مقاله پژوهشی
مدیریت دانش
محمد علی سیاه سرانی کجوری؛ محمودرضا چراغعلی
چکیده
در عصر اطلاعات، دانش مهمترین و باارزشترین سرمایه هر سازمانی به شمار میرود. این پژوهش، بر اساس هدف از نوع پژوهشهای کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و رویکرد تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری مدیران، اعضای هیئتعلمی و یاوران علمی دانشگاه گلستان در سال 1403 بودند که با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش از جدول مورگان استفاده ...
بیشتر
در عصر اطلاعات، دانش مهمترین و باارزشترین سرمایه هر سازمانی به شمار میرود. این پژوهش، بر اساس هدف از نوع پژوهشهای کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و رویکرد تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری مدیران، اعضای هیئتعلمی و یاوران علمی دانشگاه گلستان در سال 1403 بودند که با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش از جدول مورگان استفاده شد که حجم نمونه موردنیاز برای پژوهش حاضر با توجه به جامعه آماری 365 نفری، 187 به دست آمد که بر همین مبنا تعداد 190 پرسشنامه و با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای نسبی گردآوری شد. بهمنظور سنجش پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ و بهمنظور بررسی روایی پرسشنامه نیز از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم استفاده شد. یافتهها نشان داد در موانع نگهداشت و توسعه دانش منابع انسانی، سه عامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و مدیریت وضعیت پایینتر از حد متوسط و دو عامل فناوری اطلاعات و منابع انسانی با اختلاف ناچیزی بالاتر از حد متوسط قرار دارند، همچنین بهکارگیری شبکههای عصبی مصنوعی بهمنظور پیشبینی میزان نگهداشت و توسعه دانش منابع انسانی نشان داد مدل پژوهش حاضر با تعداد سه نورون در لایه پنهان، به بالاترین میزان دقت پیشبینی یعنی 893/0 خواهد رسید و ابعاد پاداش، پشتیبانی و تسهیم دانش به ترتیب بالاترین نقش را در میزان قدرت پیشبینیکنندگی مدل دارند. نتایج نشان داد شاخصهای زیرساختی مدیریت دانش در دانشگاه گلستان بهویژه در سه عامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و مدیریت نیازمند توجه و اقدام فوری است.
مقاله پژوهشی
بازیابی نظامهای هوشمند
معصومه السادات ابطحی؛ پروانه فتحعلی بیگی
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین و رتبهبندی عوامل مؤثر بر اجرای طرح شهر الکترونیک با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. روش پژوهش برحسب ماهیت آن توصیفی و با توجه به هدف، کاربردی و شیوة انجام آن پیمایشی و مبنای نوع دادهها، کمی است. در این پژوهش جامعه آماری شامل 21 نفر از خبرگان است. در جامعه آماری به دلیل محدود بودن جامعه آماری (21 نفر)، حجم ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین و رتبهبندی عوامل مؤثر بر اجرای طرح شهر الکترونیک با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. روش پژوهش برحسب ماهیت آن توصیفی و با توجه به هدف، کاربردی و شیوة انجام آن پیمایشی و مبنای نوع دادهها، کمی است. در این پژوهش جامعه آماری شامل 21 نفر از خبرگان است. در جامعه آماری به دلیل محدود بودن جامعه آماری (21 نفر)، حجم نمونه با جامعه آماری یکسان در نظر گرفته میشود. نمونهگیری هدفمند در این پژوهش از دو شیوه روش کتابخانهای و پرسشنامه جهت جمعآوری دادهها استفاده گردیده است. در پژوهش حاضر برای سنجش روایی پرسشنامههای پژوهش از نظر خبرگان استفاده گردید. بر این اساس، پرسشنامهها به چند نفر از صاحبنظران و اساتید مدیریت دادهشده و از آنها در مورد سؤالات نظرخواهی گردید. نهایتاً روایی پرسشنامهها تائید گردید. برای تعیین پایایی پرسشنامه (مقایسات زوجی)، به ازای هر ماتریس مقایسه زوجی یکبار محاسبه نرخ ناسازگاری انجام پذیرفته است و بهطور میانگین نرخ ناسازگاری کل 06/0 بوده که با مقیاس 1/0 قابلقبول و ماتریسها پایا محسوب میشوند. