نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرشته بیانلو ¹
• زهره میرحسینی ²
• زهرا اباذری ²

¹ دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

² دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

سازمان‌دهی مؤثر فعالیت‌ها در یک سیستم اجتماعی پیچیده با نظارت سایبرنتیک ممکن است، جایی که مکانیسم‌های خوداصلاحی به بهبود مستمر کمک می‌کنند. کتابخانه سایبرنتیک اهداف متعددی دارد که در صورت عدم تحقق، افراد یا گروه‌ها برای بهبود وضعیت آن فعال می‌شوند. این پژوهش به بررسی استفاده بهینه از الگوهای سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاهی و ارائه مدلی مناسب برای مدیریت اطلاعات سیستم پرداخته و با سنجش وضعیت مؤلفه‌های سایبرنتیک، زمینه را برای ارائه الگویی مناسب فراهم می‌کند. این پژوهش با استفاده از روش کمی به‌منظور بررسی وضعیت مؤلفه‌های مدل سایبرنتیک برای مدیریت بهینه کتابخانه‌های دانشگاهی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارشناسان و متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 1 در ایران است. تمامی کارشناسان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با استفاده از یک پرسش‌نامه مورد سؤال قرار گرفتند و نتایج تحلیل شد. نمونه آماری شامل 97 استاد و کتابدار بود. نتایج مطالعه نشان داد که ۴۲ درصد از نمونه‌ها مرد و ۵۸ درصد زن بودند. ۲۵ درصد از نمونه‌های موردمطالعه دارای مدرک کارشناسی، 45 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد و 30 درصد دارای مدرک دکتری بودند. در مورد سابقه کاری، نتایج نشان داد که بیشتر پاسخ‌دهندگان (65%) بیش از ده سال سابقه کار داشتند، درحالی‌که تنها 3 درصد آن‌ها کمتر از 10 سال سابقه کار داشتند. میانگین نمره مؤلفه نظارت در بُعد ساختاری و اجتماعی به‌ترتیب 43/29 و 14/33 بود. نمره مؤلفه پیوند سیستم در بُعد پیوند برون‌سیستمی و درون‌سیستمی به‌ترتیب 41/18 و 5/214 بود. نمره مؤلفه سلسله‌مراتب در بُعد سیستم تقسیم‌شده و سلسله‌مراتب به‌ترتیب 23/11 و 66/11 بود. نمره مؤلفه کیفیت تعامل در بُعد غیرخطی و علی به‌ترتیب 78/11 و 53/11 بود. نمره مؤلفه تصمیم در ابعاد منابع تصمیم، نوع تصمیم و معیار تصمیم‌گیری به‌ترتیب 91/14، 07/15 و 73/14 بود. پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه‌های مدل سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی جایگاه مناسبی دارد و مدیران از ساختار و اهداف آن‌ها آگاه هستند؛ اما این آگاهی در همه ابعاد یکسان نیست و عدم توازن در وضعیت مؤلفه‌ها باعث کاهش اثربخشی مؤلفه‌ها شده است؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود که به نقش اجتماعی کاربران در تعاملات و راهنمایی آن‌ها و همچنین توازن و رشد کمی و کیفی ابعاد مدیریت کتابخانه توجه بیشتری شود.

کلیدواژه‌ها

• مدل سایبرنتیک
• مدیریت مؤثر
• کتابخانه پزشکی

موضوعات

• بازیابی نظام‌های هوشمند

عنوان مقاله [English]

Status of the Cybernetic Model Components in the Libraries of Iran's Type 1 Medical Sciences Universities

نویسندگان [English]

• Fereshteh Bayanlou ¹
• Zohreh Mirhosseini ²
• Zahra Abazari ²

¹ PhD Student in Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran

² Associate Professor, Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction

Cybernetics, a science that emerged in the 20th century, has rapidly grown and penetrated various disciplines. Since its inception, cybernetics has experienced significant and continuous growth, with communication and the concepts of message and feedback at its core. Today, cybernetics is recognized as an independent yet interdisciplinary field, grounded in information theory and focused on methods of information processing. According to Baum (2003), the cybernetic model effectively organizes the activities of academic systems in the modern era. This model relies on complex social systems and cybernetic monitoring, where self-correction mechanisms oversee organizational functions. Consequently, individuals are not the final decision-makers; instead, continuous activities are carried out to improve different parts of the organization. The cybernetic library aims to achieve specific goals. When deviations occur, individuals or groups within the library become active to restore desired levels. The complexity of the cybernetic library also involves parts responsible for identifying adverse events and reporting them to higher levels. In this research, cybernetics refers to the optimal use of cybernetic patterns in university libraries. This study aims to provide a suitable model for the optimal use and management of system information by measuring the status of cybernetic components in academic libraries.

Literature Review

 Zamnopoulos and Alexio emphasized that control is an inevitable part of any organization. Supervisors and colleagues highlighted the desirability of monitoring and control components, although slight differences exist in their sub-components. Regarding intra- and extra-systemic links, extra-systemic links were found to be more appropriate, with a focus needed on strengthening intra-systemic links. Hashem Beik et al. noted the status of loose and tight links at Isfahan University of Medical Sciences. The hierarchy component's sub-component scored higher, emphasizing its importance in the cybernetic model. Nechansky demonstrated that cybernetic structures can adapt to their environment. In decision-making, the decision-making resources sub-component scored higher. The effective management and leadership component, examined in five dimensions, showed that participatory leadership was more appropriate than other dimensions. Brinbaum stressed the importance of interaction among different academic systems and recognized the coordinating role of leadership in academic libraries.

Methodology

This quantitative study investigated the status of cybernetic model components for optimal management of university libraries. The statistical population included experts and specialists in information science and epistemology, as well as managers of central libraries at type 1 medical sciences universities in Iran. A questionnaire was used to collect data from 97 professors and librarians, and the results were analyzed.

Results

 The study included 42% men and 58% women. Among the participants, 25% had a bachelor's degree, 45% had a master's degree, and 30% had a doctoral degree. Most respondents (65%) had over ten years of work experience, while only 3% had less than ten years. The average scores for the monitoring component in the structural and social dimensions were 29.43 and 33.14, respectively. The system link component scored 18.41 for extra-system links and 14.52 for intra-system links. The hierarchy component scored 11.23 for the divided system dimension and 11.66 for the hierarchy dimension. The interaction quality component scored 11.78 for the non-linear dimension and 11.53 for the causal dimension. The decision component scored 14.91 for decision resources, 15.07 for decision type, and 14.73 for decision criteria.

Discussion

 The findings indicate that the monitoring and control components in the cybernetic management model of academic libraries are appropriate and have a tangible impact on the model's structure. Extra-systemic links were found to be more effective than intra-systemic links, highlighting the need to strengthen the latter. The hierarchical sub-component scored higher within the hierarchy context, and participatory leadership was more effective than other dimensions.

Conclusion

 The research findings suggest that the components of the cybernetic model are well-placed in the libraries of medical sciences universities. This reflects the awareness of university library managers regarding the structure, goals, tasks, services, and functions of academic libraries. However, this knowledge is not equally appropriate across all dimensions, leading to an imbalance in the state of dimensions and components. Consequently, the progress and effectiveness of the models are not as impressive. Therefore, it is recommended to focus more on the social role of library users in interactions and guidance, and to maintain a balanced approach to the quantitative and qualitative growth of all dimensions in library management.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cybernetics Model
• Effective Management
• Medical Library