ذخیره و بازیابی اطلاعات
ملیکا خرمشکوه؛ عصمت مومنی؛ سید مهدی طاهری
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف تبیین رفتار اطلاع‌جویی اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی براساس مدل رویدادی بلکین برای استفاده در خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات انجام شد. از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه، اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل شده از 562 نفر و نمونه پژوهش شامل ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف تبیین رفتار اطلاع‌جویی اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی براساس مدل رویدادی بلکین برای استفاده در خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات انجام شد. از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه، اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل شده از 562 نفر و نمونه پژوهش شامل 226 نفر بود که با روش تصادفی طبقه‌‌ای انتخاب شد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه نیمه‌ساختاریافته درنظر گرفته شد. روایی پرسشنامه توسط سه تن از متخصصان موضوعی موردتأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 90/0 برآورد گردید. پرسشنامه پژوهش در دو بخش طراحی شد. بخش اول، داده‌های مربوط به مشخصات جمعیت‌شناختی و بخش دوم با 25 گویه، داده‌هایی را درباره رفتار اطلاع‌جویی پاسخ‌دهندگان بر اساس مدل رویدادی بلکین و با مقیاس اندازه‌گیری لیکرت جمع‌آوری نمود. داده‌های جمع‌آوری شده به کمک نرم‌افزار SPSS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که رفتار اطلاع‌جوئی اعضای هیئت علمی در «سطح متوسط» است و با سطح مطلوب فاصله دارد. درنتیجه، به نظر می‌رسد طرح ظاهری پایگاه‌های اطلاعاتی، کلیدواژه‌ها و عبارات کلیدی پیشنهادی پایگاه‌های اطلاعاتی و قابلیت‌ها و امکانات نظام جست‌وجوی پایگاه‌های اطلاعاتی برای کاربران به منظور جست‌وجوهای مفهومی باید کاربرمحورتر طراحی گردد تا به حل نیاز اطلاعاتی و بهبود رفتار اطلاع‌جویی اعضای هیئت علمی کمک نمایند. افزون بر آن، استفاده اعضای هیئت علمی از اصطلاحنامه‌های موضوعی به‌منظور بهره‌گیری از اصطلاحات مصطلح تخصصی در راستای بازیابی منابع اطلاعاتی منطبق با نیاز اطلاعاتی خود نیز می‌تواند راهگشا باشد.
ذخیره و بازیابی اطلاعات
هدی هماوندی؛ یعقوب نوروزی؛ بنت الهدی خبازان
چکیده
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، ...
بیشتر
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل کیفی و کمی مطالعات حوزه نحو و معنا در بازیابی اطلاعات انجام شده است. به منظور انجام این پژوهش از روش مرور نظام‌مند آویارد استفاده شد. تحلیل مطالعات این حوزه نشان داد که این مطالعات بر سه محور اصلی نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات، بازیابی اطلاعات و جستجوی اطلاعات تمرکز دارند.در مجموع تحلیل مطالعات منتخب نشان می‌دهد پرداختن به بحث نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات و همچنین تبیین و واکاوی وجوه نظری نحو و معنا در بازیابی اطلاعات از مواردی است که نیاز به پژوهش بیشتر، خصوصا مطالعات بین‌رشته‌ای بیشتر از سوی محققان حوزه‌های زبان‌شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه دارد. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند رهنمودهایی برای متخصصان حوزه‌های مختلفی داشته باشد که به نوعی با ذخیره و بازیابی اطلاعات سر و کار دارند. بعلاوه محورهای شناسایی شده و روش‌ها و رویکردهای بکار رفته و شکاف‌های پژوهشی شناسایی شده راهگشای محققان در انجام مطالعات آتی است.
ذخیره و بازیابی اطلاعات
حمیدرضا رادفر
چکیده
هدف از انجام این پژوهش مطالعه و شناسایی میزان اهمیت نقاط دستیابی به منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. برای گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی 894/0 استفاده شده است. جامعه پژوهش کل اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی(138 نفر) بوده است ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش مطالعه و شناسایی میزان اهمیت نقاط دستیابی به منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. برای گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی 894/0 استفاده شده است. جامعه پژوهش کل اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی(138 نفر) بوده است که پرسشنامه میان همگی توزیع شد و نمونه‌گیری صورت نگرفت. یافته‌ها نشان داد که مهمترین نقاط دستیابی که از سوی پژوهشگران علوم انسانی برای بیشتر گونه‌های منابع دیجیتال انتخاب شدند، عنوان، پدیدآور و موضوع بودند، البته با مطالعه یافته‌ها برای هر نوع منبع اطلاعاتی دیجیتال می‌توان به مواردی دست یافت که برای آن دسته از منابع اطلاعاتی دیجیتال مهم شناخته شدند. از میان فیلدهای خاص دیجیتال‌سازی، موارد فرمت و حجم منابع از اهمیت بالاتری برخوردار بودند. نتایج پژوهش حاکی از این است که بیشتر نقاط دستیابی و فیلدهای بازیابی انواع منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی حائز اهمیت هستند و آگاهی از این دیدگاه و بهره‌گیری از آن می‌تواند برای کتابداران، فهرست‌نویسان اجتماعی، طراحان نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی و پایگاه‌های اطلاعاتی، و مدیران وب‌سایت‌ها علمی- پژوهشی مفید و موثر باشد.
ذخیره و بازیابی اطلاعات
مرضیه فلاح کردآبادی؛ سید علی اصغر رضوی؛ صفیه طهماسبی لیمونی
چکیده
هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در بازیابی اطلاعات بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و آزمایشی است که با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1400 بود که از بین آن‌ها، 30 ...
بیشتر
هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در بازیابی اطلاعات بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و آزمایشی است که با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1400 بود که از بین آن‌ها، 30 نفر به‌صورت هدفمند و با توجه به معیارهای ورود به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده دردوگروه کنترل (15 نفر) وگروه آزمایش (15 نفر) قرارگرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته مهارت بازیابی اطلاعات بود. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید تأیید شد. پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 89/0 محاسبه شد. جهت تجزیهوتحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) استفاده گردید. یافته‌ها نشان داد که میانگین مهارت بازیابی اطلاعات در گروه آزمایش (07/47) در پس‌آزمون بیشتر از میانگین گروه کنترل (86/26) است؛ که بیانگر این است، آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران در بازیابی اطلاعات تأثیر دارد (p=0/000<0/05). آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی می‌تواند یکی از گزینه‌های مؤثر در افزایش توانمندی و مهارت‍های کتابداران باشد. یافته‌های این مطالعه، مؤید قابل‌قبول بودن مباحث نظری ارائه‌شده در این حوزه است.
