نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان، کتابخانه مرکزی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات ودانش‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر درک کاربران از کتابخانه ‏های دیجیتالی با تأکید بر کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی علامه طباطبائی بود. روش پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی بود. همه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می ‏دهند (18000 دانشجو) که از این بین 378 دانشجو با استفاده از جدول کرجسی و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده ‏اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته که شامل 3 سؤال جمعیت شناختی (جنسیت، تجربه استفاده از کتابخانه دیجیتالی و مقطع تحصیلی) و 8 مؤلفه با 25 سؤال بسته عبارت از کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات، کیفیت خدمات، سودمندی، سهولت استفاده، وابستگی کتابخانه دیجیتالی، رضایت کاربر و وفاداری کاربر بود، استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده ‏ها از آزمون تی تک نمونه ‏ای، تی مستقل و تحلیل واریانس در سطح معناداری 05/0=α استفاده شد. یافته‏ های پژوهش نشان داد با توجه به سطح معناداری محاسبه شده همه مؤلفه‌های مؤثر بر درک دانشجویان از کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی شامل کیفیت سیستم (800/39-)، کیفیت اطلاعات (425/57-)، کیفیت خدمات (721/57-)، سودمندی (320/66-)، سهولت استفاده (587/49-)، وابستگی کتابخانه دیجیتالی (944/60-)، رضایت کاربر (497/61-) و وفاداری کاربر (488/60-) تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین ازلحاظ سطح معناداری محاسبه شده عوامل جنسیت (546/0) و مقطع تحصیلی (064/0) بر درک دانشجویان از کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی تفاوت معنی ‏داری وجود ندارد؛ اما بین نگرش دانشجویان بر درک از کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی و تجربه استفاده از کتابخانه دیجیتالی (000/0) با توجه به سطح معناداری محاسبه شده تفاوت معنی ‏داری وجود دارد. نتایج حاصل از بررسی نشان دهنده تأثیر کلی متغیر درک بر کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی است و هر کدام از این مؤلفه‌های درک می‏تواند با توجه به مدل‏ های مختلف در محیط‏ های گوناگون تعریف شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effective Factors on User's Understanding of Digital Libraries (A Case Study: Digital Library of Allameh Tabataba'i University)

نویسندگان [English]

  • Hossein Adabi Firozjah 1
  • Hamidreza Radfar 2

1 PHD Student in Information Science and Knowledge, Isfahan and Central Library of the Institute of Humanities and Cultural Studies. Tehran. Iran

2 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Department, Institute for Humanities and Cultural Studies. Tehran. Iran

چکیده [English]

This study investigates the factors affecting users' understanding of digital libraries with emphasis on Allameh Tabataba'i University Digital Library.The method of this study is descriptive-analytical and it is a purposeful one. All students of Allameh Tabatabai University were the statistical population of this study(18000 students) out of which 378 students were selected using simple random sampling method. Due to the lack of a standard questionnaire, a researcher-made questionnaire was used. The questionnaire used for data collection consisted of three demographic questions (gender, digital library experience and educational level) and eight components with 25 closed questions including system quality, information quality, service quality, usefulness, ease of use, digital library Affinity, user satisfaction and user loyalty. Data were analyzed using t-test, independent t-test and ANOVA, at significance level α = 0.05.: The findings showed that considering the calculated significance level, all factors affected students' perception of digital library of Allameh Tabatabai University including system quality (-39.88), information quality (-57.425), service quality (571.721) -), usefulness (-66.320), ease of use (-49.558), digital library Affinity (-60.944), user satisfaction (-61.497), and user loyalty (-60.488). Also, there was no significant difference between students' perception of digital library of Allameh Tabatabai University in terms of gender (0.554) and educational level (0.064). But there was a significant difference between students' perception of digital library of Allameh Tabatabai University and digital library experience (0.000) according to the level of significance calculated.The results of the study show the overall effect of the students' perceptions of the digital library of Allameh Tabataba'i University, and each of these components of understanding can be defined according to different models in different environments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabataba'i University
  • Digital Library
  • Effective Factors of Understanding
  • Students
  • User Understanding  
اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ بیات، بهروز. (1387). کتابخانه‏های دیجیتال: پژوهش‏های ارزیابی محور، مباحث و ملاحظات. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11 (3)، 207-240
جعفربگلو، مریم و همکاران. (1393). ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‏های دیجیتال بر اساس الگوی دیجی کوال (موردمطالعه: کتابخانه دیجیتال دانشگاه تهران). تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 48 (2)، 309-324
زرگری، محمدعلی. (1394). راهنمای استفاده از کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی. دانشگاه علامه طباطبایی، کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد
زره‌ساز، صدیقه؛ نوکاریزی، محسن و صنعت جو، اعظم. (1395). ارزیابی کیفی خدمات تحویل مدرک الکترونی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بر اساس مدل پیشنهادی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‏های عمومی، 22 (3)، 467-488
صمیعی، میترا. (1395). تحلیل الگوی مرجع دلوس و چارچوب پنج اس در سازمان‌دهی و ارزیابی کتابخانه‏های دیجیتالی. مطالعات دانش شناسی، 2 (6)، 85-106
مظلوم، جلال؛ سلطانی، مرتضی و سلطانی نژاد، نیما. (1396). بررسی تأثیر خدمات ارائه شده بر ارزش ادراک‌شده، رضایت و وفاداری کاربران کتابخانه‏ های عمومی کشور (‏مطالعه موردی: شهر رشت). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‏های عمومی، 22 (4)، 111-123
Hu, C. P., Hu, Y. & Yan, W. W. (2014). An empirical study of factors influencing user perception of university digital libraries in china. Library & Information Science Research, 36, 225-233
Zha, X., Xiao, Z. & Zhang, J. (2014). A survey of user perceptions of digital library e-quality and affinity. Serials Review, 40(1), 3-11
Cherukodan, S., Kumar, G. S. & Kabir, S. H. (2013). Using open source software for digital libraries: a case study of CUSTA. The Electronic Library, 31(2), 40-55
Keshvari, M., Farashbandi, F. Z. & Geraei, E. (2015). Modelling influential factors on customer loyalty in public libraries: a study of west Iran. The Electronic Library, 33(4), 810-823
Delone, W. H. & Mclean, E. R. (2004). Measuring e-commerce success: applying the Delone and Mclean information systems success model. International Journal of Electronic Commerce, 9(1), 31-47
Fishbein, M. & Ajzden, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: an introduction to theory and research reading. MA: Addison-Wesley
Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340
Chang, C. C. (2013). Exploring the determinations of e-learning systems continuance intention in academic libraries. Library Management, 34(1/2), 40-55
Joo, Y. & Choi, N. J. (2015). Factors affecting undergraduates selection of online library resources in academic tasks: usefulness, ease-of-use, resource quality, and individual differences. Library Hi Tech, 33(2), 272-291
Joo, Y., Park, S. Y. & Shin, E. K. (2017). Students expectation, satisfaction, and continuance intention to use digital textbooks. Computers in Human Behavior, 69(2), 83-90
Xu, F. & Du, J. T. (2018). Factors influencing users satisfaction and loyalty to digital libraries in Chinese universities. Computers in Human Behavior, 83, 64-72
Masrek, M. N. & Gaskin, J. E. (2016). Assessing users satisfaction with web digital library: the case of Universiti Teknologi MARA. The International Journal of Information and Learning Technology, 33(1), 36-56.