مقاله پژوهشی
فرزانه قنادی نژاد؛ فریده عصاره؛ محمدرضا قانع
چکیده
پژوهش حاضر بر آن است تا به مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی پژوهشهای علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با رویکرد تطبیقی (مقایسه‌ای) میان حوزههای پژوهشهای ملی و بینالمللی انجام گرفته است. جامعه‌ی موردمطالعه شامل 84875 مقالهی نمایه شده در پایگاه ...
بیشتر
پژوهش حاضر بر آن است تا به مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی پژوهشهای علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با رویکرد تطبیقی (مقایسه‌ای) میان حوزههای پژوهشهای ملی و بینالمللی انجام گرفته است. جامعه‌ی موردمطالعه شامل 84875 مقالهی نمایه شده در پایگاه کلاریویت آنالیتیکس طی سال‌‌های 2019-1945 و 4664 مقالهی ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. طی سال‌‌های 1398-1351 در علم اطلاعات و دانششناسی هستند. منبع و ابزار استخراج داده‌‌های پژوهش به‌منظور بررسی موضوعات پژوهشهای بینالمللی، پایگاه کلاریویت آنالیتیکس و به‌منظور بررسی موضوعات پژوهشهای ایرانی، پایگاه آی. اس. سی بود. در این پژوهش به‌منظور تدوین طرح طبقهبندی موضوعی مقالات، از روش مرور منابع و برای اختصاص مقالات به هرکدام از رده‌های موضوعی، از روش طبقهبندی خودکار که یکی از کاربردهای متن‌‌کاوی است، استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با محاسبه‌ی درصد فراوانی و آزمون کای اسکوئر به‌وسیله نرمافزار SPSS نسخه‌ی 22 انجام گرفت. یافتهها نشان داد که میان شماری از حوزههای پژوهشی علم اطلاعات و دانششناسی در سطح ملی و بینالمللی اختلاف معنی‌‌داری وجود دارد. این حوزه‌‌ها عبارت‌اند از: مبانی نظری؛ کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی؛ اشتغال و کارآفرینی؛ پژوهش و نشر؛ فناوری اطلاعات؛ مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سازمان‌دهی اطلاعات؛ بازیابی اطلاعات؛ اقتصاد اطلاعات؛ هوش مصنوعی؛ داده‌کاوی؛ علم‌سنجی؛ نظام‌های اطلاعاتی؛ موتورهای جستجو؛ مطالعات کاربران؛ ارتباطات علمی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ و اخلاق اطلاعات. مقایسه‌ی موضوعات پژوهشهای ایرانی و جهانی نشان داد که حوزه‌‌هایی مانند فناوری اطلاعات، مطالعات وب، اقتصاد اطلاعات، هوش مصنوعی، داده‌کاوی، نظام‌های اطلاعاتی، موتورهای جستجو و پایگاه‌های اطلاعاتی در میان پژوهشهای بینالمللی گرایش بیش‌‌تری داشتند و حوزه‌‌هایی مانند مبانی نظری، حوزههای مرتبط با کتابخانهها و کارکردهای آنها، پژوهش، مدیریت دانش، بازیابی اطلاعات و علم‌سنجی در میان پژوهشهای ایرانی مرسوم‌‌تر بودند.
مقاله پژوهشی
ذخیره و بازیابی اطلاعات
مرضیه فلاح کردآبادی؛ سید علی اصغر رضوی؛ صفیه طهماسبی لیمونی
چکیده
هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در بازیابی اطلاعات بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و آزمایشی است که با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1400 بود که از بین آنها، 30 ...
بیشتر
هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در بازیابی اطلاعات بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و آزمایشی است که با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در سال 1400 بود که از بین آنها، 30 نفر به‌صورت هدفمند و با توجه به معیارهای ورود به‌عنوان نمونه انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده دردوگروه کنترل (15 نفر) وگروه آزمایش (15 نفر) قرارگرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته مهارت بازیابی اطلاعات بود. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید تأیید شد. پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 89/0 محاسبه شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) استفاده گردید. یافتهها نشان داد که میانگین مهارت بازیابی اطلاعات در گروه آزمایش (07/47) در پس‌آزمون بیشتر از میانگین گروه کنترل (86/26) است؛ که بیانگر این است، آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی بر مهارت کتابداران در بازیابی اطلاعات تأثیر دارد (p=0/000<0/05). آموزش بازیابی اطلاعات به‌صورت الکترونیکی می‌تواند یکی از گزینه‌های مؤثر در افزایش توانمندی و مهارت‍های کتابداران باشد. یافته‌های این مطالعه، مؤید قابل‌قبول بودن مباحث نظری ارائه‌شده در این حوزه است.
