نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر شناسایی اهداف مرتبط با کتابخانه عمومی در سند چشم­انداز و برنامه­های پنجم و ششم توسعه، سند اقتصاد مقاومتی کشور، سند نقشه جامع علمی کشور، سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش بود. این پژوهش از نوع توصیفی به روش اسنادی و تحلیل محتوای قیاسی بر اساس 12 رسالت کتابخانه عمومی از منظر ایفلا در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران مانند سند چشم‌انداز، برنامه­های پنجم و ششم توسعه، سند اقتصاد مقاومتی، سند نقشه جامع علمی کشور، سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش انجام شده است. بررسی اسناد از یک‌سو نشان داد که در برخی از بندهای مرتبط با اهداف و رسالت کتابخانه­ عمومی، به‌طور مستقیم به کتابخانه­های عمومی اشاره نشده این در حالی است که در حال حاضر برخی از آن بندها توسط کتابخانه­های عمومی پیگیری و اجرا می­شوند. از سوی دیگر با توجه به رسالت کتابخانه عمومی، می­توان در اسناد بالادستی بندهایی را در ارتباط با اهداف و مأموریت‌های کتابخانه عمومی شناسایی کرده و اقدامات لازم در جهت عملیاتی شدن آن بندها توسط کتابخانه­های عمومی طراحی و اجرا شود. پژوهش حاضر می­تواند تصویری روشن از اهداف کلان فرهنگی، آموزشی و اطلاع‌رسانی کشور مرتبط با کتابخانه­های عمومی ارائه کند و ضمن آنکه جایگاه این کتابخانه­ها را در اسناد بالادستی مشخص می­نماید، در صدد شناسایی و تعریف نقش­های جدید برای کتابخانه­های عمومی در تحقق اهداف متنوع فرهنگی، آموزشی و اطلاع‌رسانی کشور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Related goals of Public Libraries in Upper National Documents of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasanzadeh 1
  • Somayyeh Jafari Baghi Abadi 2

1 Associate Professor, Knowledge and Information Science Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2 M.A. in Knowledge and Information Science, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of this study is to identify the scientific, educational, cultural and social major goals of public libraries in the vision document and the fifth and sixth development plans.
Method: This descriptive study was conducted using the documentary method and the analytical content analysis is based on upstream documents of the Islamic Republic of Iran such as the vision document and development plans.
Findings: The examination of documents on one hand shows that in some sections related to the public libraries goals, public libraries are not directly mentioned while some of these sections are pursued and implemented by the public libraries. On the other hand, with considering the goals and characteristics of the public library, it is possible to identify some sections in the upstream documents which are in relation to the goals and roles of the public library and also it is possible to design and implement the necessary measures for the operation of these sections by public libraries.
Value: The present research can provide a clear picture of the major scientific, educational, cultural and social goals of the country relating to public libraries, while also positioning these libraries in the vision document and development plans, and it aims at identifying and defining new roles for public libraries in fulfilling the diverse scientific, educational, cultural and social goals of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Libraries
  • Public Library Goals
  • Vision Document
  • Fifth and Sixth Development Plans
ابرامی، هوشنگ (1379). شناختی از دانش­شناسی. به کوشش رحمت­الله فتاحی. تهران، کتابدار.
احمدی، زهرا (1388). نقش کتابخانه­های عمومی و آموزشگاهی در گسترش فرهنگ مطالعه. قابل‌دسترس در www.sociallib.blogfa.com/post.aspx
اشرفی­ریزی، حسن (1383). درآمدی بر مطالعه و نقش خدمات ویژه کتابخانه­های عمومی در توسعه فرهنگ مطالعه، تهران: چاپار.
امیدی­فر، سیروس، خمسه، اصغر (1387). نقش کتابخانه­ها در توسعه فرهنگی. شیرازه، سال اول شماره ششم. http://www.nlai.ir/default.aspx?tabid=1438.
بیرانوند، علی، نیک‌کار، ملیحه (1391)، کتابخانه‌های عمومی و توسعه فرهنگی تهران، چاپار
پیتمن، جان (1396). کتابخانه­های عمومی و عدالت اجتماعی. ترجمه علی حسین قاسمی. تهران: چاپار
تبریزی، منصوره (1393). تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی. فصلنامه علوم اجتماعی. 64(64)، 114-120.
جعفری باقی آبادی، سمیه (1389). بررسی مقایسه‌ای اثربخشی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مدیریت و اقتصاد.
حریری، نجلا (1385). اصول و روش­های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
خامنه‌ای، علی (1392). سیاست‌های کلی سند اقتصاد مقاومتی کشور. مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس شورای اسلامی). قابل‌دسترس در farsi.khamenei.ir
خدمات کتابخانه­های عمومی رهنمودهای ایفلا/یونسکو (1386). ترجمه علی شکویی. تهران: چاپار.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1389). نقشه جامع علمی کشور.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1392). نقشه مهندسی فرهنگی کشور.
دیانی، محمدحسین (1384). روش‌های تحقیق در کتابداری. تهران: چاپار.
سند برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1390- 1394. تهران: سازمان برنامه‌وبودجه، 1390.
سند برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1395- 1399. تهران: سازمان برنامه‌وبودجه، 1395.
سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی.
قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه‌های عمومی کشور (1384). تدوین محمدرضا آشنایی. مشهد: مدیریت کتابخانه­های عمومی خراسان رضوی.
لی پائو، میراندا (1378). مفاهیم بازیابی اطلاعات. ترجمه اسدالله آزاد و رحمت‌الله فتاحی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
مزینانی، علی (1379). کتابخانه و کتابداری. تهران: سمت.
محمد بیگی، فاطمه (1387). ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه­های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی کشور شهر قزوین با استفاده از ابزار Libqual. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
مکتبی­فرد، لیلا (1385). نقش کتابخانه­های عمومی در تحقق اهداف فرهنگی برنامه­های توسعه­ای ایران 1368-1383، فصلنامه کتاب؛ دوره هفدهم، ش. دوم، ص 65-89.
یوسفی، حمیدرضا (1387). نقش کتابخانه­های عمومی در پژوهش. قابل‌دسترس در: http://inlib.mihanblog.com/post/295
IFLA public library service Guidelines (2010). Ed. by Christie Koontz and Barbara Gubbin. [e-book]. https://www.degruyter.com/view/product/43971
Young-seok Kim, Louise Cooke, (2017) "Big data analysis of public library operations and services by using the Chernoff face method", Journal of Documentation, Vol. 73 Issue: 3, pp.466-480, https://doi.org/10.1108/JD-08-2016-0098