نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

 
هدف: هدف این پژوهش، تعیین میزان استفاده از منابع الکترونیکی و چاپی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه رازی و آزاد کرمانشاه بوده است. روش­شناسی: این پژوهش، به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش پیمایشی بود. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه بوده و جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه رازی و آزاد کرمانشاه در سال تحصیلی 96-95 بود که تعداد آن‌ها 35014 نفر و تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر برآورد شده است. برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی- طبقه‌ای استفاده شده است و آزمون‌های آماری توصیف، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی کا اسکوار، واریانس، وآنالیز واریانس بکار گرفته شد. یافته­ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 45/63 درصد دانشجویان از منابع الکترونیکی و 55/36 درصد از منابع چاپی. استفاده کرده‌اند. از بین منابع الکترونیکی پایگاه‌های اطلاعاتی با 6/92 درصد بیشترین و میزان استفاده از منابع الکترونیکی در حد خیلی زیاد و منابع چاپی در حد متوسط ارزیابی شده‌اند. میزان برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی توسط پایگاه‌های اطلاعاتی با میانگین 66/4 در بالاترین سطح قرار دارد و وب‌سایت‌ها با میانگین 37/2 دارای کمترین سطح در برآورده کردن نیاز اطلاعاتی دانشجویان قرار دارد. دسترسی به اطلاعات در کمترین زمان (4/88 درصد)، مهم‌ترین عامل ترغیب­کننده و تأثیرات مخرب بر چشم و مغز (9/58 درصد)، مهم‌ترین عامل بازدارنده استفاده از منابع الکترونیکی بودند. اطلاعات صحیح و معتبر (1/62 درصد)، مهم‌ترین عامل ترغیب­کننده و وقت­گیر بودن فرایند جستجو و امانت (8/61 درصد)، مهم‌ترین عامل بازدارنده استفاده از منابع چاپی بودند. نتیجه­گیری: نتایج پژوهش نشان داد که باوجوداینکه استفاده از منابع الکترونیکی به دلیل مزایایی که دارند، نسبت به منابع چاپی بیشتر است، اما منابع چاپی همچنان به میزان قابل‌توجهی مورداستفاده قرار می­گیرند، بنابراین منابع الکترونیکی نمی­توانند به­طور کامل جایگزین منابع چاپی شوند، بلکه به‌عنوان مکمل همدیگر مورداستفاده قرار می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Use of Electronic and Printed Resources and its Effective Factors among Students of Razi and Islamic Azad universities of Kermanshah

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Moradi 1
  • Saleh Rahimi 1
  • Forozan Karami 2

1 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science. Razi University, Kermanshah, Iran

