نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

• الهه حسن زاده دیزجی ¹
• عصمت مومنی ²
• سمانه نوذر ¹
• مریم پاکدامن نایینی ³
• نسترن پورصالحی ⁴
• زینب بیرانوند ¹
• فاطمه زرین کمر ⁵

¹ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

² دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

³ دانشگاه الزهرا(س)

⁴ دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از دانشگاه تهران

⁵ دانشکده علوم ورزشی و تندرستی دانشگاه تهران

چکیده

هدف: روند شکل گیری و توسعه ابزارهای فناوری در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی می‌تواند به انتخاب‌های مناسب و دوراندیش بیانجامد. کتابخانه‌ها به عنوان مکانی مرتبط با مردم، همواره با تغییرات نیاز اطلاعاتی جامعه مخاطب، نوع منابع ، امکانات و خدمات خود را تطبیق داده و به حیات خود ادامه می دهد. پژوهش حاضر به مطالعه سیر تحول و تکامل نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای به منظور رفع نیازهای مخاطب پرداخته است.
روش پژوهش: این نوشتار از نوع کاربردی با رویکرد تاریخی به روش مرور روایتی و شواهد پژوهشی تلاش نموده است که مسیر طی شده را از دهه 1950 میلادی تا کنون در پژوهش‌های داخلی و خارجی نشان دهد و نمونه‌های مناسب نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای را توصیف و تبیین نماید.
یافته‌ها: اولین نشانه‌های خودکارسازی در کتابخانه‌ها، تا شکل‌‌گیری نرم‌افزارهای داده‌های کتابشناختی، سامانه یکپارچه، نرم-افزارهای تحت وب و تعاملی، اکنون به مرز مبدل ساختن نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای به پلتفرم‌های ارتباطی بین ذی‌نفعان مختلف رسیده است. معرفی و مرور ویژگی‌های نرم‌افزارهای نسل جدید همچون دبلیو ام اس، آلما، فولیو، بلوکلاود، سییرا، اوپن اسکایس، فولت در این پژوهش صورت پذیرفته است.
نتیجه‌گیری: بازنگری مسیر طی شده هر پدیده‌ای، افق‌های پیش‌رو و گام‌های بعدی را مستحکم می‌نماید. از این رو نسل جدید خدمات کتابخانه ای با استفاده از فناوری پلتفرمی با ویژگی های قابلیت سازگاری ، پیچیدگی، آزمایش پذیری، مشاهده پذیری و مزیت نسبی را تجربه خواهند داشت. پیشنهاد می‌شود بر اساس مرور نرم‌افزارهای پرمخاطب مندرج در یافته‌ها، شرکت‌های بزرگ نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در ایران، قابلیت‌های این نرم‌افزارها را با امکانات فعلی نرم‌افزارهای خود سنجیده و با همراهی ذی‌نفعان مسیری

کلیدواژه‌ها

• خودکارسازی کتابخانه‌ها
• پلتفرم خدمات کتابخانه‌ای
• سامانه‌ یکپارچه کتابخانه‌ای
• نرم‌افزار پلتفرمی کتابخانه

موضوعات

• نظام‌ها و فناوری‌های مدیریت دانش

عنوان مقاله [English]

A Study of the Development Process of Library Software, from Integrated Library System to the Library Services Platform

نویسندگان [English]

• Elaheh Hassanzadeh Dizaji ¹
• Esmat Momeni ²
• Samaneh Nouzar ¹
• Maryam Pakdaman Naeini ³
• Nastaran Poursalehi ⁴
• Zeinab Biranvand ¹
• Fatemeh Zarinkamar ⁵

¹ National library of Iran

² Allameh Tabataba'i University.Tehran. Iran

³ Alzahra University

⁴ دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از دانشگاه تهران

⁵ Tehran Universiry

چکیده [English]

Objective: The process of development tools in libraries and information centers can inform the selection of appropriate and visionary solutions. Libraries, as organizations that serve people, have consistently adapted their resources, facilities, and services to align with the evolving information needs of their patrons. Therefore, the current research aim is study the development and evolution of library’s softwares.
Methodology: This article employs a historical approach to the method of narrative review and review of the best evidence. It attempts to illustrate the trajectory of domestic and foreign research from the 1950s to the present, describe and explain suitable examples of library software, and identify future directions. From the initial indications of automation in libraries, to the emergence of bibliographic data software, integrated systems, web-based and interactive software, and now at the threshold of transforming library software into a communication platform between different stakeholders, this research has introduced and reviewed the features of new generation software, including WMS, Alma, Follio, Bluecloud, Sierra, Open Skys, Follet.
Conclusion: A review of the historical development of a phenomenon can provide insights that inform future directions and strategies. Based on the findings of this study, it is recommended that the major library software companies in Iran assess the capabilities of their software in comparison to the capabilities of the included popular software. New generation library service will be based on technology of platform and also, adaptability, complexity and testable, visibility, comparative advantage.

کلیدواژه‌ها [English]

• library automation
• library service platform
• integrated library system
• library platform software