مقاله پژوهشی
مدیریت دانش
علی بیرانوند؛ مریم گلشنی؛ فائزه دلقندی
چکیده
با توجه به اینکه استناد یکی از معیارهای مهم در سنجش میزان ارتباط و تأثیر انتشارات پژوهشی است، این پژوهش به بررسی امکان پیش‌بینی تعداد استنادات دریافتی تولیدات علمی حوزه وب معنایی از طریق شاخص‌های سایت‌اسکور، اس.ان.آی.پی. و اس.جی.آر. نشریات این حوزه پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی است که به شیوه توصیفی و با رویکرد علم‌سنجی ...
بیشتر
با توجه به اینکه استناد یکی از معیارهای مهم در سنجش میزان ارتباط و تأثیر انتشارات پژوهشی است، این پژوهش به بررسی امکان پیش‌بینی تعداد استنادات دریافتی تولیدات علمی حوزه وب معنایی از طریق شاخص‌های سایت‌اسکور، اس.ان.آی.پی. و اس.جی.آر. نشریات این حوزه پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی است که به شیوه توصیفی و با رویکرد علم‌سنجی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل 42270 مدرک تولیدشده در حوزه وب معنایی است که توسط مجلات نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی 2021-1960 منتشر شده‌اند. پس از بررسی اولیه تعداد 10 عنوان از نشریات پرتولید حوزه وب معنایی که 15182 مدرک از تولیدات علمی این حوزه را منتشر نموده‌اند به‌منزله نمونه آماری انتخاب گردید. به‌منظور بررسی روابط بین متغیرهای پژوهش از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه به کمک نرم‌افزارهای اکسل و اس.پی.اس.اس. استفاده شده است. با توجه به سطح معناداری 812/0 و ضریب همبستگی 860/0، بین تعداد استنادات با شاخص اس.ان.آی.پی. همبستگی وجود ندارد. همچنین با توجه به سطح معناداری 874/0 و ضریب همبستگی 580/0 بین تعداد استنادات با اس.جی.آر. رابطه معناداری وجود ندارد. مقدار سطح معناداری 896/0 و ضریب همبستگی 480/0 بین تعداد استنادات با سایت‌اسکور نیز مؤید عدم وجود رابطه معنادار در این زمینه است. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که هیچ‌یک از شاخص‌های سه‌گانه سایت‌اسکور، اس.ان.آی.پی. و اس.جی.آر. توان پیش‌بینی تعداد استنادات دریافتی در پایگاه اسکوپوس را ندارند. عدم وجود رابطه معنادار بین شاخص‌های سایت‌اسکور، اس.ان.آی.پی. و اس.جی.آر. با تعداد استنادات دریافتی توسط نشریات پرتولید حوزه وب معنایی بیان‌کننده سهم ناچیز تعداد استنادات دریافتی از تولیدات حوزه وب معنایی نسبت به تعداد کل استنادات دریافتی این نشریات است.
مقاله پژوهشی
نظام‌ها و فناوری‌های مدیریت دانش
سید مهدی طاهری؛ نگین شکرزاده هشترودی
چکیده
برون‌دادهای علمی که به گزارش یافته‌های پژوهش‌های علمی می‌پردازند، نقشی مهم در ارتقای دانش، پیشرفت علمی و ترویج پژوهش‌ها در جوامع علمی ایفا می‌کنند. بدین دلیل، هدف از انجام این پژوهش، تحلیل وضعیت برون‌دادهای علمی دانشگاه علامه طباطبائی و بازنمود آن‌ها در قالب نقشه‌های علمی بود که با استفاده از روش پژوهشی علم‌سنجی انجام شد. ...
