نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مژگان عروجی

دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

در عصر تحولات شتابان فناوری، توانایی کاربران در درک، تحلیل و بازسازی روابط فناورانه نقش بسیار مهمی در میزان تاب آوری دیجیتال دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی شکاف میان دانش و عملکرد در سواد تاب آوری دیجیتال و شناسایی استراتژی‌های فعال مقابله‌ای کاربران در مواجهه با بحران‌های محیط دیجیتال صورت گرفته است. روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر رویکرد نظریه زمینه‌ای است. داده‌های از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با جامعه آماری 25 نفر از فعالان (فعالان مدنی، کنشگران رسانه‌ای) شبکه اجتماعی اینستاگرام گردآوری و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد شکاف دانشی در حوزه سواد تاب آوری دیجیتال عمدتا ناشی از درک سطی از خطرات فناوری، وابستگی شناختی به پلتفرم و کمبود سواد الگوریتمی است، در حالی که شکاف عملکردی به ناتوانی در بازآفرینی رفتارهای فناورانه تطبیقی و ضعف در تنظیم هیجان دیجیتال است. 3 محور اصلی برای شکاف استراتژی‌های فعال مقابله‌ای بدست آمد: - یادگیری بازتابی و خودتنظمی، - بازسازی هویت دیجیتال در مواجهه با بحران داده‌ای و – بهره‌گیری از شبکه‌های حمایتی و همیاری فناورانه. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد توسعه مفهوم سواد تاب آوری دیجیتال به عنوان شایستگی کلیدی در زیست فناورانه مدرن کمک کرده و تجربه تاب آوری نه صرفا نتیجه آموزش، بلکه فرآیند پیوسته‌ای از یادگیری، بازاندیشی و بازسازی فناورانه افراد است.

کلیدواژه‌ها

• تاب آوری دیجیتال
• سواد دیجیتال
• استراتژی‌های مقابله‌ای
• شکاف دانش – عملکرد

موضوعات

• نظام‌های هوشمند بازیابی

عنوان مقاله [English]

Examining the Knowledge–Performance Gap in Digital Resilience Literacy: A Qualitative Study Focusing on Active Coping Strategies

نویسنده [English]

• mozhgan oroji

PhD Knowledge and Information Science, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In the era of rapid technological transformations, users’ ability to understand, analyze, and reconstruct their technological relationships plays a crucial role in determining their level of digital resilience. The present study aims to examine the gap between knowledge and performance in digital resilience literacy and to identify users’ active coping strategies when facing crises in digital environments.The research employed a qualitative design based on the grounded theory approach. Data were collected through semi structured interviews with 25 participants from the community of social media activists (including civic and media activists) on Instagram. The data were analyzed through three stages of open, axial, and selective coding.Findings revealed that the knowledge gap in digital resilience literacy mainly stems from superficial perceptions of technological risks, cognitive dependency on platforms, and insufficient algorithmic literacy. In contrast, the performance gap arises from the inability to reconstruct adaptive technological behaviors and weaknesses in digital emotion regulation.Three main dimensions of active coping strategies were identified: (1) reflective learning and self regulation; (2) reconstruction of digital identity in the face of data crises; and (3) utilization of supportive and techno collaborative networks.The results indicate that advancing the concept of digital resilience literacy as a key competence for modern technological life contributes to understanding resilience not merely as an outcome of education, but as a continuous process of learning, reflection, and technological self reconstruction.

کلیدواژه‌ها [English]

• Digital resilience
• digital literacy
• coping strategies
• knowledge-performance gap