نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور قم، قم، ایران

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور قم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش بررسی وضعیت ارتباطات در کتابخانه‌های عمومی جهت جذب کودکان و نوجوانان در استان آذربایجان غربی بوده است. روش پژوهش، پیمایشی - توصیفی و از نوع همبستگی و ازنظر هدف نیز جزء پژوهش‌های کاربردی بود. جامعه آماری شامل 13000 نفر اعضای فعال کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان غربی بود. داده‌های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. در نمونه‌گیری بر اساس درجه‌بندی کتابخانه‌ها، 9 کتابخانه‌ی عمومی در سطح استان انتخاب شد و سپس به روش تصادفی طبقه‌ای، تعداد 250 پرسشنامه بین اعضای فعال کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی موردمطالعه در استان آذربایجان غربی توزیع و درنهایت 234 پرسشنامه جمع‌آوری گردید. پرسشنامه شامل دو بخش 1- پرسشنامه 7 عاملی کیفیت خدمات کتابخانه‌ای (نیروی انسانی، فنّاوری، فضا و تجهیزات، مجموعه، برنامه‌ریزی، ارتباطات و برنامه‌ها، خدمات) 2- پرسشنامه رضایت کاربران کودک و نوجوان از خدمات کتابخانه است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری spss-16، تحلیل شد و از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و تحلیل واریانس استفاده گردید. نتایج حاصل بیانگر این بود که بین کیفیت وضعیت خدمات (وضعیت ارتباطات) در کتابخانه‌های عمومی موردمطالعه استان آذربایجان غربی با میزان رضایت اعضای کودک و نوجوان این کتابخانه‌ها همبستگی معناداری وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد از دیدگاه پاسخ‌گویان در سطح نسبتاً متوسطی، ارتباطات در این کتابخانه‌ها جهت جذب آن‌ها وجود دارد. نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به ارتباطات در کتابخانه‌های عمومی تأکید می‌کند. ارتباطات یکی از عوامل تأثیرگذار بر میزان رضایت و جذب کودکان و نوجوانان به کتابخانه‌های عمومی تعیین شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the Relationship between Quality of Services and Satisfaction of Children and Teenagers Users of Public Libraries of West Azarbaijan

نویسندگان [English]

  • Saeid Ghaffari 1
  • Elham Ghorbannezhad 2

1 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Dept, Payam Noor University, Qom Branch. Qom. Iran

2 Master of Knowledge and Information Science , Payam Noor Qom University, Qom, Iran

چکیده [English]

Abstract
Purpose: To investigate the status of communication in public libraries to attract children and adolescents in West Azarbaijan province.
Method: The method is survey-descriptive and correlational and in terms of the purpose of the applied research part. The statistical population includes 13,000 active members of children and adolescents of public libraries of West Azarbaijan province. Data were collected using a researcher-made questionnaire. In the sample, based on the rating of libraries, 9 public libraries were selected at the provincial level. Then, by random sampling, 250 questionnaires were distributed among active member and finally 234 The questionnaire was collected. The questionnaire consists of two sections: 1- The questionnaire of 7 factors of library service quality (human resources, technology, space and equipment, collection, planning, communication and programs, services). 2- Child and child user satisfaction questionnaire from library service.
Results: Data were analyzed using SPSS-16 software and Pearson correlation coefficient, t-test and ANOVA were used. The results indicate that there is a significant correlation between the quality of service status in the public libraries and the satisfaction of the child and adolescent members of these libraries. Also, the results of the research showed that, from the viewpoint of respondents at a relatively moderate level, the connections in these libraries are available to attract them.
Originality / Value: The results of this study emphasize the importance of more attention to communication in public libraries.
Keywords: Public Libraries, Communication, Satisfaction, Children and Adolescents, West Azarbaijan