بیشتر
برون‌دادهای علمی که به گزارش یافته‌های پژوهش‌های علمی می‌پردازند، نقشی مهم در ارتقای دانش، پیشرفت علمی و ترویج پژوهش‌ها در جوامع علمی ایفا می‌کنند. بدین دلیل، هدف از انجام این پژوهش، تحلیل وضعیت برون‌دادهای علمی دانشگاه علامه طباطبائی و بازنمود آن‌ها در قالب نقشه‌های علمی بود که با استفاده از روش پژوهشی علم‌سنجی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش همه برون‌دادهای پژوهشی (مقالات بین‌المللی، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها/رساله‌ها، مقالات مجلات داخلی و طرح‌های پژوهشی) دانشگاه علامه طباطبائی بین سال‌های 1353 تا 1403، به تعداد 69420 عنوان بودند. این برون‌دادها بیشتر به زبان فارسی و انگلیسی و تعدادی نیز در دیگر زبان‌ها همانند فرانسوی، عربی، اسپانیایی و جز آن‌ها تدوین شده‌اند. در این پژوهش به‌منظور گردآوری داده‌های موردنیاز پژوهش از ابزارهای تحلیلی پایگاه‌های استنادی، گزارش‌های سامانه‌های پژوهشی دانشگاه و ابزارهای علم‌سنجی استفاده شد. برای ترسیم جداول از نرم‌افزار اکسل و برای تحلیل شاخص‌های مرکزیت و ترسیم نقشه‌های علمی از نرم‌افزارهای یو‌سی‌آی‌نت و وی.اُ.اِس. ویور استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، از 3227 مقاله بررسی‌شده، تعداد 1091 مقاله (6/18 درصد) در حوزه علوم اجتماعی، 666 مقاله (4/11 درصد) در حوزه پزشکی و 493 مقاله (4/8 درصد) در حوزه علوم رایانه منتشر شده‌اند. درزمینة انتشار کتاب، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی با 1170 کتاب در رده نخست قرار داشت. دانشکده‌های روانشناسی و علوم تربیتی با 835 کتاب و مدیریت و حسابداری با 656 کتاب در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. بررسی پایان‌نامه‌ها/رساله‌های دانشگاه نشان داد کلیدواژه‌های ایران، آموزش، یادگیری، کیفیت زندگی، رشد اقتصادی، رضایت شغلی و جز آن‌ها بیشتر به‌کاررفته‌اند. بررسی مقالات در مجلات داخلی و خارجی فاقد نمایه بین‌المللی دانشگاه نشان داد، کلیدواژه‌های ایران، اثربخشی، دانشجویان و ارزیابی کیفیت بسامد بالایی داشتند. بیشتر طرح‌های پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی در موضوعات رضایت تحصیلی، وضعیت اشتغال، فعالیت‌های اجتماعی دانشجویان تدوین شده‌اند. درمجموع می‌توان بیان داشت، ترسیم نقشه‌های علمی می‌تواند در افزایش اعتبار و شفافیت نتایج پژوهش‌ها، توسعه و پیشرفت درزمینة پژوهشی و افزایش رؤیت‌پذیری برون‌دادهای علمی نقش بسزایی ایفا نماید.
مقاله پژوهشی
تحلیل متن و دانش‌کاوی
امیر قاسمیان؛ فرشته نوجوان؛ امیررضا اصنافی؛ فاطمه ظهوری فر
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت برون‌دادهای پژوهشی ده دانشگاه سطح اول ایران در حوزه موضوعی روانشناسی طی سال‌های 2010-2021 بود. روش این پژوهش از نوع کاربردی بود و با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و آلتمتریکس انجام شد. جامعه پژوهش برون‌دادهای پژوهشی ده دانشگاه سطح اول ایران در حوزه موضوعی روانشناسی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس انتخاب ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت برون‌دادهای پژوهشی ده دانشگاه سطح اول ایران در حوزه موضوعی روانشناسی طی سال‌های 2010-2021 بود. روش این پژوهش از نوع کاربردی بود و با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و آلتمتریکس انجام شد. جامعه پژوهش برون‌دادهای پژوهشی ده دانشگاه سطح اول ایران در حوزه موضوعی روانشناسی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس انتخاب شد. استخراج داده‌ها از پایگاه اسکوپوس، آلتمتریک اکسپلورر و سای‌ول انجام گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای مایکروسافت اکسل (آمار توصیفی) و اس.پی.اس.اس. نسخه 22 (آزمون همبستگی) استفاده گردید. یافته‌ها نشان داد که دانشگاه تهران ازنظر کمیت و تعداد استنادات دریافتی وضعیت بهتری داشت ولی دانشگاه تربیت مدرس ازنظر کیفیت برون‌دادهای پژوهشی عملکرد بهتری داشت. یافته‌ها نشان داد، برون‌دادهای پژوهشی با همکاری‌های بین‌المللی بالا دارای استنادهای مطلوبی بودند. در ادامه ارتباط آماری معنی‌داری بین نمره آلتمتریک با تعداد استنادات دریافتی برون‌دادها در اسکوپوس به دست آمد. نتایج نشان داد که برون‌دادهای پژوهشی حوزه موضوعی روانشناسی حضور مطلوبی در رسانه‌های اجتماعی نداشتند، بنابراین لازم است سیاستی در دانشگاه‌ها اتخاذ شود که پژوهشگران با حضور فعال و اشتراک‌گذاری آثار خود در رسانه‌های اجتماعی، به رؤیت‌پذیری بیشتر و افزایش استناد برون‌دادهای خود کمک کنند.
