نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

2 دانشیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر شناخت ویژگی­های مرتبط با کارآفرینی در 3 مؤلفه انگیزشی (روان‌شناختی)، صلاحیتی و حمایتی و ارائه الگوی مفهومی کارآفرینی کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی بود. نوع پژوهش، کاربردی و روش آن پیمایشی- تحلیلی بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه خوداظهاری محقق ساخته بود که بین 109 نفر از کتابداران کتابخانه­های 15 واحد جامع دانشگاه آزاد اسلامی ایران توزیع شد. یافته‌ها نشان داد ویژگی‌های انگیزشی و صلاحیتی کارآفرینی کتابداران در حد زیاد و ویژگی‌های حمایتی از حد متوسط پایین‌تر بود. از بین 62 ویژگی کارآفرینی،12 ویژگی انگیزشی، 15 ویژگی صلاحیتی و 5 ویژگی حمایتی به دست آمد که بر مبنای آن، الگوی کارآفرینی طراحی شد. این الگو، به 3 عامل زمینه‌سازها، تسهیل گرها و توانمندسازها اشاره داشت. توجه به ویژگی­های کارآفرینی در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، نیازمند الگوی کارآفرینی در خدمات‌رسانی به بهره­گیران اطلاعاتی در رقابت­های ملی و بین­المللی بود. کتابداران باید با کمک فناوری­های جدید، نوآوری­هایی که قابلیت تطبیق با نیازهای مراجعان را دارد در سایه کارآفرینی، خلق و با شناخت و تقویت ویژگی­های فردی کارآفرینی خود، موجبات رشد و توسعه اجتماعی با انجام فعالیت­های کارآفرینانه در کتابخانه­ها را فراهم آورند. الگوی مفهومی این مقاله، از سیر فکری و نتایج تحقیقات علمی در حوزه‌های روان‌شناسی، کارآفرینی، اقتصاد و مدیریت استنتاج شده و درواقع رویکرد نوآورانه در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی که خود نتیجه یک رویکرد خردمندانه و با ملاحظه مبانی ویژه حاصل از مطالعات دانش‌های دیگر بوده، پیشنهاد و تجویز شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presentation of a Purposeful Entrepreneurship Model for Academic Librarians based on the motivation (psychology), qualification, and support components

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Abazari 1
  • Fahimeh Babalhavaeji 2

1 Qom: Islamic Azad University

2 Science and research,Islamic azad university, Tehran

چکیده [English]