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Libraries
  • Communication
  • Satisfaction
  • Children and Adolescents
  • West Azarbaijan
اجلاس سالانه ایفلا. (2011). مقالات کتابخانه‌های عمومی ایفلا 2011 سن خوان، 18-13 آگوست، 2011: گزیده مقالات هفتاد و هفتمین همایش بین‌المللی ایفلا. ویراسته‌ی حسین مختاری معمار. تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، موسسه انتشارات کتاب نشر.
اشرفی ریزی، حسن. (1383). درآمدی بر مطالعه و نقش خدمات ویژه‌ی کتابخانه‌های عمومی در توسعه فرهنگ مطالعه. تهران: چاپار.
امانی، غفور. (1383). مجموعه مقالات کتابداری. اردبیل: غفور امانی.
انصاری، نوش‌آفرین. (1354). مجموعه‌ی مقالات درباره‌ی کتاب و کتابداری. تهران: انتشارات توس.
ایفلا. (1386). خدمات کتابخانه‌های عمومی: رهنمودهای ایفلا و یونسکو برای توسعه. گروه کاری ایفلا به سرپرستی فیلیپ جیل. ترجمه علی شکویی. تهران: چاپار.
باب‌الحوائجی، فهیمه. (1378). نقش و اهمیت کتابخانه‌های آموزشگاهی و رهنمودهایی برای کتابخانه‌های کودکان. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت کتابخانه و مرکز اسناد وزارت آموزش‌وپرورش.
پولادی، کمال. (1386). رویکردها و شیوه‌های ترویج خواندن. ویراستار مسعود میرعلایی. تهران: موسسه فرهنگی هنری پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان.
جزایری، عنایت‌الله. (۱۳۸۱). بررسی وضعیت کتابخانه‌های کودکان و نوجوانان در استان خوزستان، کتاب ماه، ۵۶، ۳۶-۳7.
جنبه‌هایی از برنامه‌ریزی توسعه کتابخانه. (1382). ویراستار جی استفن پارکر. مترجم علی شکویی. تهران: چاپار.
جیل، فیلیپ. (۱۳۸3). خدمات کتابخانه‌های عمومی: رهنمودهای ایفلا/ یونسکو برای توسعه. ترجمه علی شکویی. ویراسته حسین مختاری معمار. تهران: چاپار.
حافظ نیا، محمدرضا. (1387). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
حجازی، بنفشه. (1383). ادبیات کودکان و نوجوانان: ویژگی‌ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
حری، عباس. (1385 الف). راه‌های ارتقای میزان مطالعه: اطلاع‌رسانی، نظام‌ها و فرایندها. تهران: کتابدار.
حری، عباس. (1385 ب). شیوه‌های اسناد در نگارش‌های علمی «رهنمودهای بین‌المللی». تهران: دانشگاه تهران.
خراسانچی، مهرناز. (1386). نقش کتابخانه‌های عمومی برای کودکان و نوجوانان. کتاب ماه کودک و نوجوان، فروردین 86، 21-24.
دلاور، علی. (1382). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: دانشگاه پیام نور.
دومیری بل، ماریل. (1375). نقش تعامل کتابخانه و کودک در رشد آن دو. ترجمه منصوره شجاعی. در گزیده مقالات ایفلا ۹۵ (ترکیه: ۲۰ ـ ۲۶ اوت ۱۹۹۵)، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
سلطانی، پوری و راستین، فروردین. (۱۳۸۱). دانشنامه‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: فرهنگ معاصر.
عباسی هرمزی، سوسن. (1383). کانون‌های ایجاد انگیزه‌ی کتاب‌خوانی در کودکان. فصلنامه پیام کتابخانه، بهار و تابستان ۱۳۸3، شماره 52-53، 67.
عبداللهی، نوراله. (1382). خدمات و اهمیت کتابخانه‌های عمومی. فصلنامه پیام کتابخانه، 13(3 و 4)، 15-21.
عماد خراسانی، نسرین دخت. (1379). خدمات عمومی کتابخانه و روش‌های آن. تهران: نشر کتابدار.
غفاری، سعید. (۱۳۸۱). کتابخانه و کودکان و نوجوانان. کتاب ماه (کودک و نوجوان)، ۶۲، ۲۶-۲8.
قزل ایاغ، ثریا. (۱۳۸4). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن: مواد و خدمات کتابخانه‌ای برای کودکان و نوجوانان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کتابخانه‌های کودکان در کشورهای اسکاندیناوی و ایفلا. (۱۹۹۷). ترجمه‌ی فاطمه میرخان. فصلنامه پیام کتابخانه. ۲۹. بهار ۱۳۷۷.