مقاله پژوهشی
بازیابی نظام‌های هوشمند
فرشته بیانلو؛ زهره میرحسینی؛ زهرا اباذری
چکیده
سازمان‌دهی مؤثر فعالیت‌ها در یک سیستم اجتماعی پیچیده با نظارت سایبرنتیک ممکن است، جایی که مکانیسم‌های خوداصلاحی به بهبود مستمر کمک می‌کنند. کتابخانه سایبرنتیک اهداف متعددی دارد که در صورت عدم تحقق، افراد یا گروه‌ها برای بهبود وضعیت آن فعال می‌شوند. این پژوهش به بررسی استفاده بهینه از الگوهای سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاهی ...
بیشتر
سازمان‌دهی مؤثر فعالیت‌ها در یک سیستم اجتماعی پیچیده با نظارت سایبرنتیک ممکن است، جایی که مکانیسم‌های خوداصلاحی به بهبود مستمر کمک می‌کنند. کتابخانه سایبرنتیک اهداف متعددی دارد که در صورت عدم تحقق، افراد یا گروه‌ها برای بهبود وضعیت آن فعال می‌شوند. این پژوهش به بررسی استفاده بهینه از الگوهای سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاهی و ارائه مدلی مناسب برای مدیریت اطلاعات سیستم پرداخته و با سنجش وضعیت مؤلفه‌های سایبرنتیک، زمینه را برای ارائه الگویی مناسب فراهم می‌کند. این پژوهش با استفاده از روش کمی به‌منظور بررسی وضعیت مؤلفه‌های مدل سایبرنتیک برای مدیریت بهینه کتابخانه‌های دانشگاهی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارشناسان و متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 1 در ایران است. تمامی کارشناسان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با استفاده از یک پرسش‌نامه مورد سؤال قرار گرفتند و نتایج تحلیل شد. نمونه آماری شامل 97 استاد و کتابدار بود. نتایج مطالعه نشان داد که ۴۲ درصد از نمونه‌ها مرد و ۵۸ درصد زن بودند. ۲۵ درصد از نمونه‌های موردمطالعه دارای مدرک کارشناسی، 45 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد و 30 درصد دارای مدرک دکتری بودند. در مورد سابقه کاری، نتایج نشان داد که بیشتر پاسخ‌دهندگان (65%) بیش از ده سال سابقه کار داشتند، درحالی‌که تنها 3 درصد آن‌ها کمتر از 10 سال سابقه کار داشتند. میانگین نمره مؤلفه نظارت در بُعد ساختاری و اجتماعی به‌ترتیب 43/29 و 14/33 بود. نمره مؤلفه پیوند سیستم در بُعد پیوند برون‌سیستمی و درون‌سیستمی به‌ترتیب 41/18 و 5/214 بود. نمره مؤلفه سلسله‌مراتب در بُعد سیستم تقسیم‌شده و سلسله‌مراتب به‌ترتیب 23/11 و 66/11 بود. نمره مؤلفه کیفیت تعامل در بُعد غیرخطی و علی به‌ترتیب 78/11 و 53/11 بود. نمره مؤلفه تصمیم در ابعاد منابع تصمیم، نوع تصمیم و معیار تصمیم‌گیری به‌ترتیب 91/14، 07/15 و 73/14 بود. پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه‌های مدل سایبرنتیک در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی جایگاه مناسبی دارد و مدیران از ساختار و اهداف آن‌ها آگاه هستند؛ اما این آگاهی در همه ابعاد یکسان نیست و عدم توازن در وضعیت مؤلفه‌ها باعث کاهش اثربخشی مؤلفه‌ها شده است؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود که به نقش اجتماعی کاربران در تعاملات و راهنمایی آن‌ها و همچنین توازن و رشد کمی و کیفی ابعاد مدیریت کتابخانه توجه بیشتری شود.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