مقاله پژوهشی
حامد حسین زاده؛ نادر بهلولی؛ مجتبی رمضانی؛ عباس سنگی نور پور
چکیده
خروج کارکنان دانشی و باتجربه از سازمان، برای موفقیت و دستیابی به اهداف آن زیان‌بار است. سازمان زمانی می‌تواند به مأموریت‌های خود دست یابد که دانش در سازمان مستند شده و اقدامات لازم برای حفظ آن انجام دهد. هدف مقاله حاضر، شناسایی انواع دانش‌های حیاتی در حال خروج از شرکت ملی نفت است. این پژوهش از روش نظریه داده بنیاد، مبتنی بر نمونه‌گیری ...
بیشتر
خروج کارکنان دانشی و باتجربه از سازمان، برای موفقیت و دستیابی به اهداف آن زیان‌بار است. سازمان زمانی می‌تواند به مأموریت‌های خود دست یابد که دانش در سازمان مستند شده و اقدامات لازم برای حفظ آن انجام دهد. هدف مقاله حاضر، شناسایی انواع دانش‌های حیاتی در حال خروج از شرکت ملی نفت است. این پژوهش از روش نظریه داده بنیاد، مبتنی بر نمونه‌گیری نظری هدفمند از میان کارشناسان و خبرگان در شرکت ملی نفت است. برای تحلیل داده‌‌های گردآوریشده از کد گذاری و تحلیل مقایسه‌ای برای ساختن دستههای مختلف دانش در سازمان استفاده شد. یافتهها نشان داد که هفت نوع دانش در شرکت نفت وجود دارد که عبارت‌اند از: دانش عملیاتی، دانش تخصصی، دانش بازرگانی، دانش یادگیری از موفقیت و شکست، دانش فرایند، دانش مشروط، دانش فرا سازمانی. پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی انواع دانش‌های در حال خروج برای مدیران شرکت ملی نفت به‌منظور تهیه راهبردهای مدیریت دانش برای تقابل با خروج دانش‌های مهم از سازمان ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
جمیله ناطقی فر؛ ثریا ضیایی؛ عصمت مومنی؛ فائزه دلقندی
چکیده
یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام‌های اطلاعاتی مبتنی بر بافت با تأکید بر ساختارهای شناختی، فرموله کردن دریافت و نمایش دانش بازیگران شناختی به‌طور تجربی در فرایند تعامل بازیابی اطلاعات است. پژوهش حاضر باهدف شناسایی متغیرهای ابعاد بافت بازیابی اطلاعات در فرایند تعامل با استفاده از چهارچوب نظام اطلاعات و بازیابی اینگورسن و یارولین ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام‌های اطلاعاتی مبتنی بر بافت با تأکید بر ساختارهای شناختی، فرموله کردن دریافت و نمایش دانش بازیگران شناختی به‌طور تجربی در فرایند تعامل بازیابی اطلاعات است. پژوهش حاضر باهدف شناسایی متغیرهای ابعاد بافت بازیابی اطلاعات در فرایند تعامل با استفاده از چهارچوب نظام اطلاعات و بازیابی اینگورسن و یارولین است. پژوهش حاضر، از نوع بنیادی و توسعه‌ای و به روش پدیدارشناسی کلایزی (1978) در 7 مرحله انجام شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق با 7 نفر از متخصصین حوزه بازیابی اطلاعات و دانش برای شناسایی متغیرها در فرایند تعامل بافت بازیابی اطلاعات بوده است. روایی ابزار گردآوری اطلاعات روایی محتوایی با استفاده از تجربه متخصصان بوده و پایایی بر اساس معیارهای لینکلن و گوبا (1988) بر مبنای قابلیت اعتبار، قابلیت اعتماد، تأیید پذیری است. توصیف و تحلیل اطلاعات با بهره‌گیری از نتایج مرور سیستماتیک و تجارب متخصصان در حوزه بازیابی اطلاعات، مقایسه شده است. تعداد 12 متغیر در بعد جامعیت؛ 4 متغیر در بعد مانعیت؛ 7 متغیر در بعد اثربخشی؛ 12 متغیر در بعد کیفیت اطلاعات/ فرایند به‌منظور تثبیت فرایند عبارت جستجو، بازیابی و دسترسی اطلاعات شناسایی شد که بازیگران شناختی به‌عنوان طراحان نظام بازیابی اطلاعات می‌توانند در نظر بگیرند. درنتیجه با جستجوی معانی و جوهره‌های کنشگران شناختی در طول زمان برحسب تجربه، برای رسیدن به فهم مشترک در شناسایی، کشف و ایجاد درک عمیق‌تر منجر به توصیف و تحلیل ساختارهای شناختی چهارچوب نظام اطلاعات و بازیابی اینگورسن و یارولین شده و درنهایت طراحی و دسترسی اطلاعات به‌صورت شبکه‌ای و نظام‌مند را فراهم می‌کند.