کمبل، اچ. سی. (1371). توسعه نظام‌ها و خدمات کتابخانه‌های عمومی. ترجمه‌ی علی شکویی. تهران: دبیرخانه هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی.
گوبین، باربارا ای. بی.؛ لمیس، الکس. (1389). برنامه کتابخانه کودکان و نوجوانان کتابخانه عمومی جکسون ویل (ص 74-86). در گزیده مقالات کتابخانه‌های عمومی ایفلا 2009. ترجمه‌ی مجید نبوی و بهروز رسولی. تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.
حسنی، حمید. (1375). سیر تحول کتابخانه‌های کودکان با تأکید بر کتابخانه‌های آموزشگاهی. پیام کتابخانه، 6(34)، 45.
مختاری معمار، حسین. (۱۳۷۶). درآمدی بر کتابداری. تهران: قو.
مزینانی، علی. (1379). کتابخانه و کتابداری. تهران: سمت.
 نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، معاونت توسعه‌ی کتابخانه‌ها و کتاب‌خوانی، اداره کل امور کتابخانه‌ها. (1390). مجموعه‌ی دستورالعمل‌های اداره‌ی کتابخانه‌های عمومی. تهران: موسسه انتشارات کتاب نشر.
همایش سراسری انجمن علمی، دانشجویی کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه الزهرا. (نهمین: 1387). کتابخانه‌های عمومی کشور؛ تنگناها، توانمندی‌ها و راهکارها: گزیده مقالات نهمین همایش سراسری کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه الزهرا (س). تهران: چاپار؛ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.
یارزان، گنزالو. (2009). ایجاد محیط‌هایی برای کودکان و نوجوانان در کتابخانه عمومی (ص 125-140). در گزیده مقالات کتابخانه‌های عمومی ایفلا 2009. ترجمه بهروز رسولی. تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.
یغمایی، جواد و خندان، محمد. (1383). کودک و مطالعه. تهران: نشر کتابدار.
References
10 ways to make a public work/update your library. (2009). IFLA public libraly section.
Association for Library Service to Children. (1997). Competencies for libraries, (Revised edition). 2008 on-line.
Walter, V. A. (2003). Public library service to children and teens: A research agenda.‏ Library trends, 51(40), 571-589.
Becker, K. (2012). 24 Hours in the Children’s Section: An Observational Study at the Public Library. Early Childhood Education Journal40(2), 107-114.‏
Bundy, A. (2007). Looking ever forward: Australia's public libraries serving children and young people. Australasian Public Libraries and Information Services20(4), 173.‏
Celano, D., & Neuman, S. B. (2001). The Role of Public Libraries in Children’s Literacy Development An Evaluation Report. Pennsylvania Library Association.‏
Hannan, A. (2011). Communication 101: We have made contact with teens. Australasian Public Libraries and Information Services24(1), 32.‏
IFLANET. Libraries for children and young adults section. 2006 – 2007 (on – line). Available: http://www.ifla.org/ZII/s10/annual/sp10.htm
International Federation of Library Associations (2001). Guidelines For children,s Libraries services: IFLA/UNESCO guidelines for development. Retrieved May 25, 2011 from http://www.ifla.org/
International Federation of Library Associations (20071). The public library services: IFLA/UNESCO Guidelines for Development. Retrived May 25, 2011 from http://www.ifla.org/
Shafer, D. R (1996). Development Psychology, Colcpublishing Company. USA: http://www.ketabdar.org/magazine/detailarticle.asp?number=203
Smith, M. (2008). The ABC of Advocacy: The role of children managers in public libraries. Children and library, 50-52.