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار Choice Expert و تحلیل سلسله مراتبی بود. مطابق دیدگاه خبرگان، عوامل سازمانی دارای بیشترین اهمیت (وزن 29/0) و عوامل سیاسی دارای کمترین اهمیت (وزن 19/0) است. در بین شاخصهای عوامل سازمانی، شاخص راهبرد سیستمهای اطلاعاتی دارای بیشترین اهمیت (وزن نسبی 26/0 و وزن نهایی 076/0) و شاخص توزیع قدرت دارای کمترین اهمیت (وزن نسبی 12/0 و وزن نهایی 037/0) است. در بین شاخصهای عوامل فناوری، شاخص مسئله امنیت و حریم خصوصی دارای بیشترین اهمیت (وزن نسبی 39/0 و وزن نهایی 100/0) و شاخص مسئله دسترسی و درگاه دولت الکترونیک دارای کمترین اهمیت (وزن نسبی 13/0 و وزن نهایی 034/0) است.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
زهره شرعی؛ مرضیه دهقانی زاده؛ محمد حسن زاده اودرجی
چکیده
هدف پژوهش حاضر کاوش انگیزه برای مشارکت در به اشتراکگذاری دانش درونسازمانی بود که بر اساس پارادایم تفسیری و با رویکرد کاربردی توسعهای بهصورت کیفی انجام شد و برای جمعآوری دادهها از مصاحبههای نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، اعضای هیئتعلمی دانشگاه پیامنور بودند که 16 نفر بهصورت هدفمند بر اساس معیارهایی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر کاوش انگیزه برای مشارکت در به اشتراکگذاری دانش درونسازمانی بود که بر اساس پارادایم تفسیری و با رویکرد کاربردی توسعهای بهصورت کیفی انجام شد و برای جمعآوری دادهها از مصاحبههای نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، اعضای هیئتعلمی دانشگاه پیامنور بودند که 16 نفر بهصورت هدفمند بر اساس معیارهایی انتخاب شدند. روایی و پایایی دادههای بهدستآمده از مصاحبهها با استفاده از معیارهای مقبولیت و قابلیت تائید و باز آزمون بررسی شد. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از روش دادهبنیاد و فرایند کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. کدگذاریها در هر سه مرحله تشریح و مدل انگیزه به اشتراکگذاری دانش درونسازمانی برای اعضای هیئتعلمی دانشگاه پیامنور بر اساس روش دادهبنیاد ترسیم شد. یافتههای پژوهش نشان داد که چهار مقوله همراستایی راهبردی اشتراک دانش، عوامل مدیریتی، عوامل فردی و ایجاد محتوا عوامل تأثیرگذار در انگیزة اشتراکگذاری دانش بوده؛ همچنین، محیط اشتراک، جنبههای آموزشی، ارزیابی، مسائل فنی، زیرساخت و مسائل اطلاعاتی، عوامل اصلی زمینهای هستند و دو مقوله عوامل شخصیتی اعضا و بیثباتی فرهنگ سازمانی بهعنوان مقولههای مداخلهگر شناسایی شدند و راهبردهای این پژوهش شامل چهار عامل تحول، رشدگرایی، بافت سازمانی و راهبردهای سازمانی است و بخش آخر مدل پژوهش، شامل پویایی سازمانی، پیامدهای اجتماعی، توسعه عوامل ساختاری و ایجاد سازمان یادگیرنده بهعنوان پیامدهای ارتقای انگیزة اشتراکگذاری دانش در میان اعضای هیئتعلمی دانشگاه پیامنور شناسایی شدند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد اطلاعات و دانش
احسان پروین؛ محسن نظرزاده زارع
