نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، ، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف از این مطالعه تحلیل خدمات سالمندان در کتابخانه­های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی کشور است. روش: روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و جامعه آماری شامل 3۸ نفر از مدیران و یا مسئولان کتابخانه­های عمومی شهر تهران است. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد که با الهام از رهنمودهای انجمن کتابداری آمریکابرای خدمات سالمندان در کتابخانه­ها تدوین شده است. تجزیه‌وتحلیل داده­ها در دو سطح آمار توصیفی و تحلیلی صورت گرفت. آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی و آمار استنباطی نظیر آزمون تی تک نمونه­ای با استفاده از نرم­افزار spss انجام گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد کتابخانه­های عمومی شهر تهران­در کلیه مؤلفه‌های خدمات ویژه سالمندان ازجمله­ آموزش­ کارکنان، ­اطلاع­رسانی ­و منابع کتابخانه، برنامه‌ریزی کتابخانه‌ها، تجهیزات، توسعه­ و مشارکت، امکانات، خدمات در منزل و بودجه از وضعیت مطلوبی در حال حاضر برخوردار نیستند و میانگین خدمات موجود در همه مؤلفه‌ها پایین­تر از حد متوسط قرار دارد. نتیجه­گیری: اکثریت کتابداران کتابخانه­های عمومی تهران (۷۲ درصد) رهنمودهای ارائه شده از سوی انجمن کتابداری آمریکا را به‌عنوان یک شاخص مهم در خدمات ویژه سالمندان می­پذیرفتند اما تعدادی کمتری از آنان (۲۷ درصد) این شاخص­ها را برای خدمات ویژه سالمندان در کتابخانه­های ایران قبول نداشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Elderly Services in Tehran Public Libraries Affiliated to the Iran Public Libraries Foundation

نویسندگان [English]

  • Golnessa Galyani-Moghaddam 1
  • Zahra Hossennia-Tanha 2
  • Mitra Samiei 3

1 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Department,, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Master of Knowledge and Information Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Department,, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to analysis the services provided for the elderly in the public libraries of Tehran city affiliated to the Iran Public Libraries Foundation. The statistical population of the research included 38 administrators or managers of public libraries in Tehran city. A descriptive survey method was used in this research. A researcher-made questionnaire was used to collect the data, which was inspired by the guidelines of the American Library Association's for the Elderly Services in Libraries. Data analysis was done at two levels: descriptive statistics analysis including frequency, percentage of frequency and illustrating frequency tables and graphs, as well as the inferential analysis including single sample t-test using SPSS software. The results showed that Tehran Public libraries in all components of special services for the elderly including library staff training, communication and library resources, library planning, equipment, developing and sharing the facilities, home services and the budget are not in good standing right now, and the available services in all the components are below average.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elderly Services
  • Tehran Public Libraries
  • Iran Public Libraries Foundation
  • American Library Association
حسین‌زاده جنیدی، فاطمه؛ سیف‌زاده، علی؛ معززی خنده روی یزدی، فرزانه؛ و بیاتی، پروانه. (۱۳۹۵). بررسی تطبیقی مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی در کیفیت زندگی و سلامت سالمندان (مناطق شمال و جنوب شهر تهران). دو فصلنامه تخصصی جستارهای اجتماعی، ۲ (۲)، ۱۱-۱۷.
حسینی زارع، سیده محبوبه، موحدکر، الهام، ‌پوررضا، ابوالقاسم و حیمی فروشانی، عباس. (۱۳۹۳). نقش حمایت اجتماعی در سلامت سالمندان شهر تهران. فصلنامه بیمارستان، ۱۳ (۴)، ۱۱۵-۱۲۱.
صفرخانلو، هلیا و رضایی قهرودی، زهرا. (‌۱۳۹۶). تحولات جمعیت سالمندان در ایران و جهان. آمار، ۲۵، ۸-.۲۵.
قاسم­خانی، سکینه. (1393). بررسی رفتار اطلاع­یابی سالمندان در کتابخانه­های عمومی شهر خوی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی.
قلی­زاده، صغری. (1390) بررسی تأثیر کتاب‌درمانی بر میزان توانایی‌های خود مدیریتی سالمندان کانون جهان دیدگان منطقه ۴ شهر تهران در سال ۱۳۸۹. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
محتشم امیری، زهرا. (1395). سالمندی و چالش­های پیش رو با نگاهی به نتایج سرشماری سال 1395. دو فصلنامه تخصصی جستارهای اجتماعی، ۲ (۲)، ۷۱-۷۸.
References
Bennett-Kapusniak, R. (2013). Older adults and the public library: The impact of the boomer generation. Public Library Quarterly32(3), 204-222.‏
Luyt, B., & Ann, H. S. (2011). Reading, the library, and the elderly: A Singapore case study. Journal of Librarianship and Information Science43(4), 204-212.‏
Horton, J. (2019). Senior Citizens in the Twenty-First-Century Public Library. Public Library Quarterly38(2), 179-192.‏
Sabo, R. M. (2017). Lifelong learning and library programming for third agers. Library Review66(1/2), 39-48.‏
Stiff, H. L. (2016) Programmes and Events for Older Adults in Auckland’s Public Libraries. Master Thesis. School of Information Management, Victoria University of Wellington.
Street, P. (1998). Information needs of the elderly: the role of the public library (Doctoral dissertation, Liverpool John Moores University