پگاه فرزین؛ میترا صمیعی؛ مهدی علیپور حافظی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی دیدگاه‌های مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی در مورد حفاظت دیجیتالی در محیط ابری انجام شده است. به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و با روش پیمایشی – توصیفی انجام شده است. در بخش اول با بررسی متون، پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای با پنج مؤلفه «آشنایی با مفاهیم حفاظت دیجیتال در محیط ابری»، ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی دیدگاه‌های مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی در مورد حفاظت دیجیتالی در محیط ابری انجام شده است. به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و با روش پیمایشی – توصیفی انجام شده است. در بخش اول با بررسی متون، پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای با پنج مؤلفه «آشنایی با مفاهیم حفاظت دیجیتال در محیط ابری»، «اعتماد و امنیت حفاظت دیجیتال در محیط ابری»، «زیرساخت‌های فناورانه حفاظت دیجیتال در محیط ابری»، «وضعیت سازمانی حفاظت دیجیتال در محیط ابری» و «موانع و چالش‌های حفاظت دیجیتال در محیط ابری» تهیه گردید و برای نظرسنجی در اختیار مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی قرار گرفت. این پرسش‌نامه در مقیاس پنج گزینه‌ای طیف لیکرت طراحی شده بود و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ، برابر با 852/0 بود. در بخش دوم اطلاعات جمع‌آوری‌شده بر اساس شاخص‌های آمار توصیفی (میانگین، میانه، انحراف معیار و واریانس) و آزمون آماری تی تک نمونه بررسی شدند. همچنین برای رتبه‌بندی عامل «چالش‌ها و موانع احتمالی» از آزمون فریدمن استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که اکثریت شرکت‌کنندگان در حد متوسطی با مفاهیم مربوط به حفاظت دیجیتال در محیط ابری آشنایی داشتند. همچنین از دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی «وضعیت اعتماد و امنیت داده‌ها در حفاظت در محیط ابری» و «فراهم بودن زیرساخت‌های فناورانه برای حفاظت در محیط ابری در دانشگاه» در سطح مطلوبی قرار دارد (05/0> p-مقدار). «وضعیت سازمانی دانشگاه برای حفاظت در محیط ابری» در سطح متوسط و نسبتاً مطلوبی قرار دارد و «دانش و آگاهی لازم در حفاظت در محیط ابری در کتابداران» در سطح نسبتاً نامطلوبی قرار دارد (05/0< p-مقدار). از سویی از دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی مهم‌ترین موانع و مشکلات احتمالی حفاظت در محیط ابری، «ریسک بازگشت سرمایه یکی از مشکلات استفاده از محیط ابری برای حفاظت دیجیتال»، «مقرون‌به‌صرفه نبودن استفاده از محیط ابری یکی از مشکلات استفاده از آن برای حفاظت دیجیتال» و «مقرون‌به‌صرفه نبودن هزینه‌های آموزش یکی از مشکلات استفاده از محیط ابری برای حفاظت دیجیتال» بودند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علامه طباطبائی در مورد حفاظت دیجیتالی در محیط ابری در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد. به نظر می‌رسد مطالعات بیشتری در خصوص مسائل حفاظت دیجیتال و محیط ابری لازم است تا علاوه بر پیدا شدن اختلاف‌نظرها، اشراف کاملی بر نگرش‌ها و دیدگاه‌ها، صورت گیرد. توجه هر چه بیشتر به این نکات سبب بهبود وضعیت حفاظت دیجیتال در محیط ابری خواهد شد.
مقاله پژوهشی
ذخیره و بازیابی اطلاعات
یعقوب نوروزی؛ نیره جعفری فر؛ ریحانه داود آبادی
چکیده
مقاله حاضر میزان استفاده از انواع قالب‌های استاندارد ذخیره‌سازی منابع تصویری، متنی، چندرسانه‌ای و صوتی را در مجموعه‌های دیجیتال 20 کتابخانه ملی برگزیده جهان مطابق شاخص‌های تعیین‌شده در مقاله مشخص کرد. پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- تحلیلی صورت گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها از نوع پرسش‌نامه محقق ساخته بود. برای ...