مقاله پژوهشی
فاطمه حمیدی؛ فهیمه باب الحوائجی؛ نجلا حریری؛ حسین عباسیان
چکیده
این مطالعه با هدف شناسایی شاخصهای آموزش منابع انسانی در بانک ملی ایران با رویکرد مدیریت دانش صورت گرفت، بنابراین از منظر هدف یک مطالعه کاربردی است. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی با رویکرد کیفی و به روش‍های فراترکیب و دلفی بود. در مرحله نخست از روش فراترکیب استفاده گردید که ﺟﻤﻌﺎً 156 منبع مرتبط با موضوع پژوهش یافت شد و درنهایت ...
بیشتر
این مطالعه با هدف شناسایی شاخصهای آموزش منابع انسانی در بانک ملی ایران با رویکرد مدیریت دانش صورت گرفت، بنابراین از منظر هدف یک مطالعه کاربردی است. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی با رویکرد کیفی و به روش‍های فراترکیب و دلفی بود. در مرحله نخست از روش فراترکیب استفاده گردید که ﺟﻤﻌﺎً 156 منبع مرتبط با موضوع پژوهش یافت شد و درنهایت 71 ﭘﮋوﻫﺶ مورد تحلیل قرار گرفت. پس از شناسایی مقوله‌ها به روش فراترکیب، با روش دلفی فازی، با ابزار پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان به اعتبارسنجی و ارائه شاخصهای نهایی پرداخته شد. در این پژوهش با بررسی و دسته‌بندی و بومی‍سازی کدهای توصیفی حاصل از متون، 42 مقوله فرعی شناسایی و با توجه به شباهت و قرابت معنایی آنها، در 9 مقوله اصلی شامل: توانمندی علمی منابع انسانی، صلاحیت رفتاری منابع انسانی، سیاست و قانون‌گذاری، عوامل اجتماعی، رهبری آموزشی، رویکرد مدیریت دانش، ارزیابی و کنترل کیفیت آموزشی، فرهنگ یادگیری و آموزش منابع انسانی و سه بعد فردی، محیطی و سازمانی طبقهبندی گردید. این پژوهش برای نخستین بار به‌طور خاص به شناسایی شاخصهای آموزش منابع انسانی در بانک ملی با رویکرد مدیریت دانش پرداخته است و در سایر نهادهای مالی نیز کاربرد دارد. یافتهها نشان داد در آموزش کارکنان با رویکرد مدیریت دانش، یادگیری، بخش اصلی هر شغل می‍شود و ضمن آن کارکنان از همدیگر می‍آموزند و به دیگران یاد می‍دهند و می‍توان نیازهای دانشی کارکنان و سازمان را به‌طور موفقیت‍آمیز تأمین کرد. یادگیری فردی و سازمانی، قابلیت‍ها و توانمندی‍های جدیدی در کارکنان ایجاد و این قابلیت‍ها تبدیل به محصول، کالا و خدمات می‍گردد و سودآوری بانک تضمین می‍شود.