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی چالشهای جهتدهی پژوهشهای دانشگاهی به سمت نقشآفرینی در حل مسائل و نیازهای کشور بود. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه هدف در پژوهش حاضر شامل 16 خبره دانشگاهی و پژوهشگاهی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شناسایی چالشهای جهتدهی پژوهشهای دانشگاهی به سمت نقشآفرینی در حل مسائل و نیازهای کشور بود. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه هدف در پژوهش حاضر شامل 16 خبره دانشگاهی و پژوهشگاهی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تحلیل دادهها نیز از روش تحلیل محتوای استقرایی استفاده شد. برای بررسی اعتبار یافتههای حاصل از پژوهش از دو روش بازبینی توسط مشارکتکننده و بازبینی توسط همکار استفاده شد. تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که چالشهای جهتدهی پژوهشهای دانشگاهی به سمت نقشآفرینی در حل مسائل و نیازهای کشور را میتوان در چهار مقوله اصلی و هشت مقوله فرعی شامل چالشهای نهادی (خلأ آییننامه ارتقاء در عدم اختصاص امتیاز ویژه به انجام پژوهشهای کاربردی و مسئله محور، نبود نظام نظارت و اعتبارسنجی مناسب)، چالشهای سازمانی (توزیع نامناسب نسبت اعضای هیئتعلمی به دانشجو، عدم اختصاص بودجه عملیاتی و مسئله محور در دانشگاهها، عدم توجه به مقوله مأموریت گرایی در جذب اساتید و دانشجویان)، چالشهای محیطی (کامل نبودن چرخه علم، فناوری و نوآوری، تقاضای کم از سوی نهادها و سازمانهای برای انجام پژوهشهای کاربردی) و چالشهای فردی (عدم توانایی و تمایل اندک اساتید در حل مسائل و مشکلات جامعه) طبقهبندی کرد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
سیف اله اندایش؛ زهرا کیان راد
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین هوش مصنوعی و عملکرد کتابداران پزشکی: نقش میانجی تسهیم دانش در بین مدیران، کارکنان اداری، رؤسای کتابخانههای علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران است. روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و براساس هدف، کاربردی است. جامعه آماری مدیران، کارکنان اداری، رؤسای ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین هوش مصنوعی و عملکرد کتابداران پزشکی: نقش میانجی تسهیم دانش در بین مدیران، کارکنان اداری، رؤسای کتابخانههای علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران است. روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و براساس هدف، کاربردی است. جامعه آماری مدیران، کارکنان اداری، رؤسای کتابخانههای علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران بوده و به دلیل محدود بودن حجم جامعه آماری، همه جامعه با استفاده از روش سرشماری لحاظ گردیده است که 176 نفر به کار گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش برای جهت سنجش هوش مصنوعی از پرسشنامه چن و همکاران (۲۰22) که حاوی 22 گویهای که طیف گستردهای از ابعاد هوش مصنوعی را در بر بگیرند، استفاده شد. جهت سنجش عملکرد کارکنان از پرسشنامه استیفن (2005) که حاوی 12 گویه، همچنین جهت سنجش تسهیم دانش از پرسشنامه داماج و همکاران (2016) که حاوی 12 گویه، استفاده شد؛ که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق روایی همگرا و روایی واگرا مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل دادهها با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی همچون توزیع فراوانی و آمار استنباطی و روش مدلسازی معادلات ساختاری با Smart PLS انجام شد. یافتهها نشان داد، هوش مصنوعی بر عملکرد کارکنان تأثیر مثبت و معنیداری دارد و همچنین هوش مصنوعی بر تسهیم دانش تأثیر مثبت دارد. تسهیم دانش بر عملکرد کارکنان تأثیر مثبت و معنیداری دارد. نتایج نشان داد تسهیم دانش بهعنوان یک میانجی کامل در رابطه بین هوش مصنوعی و عملکرد کارکنان عمل میکند.
