگان خواسته شد با صرف وقت قابل‌توجه و به‌صورت عمقی به بررسی مقوله‌ها، عناصر و برچسب‌های استفاده‌شده در وبگاه کتابخانه دیجیتال بپردازند و میزان درک خود را از برچسب‌های وبگاه در پرسشنامه آنلاین در قالب طیف لیکرت مشخص کنند. سپس برای مطالعه برداشت و تفسیر کاربران از برچسب‌های اختصاص‌یافته به عناصر موجود در وبگاه، از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کاربران کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران بودند که در دو گروه کاربران مبتدی (مراجعان) و کاربران پیشرفته (کتابداران) به تعداد 20 نفر (10 کاربر مبتدی و 10 کاربر پیشرفته) انتخاب شد. جهت افزایش اطمینان به داده‌های حاصل از پژوهش از زاویه‌بندی روش‌شناسی استفاده شد. طی این روش، پژوهشگر از چندین روش جهت گردآوری داده‌ها استفاده کرد (استفاده از مصاحبه همراه با مشاهده، مطالعه اکتشافی و پرسشنامه)، همچنین کلیه راهبردها و گام‌های پژوهش همراه با مستندات لازم در زمان گردآوری داده‌ها ثبت و ضبط شد. درنهایت بعد از گردآوری داده‌ها، پژوهشگر از روش بازبینی توسط مشارکت‌کنندگان استفاده کرد. طی این فرایند کنترل کیفیت، از 7 مشارکت‌کننده درخواست شد تا یادداشت‌ها و نتایج حاصل از داده‌ها را بخوانند و نظر خود را مبنی بر صحت یافته‌های به‌دست‌آمده بیان کنند. برای اطمینان از پایایی ابزار گردآوری داده‌ها و برطرف شدن مشکلات احتمالی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ (85/0) استفاده شد. برای تحلیل داده‌های پژوهش از نرم‌افزار spss استفاده شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه نیز از تحلیل محتوا و از نرم‌افزار اکسل استفاده شد. یافته‌ها نشان داد میانگین نهایی قابلیت فهم برچسب‌ها و اصطلاحات بکار رفته در وبگاه، بالای 50 درصد است و نشان‌دهنده وضعیت مطلوبی در درک اصطلاحات و برچسب‌های بکار رفته در وبگاه برای بازنمودن مقوله‌های اطلاعاتی است اما برخی برچسب‌ها نیازمند تغییر و به‌روزرسانی است. برخی اصطلاحات از دید کاربران، قابلیت فهم بالایی ندارند و نیازمند بازنگری هستند ازجمله: «مرور»، «نیم‌نگاه»، «طبقه‌بندی نوعی»، «ثبت منابع»، «ملاحظات حقوقی»، «سایت اصلی»، «متون»، «پیایند» و «مجموعه». دوستانه بودن و کاربرپسندی واژه‌های موجود در وبگاه، ممنوعیت استفاده از واژه‌های تخصصی، پیچیده و مبهم ازجمله خواسته‌های کاربران بود. اصطلاحات و واژگان جدیدی توسط کاربران پیشنهاد شد. استفاده از اصطلاحات تخصصی کتابداری در وبگاه، واژه‌های ناملموس و انتزاعی و نبود توضیحات کافی درباره برچسب‌ها، نبود راهنمای جامع، پرداختن به جزئیات بیشتر، پیچیده جلوه دادن وبگاه و عدم یکدستی در به‌کارگیری واژگان برای مفاهیم مشابه ازجمله مشکلاتی است که باعث می‌شود کاربر تجربه مطلوبی از پیمایش وبگاه نداشته باشد.