Aim: This article deals with the study of characteristics pertinent to entrepreneurship on three components: motivation (psychology), qualification, and support. This research also introduces a conceptual model of entrepreneurship for academic librarians.
Method: Research is of the applied type and the method used is analytical surveying. With analyzing the characteristics of entrepreneurs based on the psychology, management, and economy sources, twenty-five comments from experts, who are also faculty members of the university, in the mentioned sources and in the fields of library and information science were gathered. The data gathering tool was a self-declared researcher made questionnaire which was distributed among 109 librarians from 15 comprehensive libraries of Islamic Azad University.
Results: The motivation and qualification entrepreneurship characteristics in librarians were more than average and librarians' supporting attributes were significantly less than average. From 62 entrepreneurial characteristics, 12 motivational features, 15 qualification attributes, and 5 supporting attributes were obtained based on which the entrepreneurial model was designed. This model refers to three factors of the preparators, facilitators, and enablers.
Conclusion: Consideration of entrepreneurial characteristics in the field of library and information science, due to individual and collective tasks, demands an entrepreneurial model for offering services to those information users who are involved in national and international competitions. Aided by modern technologies, librarians should have innovative entrepreneurial approaches to satisfy the needs of clients. Librarians are the first catalysts to lead libraries to success or failure as they try to socially develop and pave the ground for entrepreneurial tasks in the libraries through proper planning and adoption of principal policies for recognition and consolidation of individual characteristics associated with entrepreneurship which will lead librarians to achieve their own aims as well as those of their organizations. If necessary, these basic characteristics can be taught to librarians to have them be capable and entrepreneurs. The conceptual model presented in this article has been inferred from the mentalities and scientific outcomes in the fields of psychology, entrepreneurship, economics, and management. In fact, an innovative approach to library and information science has been proposed and prescribed, which is itself a result of a wise approach with considering the specific fundamentals generated from other studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Entrepreneurship
  • librarians
  • Academic Libraries
  • Libraries and Information Centers
  • Library Science
  • Entrepreneurial Model
اباذری، محمدرضا؛ باب‌الحوائجی، فهیمه؛ نوشین فرد، فاطمه و اباذری، زهرا (1393). ویژگی‌های انگیزشی (روان‌شناختی) کارآفرینی کتابداران پزشکی با تأکید بر مکتب انسانی، مطالعه موردی: واحدهای پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی. مدیریت اطلاعات سلامت. 11(3)، ص.326- 333.
اباذری، محمدرضا؛ باب‌الحوائجی، فهیمه (1395). ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی و کشف رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر ویژگی‌های حمایتی کارآفرینی آنان. فصلنامه دانش شناسی. سال 9. شماره 33 (2)، ص.7- 16.
اباذری، محمدرضا؛ باب‌الحوائجی، فهیمه و نوشین فرد، فاطمه (1396). شناسایی ویژگی‌های کارآفرینی صلاحیتی و توانایی­های مهارت شغلی و رابطه و تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر این ویژگی‌ها در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی. فصلنامه دانش شناسی. سال 10. شماره 37 (2)، ص.7- 15.
احمدپورداریانی، محمود (1386). کارآفرینی؛ تعاریف، الگوها و نظریات. تهران: شرکت پردیس.
ادهمی، ابراهیم (1383)«مطالعه ویژگی‌های کارآفرینی مدیران ارشد صنایع غذایی اصفهان» پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان، دانشگاه مدیریت.
باب‌الحوائجی، فهیمه؛ اباذری، محمدرضا و نوشین فرد، فاطمه (1392). مطالعه متغیرهای جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی و تأثیر آن بر ویژگی‌های روان‌شناختی کارآفرینی از دیدگاه مکتب انسانگرایانه، مطالعه موردی: واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه دانش شناسی. سال 6. شماره 21(2)، ص.35-48.
حریری، نجلا و شاهوار، شبنم (1389). ارتقای رضایت کاربران کتابخانه با استفاده از سامانه مدیریت ارتباط با مشتری: گزارش یک تجربه. فصلنامه کتاب.21(3) ص.23- 39.
حسن مرادی، نرگس (1385). مدیریت کارآفرینی. کرج: موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
درگاهی، پرهام (1385) «بررسی ویژگی‌های کارآفرینانه و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان» پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
رستمی، لیلا (1387) «بررسی رابطه‌ ویژگی‌های شخصیتی مدیران با کارآفرینی سازمانی در سازمان‌های بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز» پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
سعیدی کیا، مهدی (1389). اصول و مبانی کارآفرینی. تهران: کیا.
کوراتکو، دونالد و هاجتس، ریچارد (1383). نگرش معاصر بر کارآفرینی. ترجمه ابراهیم عامل محرابی با همکاری محسن تبرایی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد (نشر اثر اصلی 2004).
مرادی، شیما و حاجی عزیزی، نادیا (1389). کتابداران در جامعه اطلاعاتی فردا. فصلنامه کتاب.21(2) ص.200- 212.
مضطر‌زاده، فتح‌الله (1377) «مروری بر اهداف کمی تحقیقات در ساختار برنامه‌ریزی کشور و ارائه پیشنهاد‌هایی برای بهبود آن» فصلنامه سیاست علمی و پژوهشی رهیافت. شماره 18، ص.65.
مقیمی، محمد (1383). کارآفرینی در نهادهای جامعه‌ مدنی. تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ.
Antoncic, Bostjan & Hisrich, D. (2006). Corporate entrepreneurship contingencies and organization wealth creation. Journal of management Development, 23 (6), 518-550.
Chell, E. & Haworth, J. (2005). Explorations of the Entrepreneurial personality: A; latent class Analysis paper to EIASM, Vienna.
Clair, Guy St. (1996). Entrepreneurial librarianship. London: Bowker- Saur.
Daum, Kevin(2013).″Entrepreneurs: the artistic of the business world″ Journal of Business strategy, 26 (5). 53-57.
Fuller, A. (2009).Entrepreneurship: A Planning Approach. Englewood Clifs NJ: Prentice-Hall.
Hisrich, Robert D. & Peters, Michael P. (2002). Entrepreneurship. Mc Graw Hill
Kuratko, Donald & Hodgetts, Richard (1989). Entrepreneurship: A Contemporary Approach: NY: The Dryden Press.
Kuratko, Donald & Hodgetts, Richard (2004). Entrepreneurship: A Contemporary Approach. Harcourt College Publishers.
Schumpeter.J. (1934).Encyclopedia of entrepreneurship.Vol.3. No.6.p.221-22
Schumpeter, J. (2001).The theory of economic development. Cambridge: Harvard university press.
Toftoy, Charles N. (2012).The key to a librarian success: Developing Entrepreneurial trait. Information outlook. V.16. No.6.20-25. Available online at: www.sla.org.