مقاله پژوهشی
مدیریت دانش
زینب مندعلی زاده؛ صدف نقش جواهری
چکیده
هدف مقاله حاضر، تأثیر فراموشی سازمانی هدفمند بر ظرفیت جذب دانش با نقش میانجی سرمایه انسانی در وزارت ورزش و جوانان بود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی از نوع کاربردی بود. جامعه آماری، تمامی کارکنان وزارت ورزش و جوانان بود که 213 نفر بهعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. روش نمونهگیری، تصادفی ساده بود. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامههای ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر، تأثیر فراموشی سازمانی هدفمند بر ظرفیت جذب دانش با نقش میانجی سرمایه انسانی در وزارت ورزش و جوانان بود. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی از نوع کاربردی بود. جامعه آماری، تمامی کارکنان وزارت ورزش و جوانان بود که 213 نفر بهعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. روش نمونهگیری، تصادفی ساده بود. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامههای استاندارد بود. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامهها بالاتر از 7/0 بود. نتایج پژوهش نشان داد که فراموش سازمانی هدفمند بر سرمایه انسانی و نیز ظرفیت جذب دانش تأثیر مثبت و معناداری دارد و سرمایه انسانی بر ظرفیت جذب دانش تأثیر معناداری دارد. علاوه بر این، فراموش سازمانی هدفمند بر ظرفیت جذب دانش با نقش میانجی سرمایه انسانی تأثیر معناداری دارد. جذب دانش، تحت تأثیر رهایی از دانش غیرمفید سازمانی و ایجاد تغییر و تحول بهواسطه افزایش تواناییها و مهارتهای فردی کارکنان صورت میپذیرد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
امید علی پور؛ فرامرز سهیلی؛ ثریا ضیایی؛ علی اکبر خاصه
چکیده
هدف پژوهش حاضر تحلیل شبکه همنویسندگی مقالات فارسی در پایگاه علوم استنادی جهان اسلام است. این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علمسنجی و تحلیل شبکههای اجتماعی انجامگرفته است. دادههای پژوهش را 106 کلیدواژههای منتخب سازماندهی دانش در فیلد عنوان که پس از مشورت با متخصصین موضوعی این حوزه انتخاب گردید؛ به همراه مقالههای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تحلیل شبکه همنویسندگی مقالات فارسی در پایگاه علوم استنادی جهان اسلام است. این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علمسنجی و تحلیل شبکههای اجتماعی انجامگرفته است. دادههای پژوهش را 106 کلیدواژههای منتخب سازماندهی دانش در فیلد عنوان که پس از مشورت با متخصصین موضوعی این حوزه انتخاب گردید؛ به همراه مقالههای منتخب منتشرشده در مجلات منتخب علم اطلاعات و دانش شناسی نمایه شده در پایگاه علوم استنادی جهان اسلام در سالهای 1378 تا 1398 تشکیل میدهند. سپس از بین 1482 نویسنده که در چاپ 1410 مقاله نقش داشتند، تعداد 168 نفر که دستکم 4 مقاله داشتند با استفاده از نرمافزار یوسیآینت مورد تحلیل قرار گرفتند. پسازآن ماتریس مربعی در ابعاد 168 در 168 تشکیل شد و درنهایت شبکه همنویسندگی بر اساس شاخصهای مرکزیت ترسیم شد. در پژوهش حاضر، متوسط تعداد نویسنده برای هر مقاله 05/1 است. الگوی دو نویسندگی (17/35 درصد) و سه نویسندگی (80/26 درصد)، رایجترین رویکردها در مطالعات سازماندهی دانش به شمار میروند. رحمتالله فتاحی (56 مقاله)، مرتضی کوکبی (44 مقاله) و یعقوب نوروزی (39 مقاله) به ترتیب دارای بیشترین تعداد مقالات در سازماندهی دانش هستند. همچنین زوج همنویسندگی رحمتالله فتاحی و مهری پریرخ (10 مقاله) حائز رتبه برتر گردید. در بررسی شاخصهای مرکزیت نیز رحمتالله فتاحی در هر چهار شاخص مرکزیت رتبه، مرکزیت نزدیکی، مرکزیت بینابینی و مرکزیت بردار ویژه حائز رتبه برتر گردید. با توجه به نتایج پژوهش حاضر به نظر میرسد پژوهشگران مطرح حوزه سازماندهی دانش، علیرغم پرتولید بودن نتوانستهاند نقش برجستهای در شکلگیری شبکه همنویسندگی این حوزه ایفا نمایند.
مقاله پژوهشی
وب معنایی و هستاننگاری (آنتولوژی)
محمدحسن عظیمی؛ سمیرا اسماعیلی
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر ترسیم و تحلیل ساختار فکری و تکامل دانش در حوزه آردیاف با روش همواژگانی و خوشهبندی مفاهیم و رویدادهای این عرصه است. این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علمسنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام پژوهشهای انجام شده در حوزه آردیاف در پایگاه وبآوساینس از سال 1998-2021 است. همچنین ابزار ...