بیشتر
مقاله حاضر میزان استفاده از انواع قالب‌های استاندارد ذخیره‌سازی منابع تصویری، متنی، چندرسانه‌ای و صوتی را در مجموعه‌های دیجیتال 20 کتابخانه ملی برگزیده جهان مطابق شاخص‌های تعیین‌شده در مقاله مشخص کرد. پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- تحلیلی صورت گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها از نوع پرسش‌نامه محقق ساخته بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از انواع فنون آماری توصیفی نظیر توزیع فراوانی و درصد فراوانی به همراه آزمون مربع‌کا استفاده شد. یافته‌های حاصل نشان داد منابع تصویری در تمامی مجموعه‌های موردمطالعه کاربرد داشتند و اشیای فرهنگی با سهم 41% کمتر مورد اقبال قرار گرفته‌اند، برای منابع تصویری تیف (94%)؛ منابع متنی اچ.تی.ام.ال. و ایکس.ام.ال. (75%)؛ منابع صوتی دبلیو.اِی.وی. (65%) و منابع چندرسانه‌ای اِی.وی.آی. (65%) متداول‌ترین بودند. سوئیس بیشترین تنوع را در استفاده از انواع استانداردها داشت. همچنین در بین جامعه پژوهش ایران، انگلیس، امریکا، اسکاتلند، قطر، هلند، فرانسه و اسپانیا بیشترین تنوع را در ذخیره‌سازی انواع منابع دیجیتالی داشتند. جامعه آماری در استفاده از قالب‌های استاندارد برای انواع منابع تصویری، متنی و چندرسانه‌ای با یکدیگر وحدت رویه داشته و الگوی مشابهی را در انتخاب قالب ذخیره‌سازی رعایت کردند. جامعه پژوهش کمترین میزان تنوع استفاده را در بخش قالب ذخیره‌سازی منابع چندرسانه‌ای داشت. نتایج پژوهش تأکید بر استفاده از ای‌پاب به خاطر آسانی مطالعه کتاب بر روی کتاب‌خوان الکترونیک، جی.پی.3 جهت افزایش قابلیت کاربری نسخه موبایلی کتابخانه دیجیتالی، دبلیو.اِی.آر.سی. به‌عنوان قالب مخصوص بایگانی وب، جهت حفاظت طولانی‌مدت از محتوای دیجیتال کتابخانه‌های ملی داشت، چراکه این سه قالب کمترین میزان استفاده را در جامعه آماری داشتند.
مقاله پژوهشی
ارزیابی نظام‌های بازیابی اطلاعات و دانش
سعید غفاری؛ مسعود بختیاری
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه‌ای نوآوری در رابطه بین خرد سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی استان قم است. پژوهش کاربردی حاضر با روشی توصیفی و به شیوه همبستگی انجام شده است. در پژوهش حاضر، داده‌ها از طریق سه پرسش‌نامه استاندارد (پرسش‌نامه مدیریت دانش لاوسون، خرد سازمانی آلبرخت ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه‌ای نوآوری در رابطه بین خرد سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی استان قم است. پژوهش کاربردی حاضر با روشی توصیفی و به شیوه همبستگی انجام شده است. در پژوهش حاضر، داده‌ها از طریق سه پرسش‌نامه استاندارد (پرسش‌نامه مدیریت دانش لاوسون، خرد سازمانی آلبرخت و نوآوری شغلی جزنی) گردآوری گردید. جامعه آماری شامل ١١٢ کتابدار کتابخانه‌های عمومی استان قم بود که تعداد ٨٦ نفر از آن‌ها به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. پایایی ابزار پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تعیین شد. نتایج نشان داد که نمره شرکت‌کنندگان مطالعه در سه متغیر مدیریت دانش، خرد سازمانی و نوآوری به‌صورت معناداری متفاوت و بیشتر از حد متوسط است. همچنین، خرد سازمانی و نوآوری به‌صورت مجزا به‌صورت معناداری پیش‌بینی کننده مدیریت دانش هستند. یافته‌ها حاکی از همبستگی مثبت معناداری بین خرد سازمانی و نوآوری و اینکه خرد سازمانی به‌صورت معناداری پیش‌بینی کننده مدیریت دانش و نوآوری است درحالی‌که نوآوری نقش واسطه‌ای در ارتباط بین خرد سازمانی و مدیریت دانش نداشت. دیگر یافته‌ها نشان دادند که جنسیت، مدرک تحصیلی و رشته تحصیلی تأثیری بر میانگین نمرات مدیریت دانش، خرد سازمانی و نوآوری نداشت.