2 M.A. in Knowledge and Information Science, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this research is to determine the amount of electronic and printed resources and its effective factors among students of Razi and Azad University of Kermanshah.
Methodology: This research is applied in terms of its purpose and in terms of survey method. The data gathering tool is a questionnaire. The statistical population is the students of Razi and Azad University of Kermanshah in the academic year 1995-96, of which 35014 people and the sample number are estimated using 380 Cochran formulas. A stratified random sampling method was used for sampling, and descriptive statistics mean, standard deviation, and inferential statistics, variance, and ANOVA were used. Data were analyzed using SPSS 21 software.
Findings: The results of the study showed that 63.45% of the students used electronic resources and 36.55% of printed materials. Among the sources of electronic sources, the databases with the highest of 92.6 percent and the rate of use of electronic resources are very high, and print resources are moderately evaluated. The extent to which information needs are met by databases with an average of 4.66 at the highest level and the websites with the average of 2.37 have the lowest level of satisfying the information needs of the students. Access to information in the shortest time (4 / 88%), the most important inducing factor, and destructive effects on the eyes and brain (58.9%), were the main inhibitor of using electronic resources. Correct and valid information (62.1%), the most important factor provoking, and the time consuming process of search and lending (61.8%), were the main deterrent to using print resources.
Conclusion: The results of the research showed that, while using electronic resources due to their advantages, they are more than printed sources, but print resources are still used remarkably, so electronic resources can not be obtained. They are completely replaced by print sources, but used as complementary material.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Electronic Resources
  • Kermanshah Sources
  • Print Resources
  • Databases
  • Book References
  • Razi University
  • Azad University
  • Kermanshah
بیگدلی، زاهد، عبدالله­زاده، آزاده و معرف­زاده، عبدالحمید. (1393). مقایسه میزان استفاده اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم دانشگاه شیراز از مجلات الکترونیکی و مجلات چاپی مشترک. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فن‌آوری اطلاعات ایران، 29 (3)، 711-736.
جانسون، پگی. (2009). مبانی مجموعه­سازی و مدیریت مجموعه. ترجمه محسن شمس اژه‌ای و منصور کوهی رستمی. (1389). تهران: چاپار.
رهنما فرد، اصغر. (1385). کاربرد فن‌آوری اطلاعات در کتابخانه­های عمومی- مطالعه موردی: کتابخانه­های عمومی ایران. کتاب ماه، ٩٧ و ٩، 42-57.
سینق، اس. پی. (2004). مدیریت مجموعه در محیط الکترونیکی. ترجمه زهرا بتولی. (1384). مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، 5 (1).
غفاری، سعید و نجفی، مهتاب. (1392). بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین از مجلات چاپی فارسی در مقایسه با مجلات الکترونیکی. فصلنامه دانش­شناسی (علوم کتابداری و اطلاع­رسانی و فن‌آوری اطلاعات)، 6 (21)، 77-94.
فهیمی‌فر، سپیده و غائبی، امیر. (1387). کتاب­های الکترونیکی از دیدگاه متخصصان اطلاع‌رسانی شاغل در کتابخانه­های مرکزی دانشگاه‌های شهر تهران. علوم و فن‌آوری اطلاعات، 24 (1)، 79- 115.
قربانی­فر، اعظم و مجیدی، موسی. (1392). بررسی میزان استفاده قضات شهر تهران از منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه­های قوه قضائیه. فصلنامه دانش­شناسی (علوم کتابداری و اطلاع­رسانی و فناوری اطلاعات)، 6 (23)، 61-70.
کوکبی، مرتضی و کرمی­زاده، الهام. (1390). بررسی میزان گرایش، دسترسی و استفاده دانش­آموزان دبیرستان­های شهر شیراز از منابع چاپی و الکترونیکی. مجله مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 (6)، 1-30.
محمودی، مائده، شعبانی، احمد، رجایی پور، سعید و سلیمانی، ناهید. (1393). بررسی میزان و نحوه به‌کارگیری کتاب‌های الکترونیکی در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های دولتی اصفهان. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 1 (3)، 13-25.
نوروزی، فرج‌الله. (1392). شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر نوع و میزان استفاده از منابع الکترونیکی از نگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش­شناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
وایت، اندرو کارل و کمال، اریک جیوا. (2006). سنجش منابع و نظام­های الکترونیکی برای متخصصان کتابداری و اطلاع­رسانی: چگونه از داده­ها برای مدیریت و ارزیابی مجموعه منابع الکترونیکی استفاده نماییم. ترجمه رضا رجبعلی بگلو و علی‌اکبر خاصه (1388). تهران: چاپار، انجمن کتابداری و اطلاع­رسانی ایران.
References
Agboola, I. O. (2010). Use of print and electronic resources by agricultural science students in Nigerian universities. Library & Information Science Research, 32 (2010), 62-65.
Akpojotor, L. O. (2016). Awareness and Usage of Electronic Information Resources among Postgraduage Students of Library and Information Science in Southern Nigeria. Library Philosophy and Practice (e-journal), 1408, 5-9.
Cumaoglu, G., Sacici, E., & Torun, K. (2013). E-Book versus Printed Materials: Preferences of University Students. Contemporary Educational Technology, 4 (2), 121-135.
Lin, X. (2002). Books of the Future. Digital Libraries. Retrieved 29 January, 2009, from: http://www.tk421.net/essays/ebooks.pdf.
Mincic-Obradovic, K. (2011). E-books in Academic Libraries. Oxford, United Kingdom: Chandos.
Mohseni, H. (2006). Electronic publishing. In: Ebrahim Afshar (Ed), Library & Information Encyclopedia, Vol. 2, 1792-1793. Tehran: Islamic Republic National Library.
Singh, S. P. (2004). Collection management in the electronic environment. The bottom line: managing library finances, 2 (2004), 55-60.
Tosun, N. (2014). A Study on Reading Printed Books or E-books: Reasons for Student-Teachers Preferences. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 13 (1), 21-28.
Trivedi, M., & A. Joshi (2009). Usage of electronic journals (e_journals) versus print journals by health care professionals in HM patel center for medical care and education (HMPCME). Gournal of Health Information in Developing Countries, 3 (1), 13-16.