نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی کتابخانه ­های دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی و مؤسسه فرهنگی و اطلاع ­رسانی تبیان بر مبنای معیارهای ارزیابی زی و چو(2013) انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و پیمایشی بوده، و ساختار کتابخانه دیجیتالی از ده بعد مورد بررسی قرار گرفته است. این معیارها به صورت پرسشنامه­ محقق‌ساخته بر اساس معیارهای ارزیابی زی و چو، در طیف لیکرت تنظیم گردیده است. برای گردآوری داده ­ها، پرسشنامه ­ها در دو کتابخانه­ و در دو گروه کاربران و کارکنان توزیع و در مجموع 63 پرسشنامه برگشت داده شدند. همچنین، تجزیه و تحلیل داده ­ها  با استفاده از نرم ­افزار spss انجام گردید. یافته­ های آمار توصیفی نشان داد که دو کتابخانه دیجیتالی در ابعاد تعامل کاربر و بافت/زمینه در وضعیت متوسط بوده و در ابعاد دیگر در وضعیت خوب قرار دارند. بر اساس یافته ­های آمار استنباطی، از دیدگاه کاربران و کارکنان، در ابعاد مجموعه، طراحی رابط، بافت، حفاظت و مدیریت تفاوت معناداری وجود ندارد. اما، در ابعاد سازماندهی اطلاعات و خدمات(سطح 01/0)، ابعاد فناوری و تأثیر بر کاربر(سطح 02/0) از نظر کاربران و در بعد تعامل کاربر(سطح 02/0) از نظر کارکنان، تفاوت معناداری میان دو نظام اطلاعاتی به نفع کتابخانه دیجیتال دانشگاه علامه وجود دارد. نتایج نشان می­دهد با وجود تفاوت در نوع این دو کتابخانه، تفاوت چندانی در میان ابعاد مورد بررسی(به غیر مورد ذکر شده در یافته ­ها) بین آن­ها وجود ندارد، اما در برخی ابعاد، تفاوتی کمی بین نظرات پاسخ‌دهندگان با برتری نسبی و جزئی کتابخانه دیجیتال دانشگاه علامه مشاهده می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Digital Libraries at Allameh Tabataba’i University and Tebyan Cultural Institute Based on the Xie and Joo Digital Library Evaluation Criteria

نویسندگان [English]

  • Ali Jalali Dizaji 1
  • ٖGolnessa Galyani-Moghaddam 2
  • Sakineh Azizi 3

1 Associate Professor, Department of Information Science, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Information Science, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 Master of Information Science and Knowledge, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This descriptive survey evaluates the digital libraries of Allameh Tabataba’i University and Tebyan Cultural Institute based on the Xie and Joo (2013) digital library evaluation criteria. A checklist was made based on information from 10 structural dimensions of digital library evaluation criteria. It was then set up as a researcher-made questionnaire based on the Xie and Joo digital library evaluation criteria. To collect data, questionnaires were distributed among librarians and users of the two digital libraries. Sixty-three valid responses were collected and analysed with SPSS software .Findings showed that the two digital libraries were in a moderate condition in two dimensions (user engagement and context); and in good condition in the others. The findings of the inferential statistics show that there is no significant difference between users’ and employees’ viewpoints on the dimensions of the digital collection, interface design, context, preservation and administration (sustainability). However, regarding the information organization and services (level 0.01), the dimensions of technology and the effects on the user (level 0.02), there is a significant difference between the two systems in terms of the user engagement dimension with the relative superiority of Allameh Tabataba’i digital library.The results show that despite the differences in the type of these two libraries, there is not much difference between the studied dimensions (other than those mentioned in the findings), but in some dimensions, there is a slight difference between the respondents' opinions. It is seen with the relative and partial superiority of Allameh Tabataba’i digital library.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital library
  • Digital library Evaluation
  • Digital library of Allameh Tabataba’i University
  • Digital Library of Tebyan
  • Xie and Joo Digital Library Evaluation Criteria
حریری، نجلا و نوشین فرد، فاطمه و رادفر، حمیدرضا.(1391). انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی در کتابخانه­های دیجیتالی ایران. فصلنامه دانش شناسی، علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات، 7 (24).
شمس­الدینی مطلق، مختار.(1390). ارزیابی و مقایسه کتابخانه­های دیجیتالی اسلامی ایران بر اساس الگوهای فدراسیون کتابخانه­های دیجیتالی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مشهد.
عابدینی، آزاده.(1395). ارزیابی کتابخانه­های دیجیتال حوزوی در اینترنت. فصلنامه اطلاع‌رسانی، آموزشی و مطالعات رایانه ای علوم اسلامی، ره آورد نور، (57): 67-71.
کریمی، مهدی.(1392). ارزیابی و مقایسه قابلیت­های نمایش اطلاعات در کتابخانه­های دیجیتالی عضو کنسرسیوم محتوای ملی. نخستین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی (ایرانداک)، 331-347.
میرزایی، فرزانه، ترکیان تبار، منصور.(1395). ارزیابی جنبه‌های فنی کتابخانه‌ دیجیتالی انستیتو پاستور ایران با استفاده از ابزار دیجی کوآل از دیدگاه کاربران. فصلنامه مطالعات دانش شناسی، (۹): ۱۰۱-۱۲۰.
یوسفیان زاده، امید، قاضی میرسعید، جواد، مرادی جو، محمد.(1394). ارزیابی کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ساختار کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی. فصلنامه مدیریت سلامت. ۱۸ (۶۱) :۸۲-۹۱.
Ahmad K han, Shakeel and Bhatti, Rubina. (2017). Digital competencies for developing and managing digital libraries. Department of libraries, Government College University Lahore, Pakistan.
Fuhr, Norbert. (2006). Evaluation of digital libraries. International Journal of Digital Libraries, 8:21-38.
Jeng, Judy. (2005). Usability Assessment of Academic Digital Libraries: Effectiveness, Efficiency, Satisfaction and Learnabiliey. School of Communication, Information and Library Studies, Rutgers, The state University of New Jersey, New Brunswick, NJ, U.S.A.
Lai, Chin-Feng et al. (2014). An evaluation model for digital libraries user interfaces using Fuzzy AHP. Institute of Computer Science and Information Engineering, National IIan University, IIan, Taiwan.
Stiller, Juliane and Petras, Vivien. (2018). Learning from Digital Library Evaluations: The Europeana Case 
Aus Evaluationen digitaler Bibliotheken lernen: Das Fallbeispiel Europeana, ABI Technik, 38 (1): Pages 37–45.
Xie, Hong Iris. (2006). Evaluation of digital libraries: criteria and problems from                                                                                         users’ perspectives. School of information studies, University of Wisconsin, Milwaukee, USA. Library & Information Science Research, 28: 433-452.
Xie, Hong Iris. (2008). Users’ evaluation of digital libraries (DLS): Their uses, their criteria, and their assessment. University of Wisconsin, Milwaukee, USA. Information Processing and Management, 44: 1346-1373. 
Xie, Iris & Joo, Soohyung. (2013). Evaluation Constructs and Criteria for Digital Libraries: A Document Analysis. In The joint Conference of Korean Biblia Society for Library and Information Science and The University of Wisconsin-Milwaukee (pp: 126-140). [S.L.]: IGI Global. 
Zhang, Y. (2010). Developing a holistic model for digital library evaluation. Journal of the American society for information science and technology, 61(1): 88–110.