نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمدرضا احمدی میرقائد ¹
• سمیه سادات آخشیک ²
• محمد زره ساز ³
• علی عظیمی وقار ⁴

¹ دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه خوارزمی تهران و مدیر کتابخانه مرکزی دانشگاه علم و فرهنگ

² دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران

³ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی ، تهران

⁴ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای شناخت و سنجش ابعاد و مؤلفه‌های شکاف دانش است. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش ترکیبی انجام شده است. نخست در بخش کیفی، با مطالعه متون مختلف و به وسیله تکنیک دلفی و به‌کارگیری نظرات خبرگان و پژوهشگران، ابعاد 12گانه و مؤلفه های شکاف دانش تدوین و استخراج گردید که خود مبنا و پایه ای شدند برای حرکت به سمت بخش کمّی پژوهش. در بخش کمّی، رابطه بین متغیّرها با آزمون همبستگی پیرسون و مدل پژوهش با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) آزمون شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای آماری SPSS 28 و Smart PLS 3 انجام شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد از مجموع 72 سؤال اولیه، 54 سؤال پرسشنامه، دارای بار عاملی بیشتر از 50/0 بودند و در مدل اندازه‌گیری باقی ماندند (05/0>p). شاخص برازش NFI برابر با 93/0 و شاخص SRMR برابر با 075/0 بود و برازش مدل را تأیید کرد. روایی همگرا به روش میانگین واریانس استخراج شده و بیشتر از 40/0 بود و روایی واگرا به روش فورنل و لارکر تأییدکننده روایی واگرا بود. پایایی پرسشنامه نیز به روش‌های آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، بازآزمایی و دونیمه کردن انجام گرفت که مقدار بسیار مناسبی داشت. بر پایه آزمون‌های آماری انجام گرفته، در مجموع مقیاس طراحی شده دارای ابعاد 12گانه، 33 مؤلفه و 66 گویه است که به عنوان مقیاس یا ابزاری مناسب و مفید، جهت سنجش شکاف دانش در رفتار اطلاعاتی پژوهشگران حوزه علوم انسانی ارائه و پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها

• نظریه شکاف دانش
• شکاف شواهد متناقض
• مقیاس سنجش شکاف دانش
• شکاف عملی دانش
• شکاف روش‌شناختی دانش

موضوعات

• نظریه‌های اطلاعات و دانش

عنوان مقاله [English]

Construction and validation of the Knowledge Gap measurement scale

نویسندگان [English]

• Ahmadreza Ahmadi Mirghaed ¹
• Somayesadat Akhshik ²
• Mohammad Zerehsaz ³
• Ali Azimi Veghar ⁴

¹ PhD student in Information Science and Knowledge, Kharazmi University, Director of the Central Library of the University of Science and Culture (corresponding author),

² Associate Professor Department of Information Science and Knowledge, Kharazmi University

³ Assistant Professor, Department of Information Science and Knowledge, Kharazmi University

⁴ Assistant Professor, Department of Information Science and Knowledge, Kharazmi

چکیده [English]

هدف اصلی این پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای شناخت و سنجش ابعاد و مؤلفه‌های شکاف دانش در رفتار اطلاعاتی پژوهشگران حوزه علوم انسانی است. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش ترکیبی انجام شده است. نخست در بخش کیفی، با مطالعه متون مختلف و به وسیله تکنیک دلفی و به‌کارگیری نظرات خبرگان و پژوهشگران، ابعاد 12گانه و مؤلفه های شکاف دانش تدوین و استخراج گردید که خود مبنا و پایه ای شدند برای حرکت به سمت بخش کمّی پژوهش. در بخش کمّی، رابطه بین متغیّرها با آزمون همبستگی پیرسون و مدل پژوهش با روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) آزمون شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد از مجموع 72 سؤال اولیه، 54 سؤال پرسشنامه، دارای بار عاملی بیشتر از 50/0 بودند و در مدل اندازه گیری باقی ماندند (05/0>p). شاخص برازش NFI برابر با 93/0 و شاخص SRMR برابر با 075/0 بود و برازش مدل را تأیید کرد. روایی همگرا به روش میانگین واریانس استخراج شده و بیشتر از 40/0 بود و روایی واگرا به روش فورنل و لارکر تأییدکننده روایی واگرا بود. پایایی پرسشنامه نیز به روش‌های آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، بازآزمایی و دونیمه کردن انجام گرفت که مقدار بسیار مناسبی داشت. بر پایه آزمون های آماری انجام گرفته، در مجموع مقیاس طراحی شده دارای ابعاد 12گانه، 33 مؤلفه و 66 گویه است که به عنوان مقیاس یا ابزاری مناسب و مفید، جهت سنجش شکاف دانش در رفتار اطلاعاتی پژوهشگران حوزه علوم انسانی ارائه و پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها [English]

• Knowledge gap theory
• Contradictory evidence gap
• Knowledge gap measurement scale
• Practical knowledge gap
• Methodological knowledge gap