مقاله پژوهشی
محمد احسانی فر؛ فاطمه دکامینی
چکیده
ازآنجایی‌که مکانیابی انبارهای توزیع به‌راحتی قابل انجام نیستند، استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری کمک مناسبی به بالا بردن اثربخشی تصمیمات در این زمینه خواهد نمود. بر این اساس در این پژوهش، هدف به‌کارگیری مدلی است علاوه بر معرفی مناسب‌ترین مکان برای احداث انبار مرکزی، میزان مطلوبیت مکان موردنظر را با استفاده از برنامه‌ریزی ...
بیشتر
ازآنجایی‌که مکانیابی انبارهای توزیع به‌راحتی قابل انجام نیستند، استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری کمک مناسبی به بالا بردن اثربخشی تصمیمات در این زمینه خواهد نمود. بر این اساس در این پژوهش، هدف به‌کارگیری مدلی است علاوه بر معرفی مناسب‌ترین مکان برای احداث انبار مرکزی، میزان مطلوبیت مکان موردنظر را با استفاده از برنامه‌ریزی خطی چند هدفه پیشنهادی محاسبه می‌کند تا مشخص کند مکانهای بالقوه و پیشنهادی تا چه اندازه می‌توانند مکانی مناسب برای احداث انبار مرکزی باشند. روش‍های بهینه برای تصمیم‌گیری همواره موردتوجه بوده و از آن در بسیاری از مسائل مهم صنعتی استفاده می‍شود. در پژوهش حاضر، از مطلوبیت تجمعی ستاره که یکی از مهم‌ترین روشها برای محاسبه و استخراج توابع مطلوبیت میباشد، استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که مکان انبار حائز رتبه اول دارای مطلوبیت 84 درصدی به‌عنوان مطلوبترین مکان انبار مرکزی شرکت فولاد دامغان میباشد. همچنین نکته حائز اهمیت نتایج بهدستآمده این است که هیچیک از گزینه‌های پیشنهادی ، نمیتوانند در آینده به‌عنوان مطلوبترین مکان برای دیگر بخشها باشند.
مقاله پژوهشی
محسن محمودی؛ فائزه ابراهیمی ترکمانی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی ضرورت، امکان و موانع توسعه کتابخانه‌های عمومی در مراکز تجاری بزرگ شهر تهران است.این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد، آمیخته است. در رویکرد کیفی پژوهش از روش پدیدارشناسی و تحلیل محتوا با مدل کلایزی و در رویکرد کمی پژوهش نیز از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه 10 مال چندمنظوره بزرگ شهر تهران ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی ضرورت، امکان و موانع توسعه کتابخانه‌های عمومی در مراکز تجاری بزرگ شهر تهران است.این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد، آمیخته است. در رویکرد کیفی پژوهش از روش پدیدارشناسی و تحلیل محتوا با مدل کلایزی و در رویکرد کمی پژوهش نیز از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه 10 مال چندمنظوره بزرگ شهر تهران است که با معیارهای مختلفی سنجیده و انتخاب شده است. از ابزار مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته با سنجش روایی و پایایی آن برای پاسخ به سوالات فرعی پژوهش استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد تعداد کتابخانه‌های پیرامون مراکزتجاری مورد مطالعه نسبت به جمعیت ساکن، ناکافی است. با وجود جمعیت ساکن در محله پیرامون مراکز تجاری، تعداد بالای مراجعه‌کنندگان روزانه و افراد شاغل در این مراکز تجاری، هیچ یک از مراکز تجاری مورد مطالعه آمادگی تخصیص فضا برای ایجاد کتابخانه را ندارند. تنها برخی از مراکز تجاری می‌توانند در اندکی از هزینه‌های ایجاد و فعالیت کتابخانه‌های عمومی کمک کنند. ایجاد کتابخانه عمومی در مراکزتجاری بزرگ و چندمنظوره (مال‌های چندمنظوره) شهر تهران می‌تواند تا حدی کمبود سرانه کتابخانه در این شهر را جبران کند. با توجه به جمعیت محله‌های پیرامون مراکزتجاری مورد مطالعه و کمبود کتابخانه در این محله‌ها از یک سو و تعداد بالای مراجعه‌کنندگان و کارکنان این مراکز از سوی دیگر، ایجاد کتابخانه عمومی در این مراکز ضروری است، همچنین ،کتابخانه‌های عمومی مراکزتجاری از نظر ساختمان و تجهیزات، جمعیت خدمت گیرنده، مجموعه‌سازی، خدمات و اداره کتابخانه دارای برخی ویژگی‌های خاص خود هستند