بیشتر
هدف از انجام پژوهش حاضر ترسیم و تحلیل ساختار فکری و تکامل دانش در حوزه آردیاف با روش همواژگانی و خوشهبندی مفاهیم و رویدادهای این عرصه است. این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علمسنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام پژوهشهای انجام شده در حوزه آردیاف در پایگاه وبآوساینس از سال 1998-2021 است. همچنین ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش یادداشتبرداری و ابزار تجزیهوتحلیل دادهها، تحلیل همواژگانی و تحلیل شبکه رهیافتی با استفاده از نرمافزارهای Vosviewer، Netdrow، Spss و Bibexecl است. یافتههای پژوهش نشان داد که کلیدواژههای RDF، Semantic web، Ontoloty، linked data و SPARQL پربسامدترین واژهها و کلیدواژههایRDF*semantic Web، RDF*Academic Ontology و RDF* SPARQL بیشترین زوجهای واژگان هستند. همچنین شبکه همواژگانی شامل شش خوشه با نامهای «مقیاسپذیری مدل داده»، «بازنمون RDF موجودیتها و روابط کتابشناختی»، «همترازی هستانشناسی»، «وب معنایی و دادههای پیوندی»، «مدیریت و انتشارداده» و «دادهکاوی» است. علاوه بر این چگالی شبکه برابر با 068/0 است که از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. خوشههای «مقیاسپذیری مدل داده»، «همترازی هستانشناسی»، «مدیریت و انتشار داده» و «دادهکاوی» هنوز به بلوغ کافی نرسیدهاند و نیازمند پژوهش بیشتری است. همچنین نتایج نشان داد که تولیدات علمی حوزه آردیاف علیرغم روند صعودی خود، از پراکندگی موضوعی بیشتری برخوردار است و بیشتر به سمت وب معنایی گرایش داشته و تحلیل شبکه همرخدادی واژگان این حوزه نیز پراکندگی موضوعی بیشتری دارد.
مقاله پژوهشی
مدیریت دانش
لاله فروتن راد؛ عصمت مومنی
چکیده
مدیریت دانش بهعنوان یکی از دستاوردهای عصر دانش و اطلاعات، با ورود به قلمرو علوم مختلف، جایگاه خود را مستحکم نموده است. امروزه سازمانهای موفق با در اختیار گرفتن ابزارهای لازم با رویکرد مدیریت دانش، فرصتهای مناسبی برای بهینهسازی منابع انسانی و سازمانی خود به وجود میآورند. دانشگاهها و کتابخانهها، از کانونهای اصلی تولید ...
بیشتر
مدیریت دانش بهعنوان یکی از دستاوردهای عصر دانش و اطلاعات، با ورود به قلمرو علوم مختلف، جایگاه خود را مستحکم نموده است. امروزه سازمانهای موفق با در اختیار گرفتن ابزارهای لازم با رویکرد مدیریت دانش، فرصتهای مناسبی برای بهینهسازی منابع انسانی و سازمانی خود به وجود میآورند. دانشگاهها و کتابخانهها، از کانونهای اصلی تولید و ذخیره دانش محسوب میشوند، بنابراین هدف از مطالعه حاضر، مروری بر مفهوم مدیریت دانش در جوامع دانشگاهی و کتابخانهها بود. این مطالعه، با مرور منابع و مقالات داخلی و خارجی با موضوع اصلی مدیریت دانش در محیطهای آموزشی و کتابخانهای انجام گردید. همچنین از موتورهای جستجوگر در اینترنت و سایتهای علمی و بانکهای اطلاعاتی نیز استفاده گردید. محدوده زمانی انتخاب مقالات، سالهای 1404-1384 بود. نتایج مطالعاتی که توسط پژوهشگران در ابعاد مختلف مدیریت دانش صورت گرفته است، تأثیر مثبت و معنادار بهکارگیری مؤلفههای مدیریت دانش با متغیرهای مهم در دانشگاهها و کتابخانهها را نشان میدهد. در این پژوهشها، در مواردی نتایج مطلوبتر و در برخی نیز ضعیف گزارش گردیده، ولی بهطورکلی همه آنها بر نقش مهم و کلیدی در استفاده از فرایند مدیریت دانش اتفاقنظر دارند. دانشگاهها و بهخصوص کتابخانههای دانشگاهی بهعنوان مراکز اصلی و سازمانهای تولید و ذخیره دانش باید به فرایند مدیریت دانش توجه بیشتری داشته باشند و در این زمینه زیرساختهای لازم برای پیادهسازی آن را فراهم نمایند.