نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، تطابق مدل ارزیابی دیجی کوال با چارچوب نظری پنج- اس در مفاهیم کتابخانه ی دیجیتالی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش تحلیل محتوای کیفی به ارزیابی مدل دیجی کوال و چارچوب نظری پنج- اس پرداخته است. داده ها با تفسیر ذهنی محتوایی داده های متنی، از طریق فرآیندهای طبقه بندی نظام مند گرد آوری شده است. روایی پژوهش از نوع منطقی است که بیشتر بر مبنای قضاوت شخصی پایه گذاری شده است. پایایی پژوهش از نوع اعتبار پذیری و مشورت با متخصصین حوزه کتابخانه دیجیتالی است که به واقعی بودن توصیفات و یافته های پژوهش و اعتبار آنها اشاره دارد. یافته ها: یافته های به دست آمده از پژوهش حاکی از آن است که در الگوی دیجی کوال فرآیند بررسی محتوا (اطلاعات)؛ و فرآیند جامعه (کاربر) کتابخانه دیجیتالی، عمدتا منوط به پیش نیازهای دو جزء مهم در محیط کتابخانه دیجیتالی محیط فنی و تعامل کاربر/ سیستم است. در نتیجه، از آنجایی که هر مدل ارزیابی، مجموعه ای از مقیاس ها و روش های گردآوری داده ها را دارد؛ عامل و متغیر جوامع (کنشگران) در ابعاد مفاهیم موثر پنج- اس در کتابخانه ی دیجیتالی اعم از قابلیت دسترس پذیری، ارتباط شیء دیجیتالی؛ قابلیت ایجاد، اثر بخشی، قابلیت توسعه پذیری، قابلیت استفاده مجدد، قابلیت اطمینان خدمات وجود دارد و با مدل دیجی کوال قابل ارزیابی است. در ابعاد مفاهیم موثر پنج- اس در کتابخانه ی دیجیتالی اعم از قابلیت دسترس پذیری، ارتباط شیء دیجیتالی؛ قابلیت ایجاد، اثر بخشی، قابلیت توسعه پذیری، قابلیت استفاده مجدد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual Analysis of Digiqual Model Based on 5s Theoretical Framework in Digital Libraries

نویسندگان [English]

  • Leila Sadat Siadati 1
  • Esmat Momeni 2
  • Mehdi Alipour Hafezi 2

1 M.A. in, Knowledge and Information Sciencet,, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Department,, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of the study is to orient the Digiqual model with the 5S theoretical framework in digital library concepts. The research type is practical and it was conducted using the analysis of qualitative content method. The validity of the research is a logical one which is based on personal subjective judgment. The reliability of the study is a type of credibility based on counseling the specialists in the field of digital libraries. In the digiqual model, content (information) and community (user) as two processes in digital libraries are related to technical environment and human/system interaction. Societies (actors) as a factor in dimensions of some ‘S’ concepts in digital libraries, including accessibility and pertinence of the digital object and also availability, effectiveness, extensibility, reusability and reliability of services, is appreciable with digiqual model. Scenario as a factor in dimensions of ‘S’ concepts in digital libraries including pertinence, and conservation of the digital object; availability, effectiveness, extensibility, reusability and reliability of services, is appreciable with digiqual model. Streams and structures as factors in dimensions of some ‘S’ concepts in digital libraries including accessibility, conservation, relevance, similarity, significance and timeliness of the digital objects; accuracy, completeness and conformance of metadata specification; completeness as a collection; completeness and consistency of the catalog; completeness and consistency in the repository; efficiency and effectiveness of services, is appreciable with digiqual model. Space as a factor doesn’t exist in any of the ‘S’ concept dimensions in digital libraries and it is not appreciable with digiqual model. Finally, the development of ‘S’ concepts in digiqual dimensions in order to integrate the quality of services is proposed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digi-Qual Model؛ 5-s Theoretical Framework
  • Digital Libraries
امان الهی نیک، حمید؛ علیپور حافظی، مهدی و مطلبی، داریوش (1392). ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی موسسه‌های پژوهشی ایران بر اساس پروتکل دیجی کوال. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات. 25(3)، 25- 43.
امینی سرتشنیزی، سمیه (1393). ارزیابی سطح کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتال دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بر اساس مدل دیجی کوال. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء علیها السلام، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی.
جعفربگلو، مریم؛ حمیدی، محسن؛ انوری، شاپور؛ فامیل روحانی، سید علی‌اکبر (1393). ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتال بر اساس الگوی دیجی کوال (موردمطالعه: کتابخانه دیجیتال دانشگاه تهران). فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی. (68)، 309-324
صفوی، زینب؛ تفرشی، شکوه (1390). امکان‌سنجی نظام فایو اس در مخزن‌ها و بخش مرجع کتابخانه ملی ایران. فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات). (13)، 1- 12
صمیعی، میترا. (1395). تحلیل الگوی مرجع دلوس و چارچوب پنج-اس. در سازمان‌دهی منابع علمی و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی، فصلنامه مطالعات دانش شناسی، 2(6)، 80 -100.
یوسف زاده نجدی تبریز، الهام (1392). سنجش کیفیت خدمات الکترونیکی کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی مشهد از دیدگاه کتابداران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر اساس مدل تطبیقی لیب کوال، دیجی کوال و ای-اس کوال. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‏شناسى، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی.
Balog, A. (2011). Testing a multidimensional and hierarchical quality assessment model for digital libraries. Studies in Informatics and Control, 20(3), 233-246.
Balog, A. (2013). CHALLENGES IN EVALUATING THE QUALITY OF DIGITAL LIBRARIES. Quality Issues and Insights in the 21st Century, 1(2), 100-102.
Gonçalves, M. A., Moreira, B. L., Fox, E. A., & Watson, L. T. (2007). “What is a good digital library?”–A quality model for digital libraries. Information processing & management43(5), 1416-1437.
Kyrillidou, M., Thompson, B., & Cook, C. (2011, August). Regrounding LibQUAL+® for the digital library environment: an analysis of the DigiQUAL data. In 9th Northumbria International Conference on Performance Measurement in Libraries and Information Services, York, England.
Kyrillidou, M., Cook, C., & Lincoln, Y. (2009). Digital library service quality: what does it look like?. Evaluation of digital libraries: An insight into useful applications and methods, 187-214.
RANDHAWA, J. S., & Ahuja, I. S. (2017). 5s-a quality improvement tool for sustainable performance: literature review and directions. International Journal of Quality & Reliability Management, 34(3).
Shen, R., Goncalves, M. A., & Fox, E. A. (2013). Key issues regarding digital libraries: evaluation and integration. Synthesis Lectures on Information Concepts.