نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه علم اطلاعات و دانش شناسی- گرایش مدیریت اطلاعات، دانشگاه پیام نور، مشهد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر سواد اطلاعاتی کتابداران بر رشد سازمانی کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه است. در این پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه بررسی شده و همچنین تأثیر سواد اطلاعاتی بر رشد سازمانی آن‏ها تعیین گردید. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانه‏ های عمومی استان کرمانشاه که درمجموع 215 نفر می‏باشند، تشکیل می‏دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه ‏گیری کوکران 138 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده‏ ها از پرسشنامه استاندارد رشد سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش سواد اطلاعاتی در طیف لیکرت پنج گزینه ‏ای استفاده شده است. در این پژوهش از روش نمونه‏ گیری تصادفی ساده استفاده شده است. همچنین داده ‏های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه ‏وتحلیل قرار گرفت. یافته ‏های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی و مؤلفه ‏های آن (توانایی جایابی اطلاعات، توانایی ارزیابی اطلاعات و توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات) در بین کتابداران کتابخانه ‏های عمومی کرمانشاه در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه توانایی جایابی اطلاعات (60/3) و کمترین فراوانی، مربوط به توانایی استفاده مؤثر از اطلاعات (30/3) بود. همچنین میانگین رشد سازمانی و مؤلفه‏های آن (پاداش، روابط، ساختار، مدیریت، مکانیسم ‏های سودمند، نگرش نسبت به تغییر و هدف) در کتابخانه ‏های عمومی کرمانشاه در سطح مطلوب است. کسب سواد اطلاعاتی یک نیاز اساسی برای همه افراد است و ازآنجاکه مهارت تک‏ تک افراد در رشد و توسعه جامعه نقش دارند، بنابراین نتایج ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و رابطه مهارت آن‏ها با توسعه و کارآیی سازمانی همچنین تلاش و برنامه ‏ریزی برای ارتقای سطح آن، در جهت رسیدن به این اهداف کمک شایانی خواهد کرد. ازآنجاکه یافته ‏های پژوهش نشان داد که سطح توانایی استفاده از اطلاعات در بین کتابداران نسبت به دیگر مؤلفه‏ های سواد اطلاعاتی آن‏ها پایین ‏تر است، نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این مهارت در بین کتابداران ضروری به نظر می ‏رسد، زیرا توانایی استفاده از اطلاعات که یکی از شاخصه‏ های اصلی سواد اطلاعاتی است، برای کتابداران به‏ عنوان اشاعه دهندگان اطلاعات امری اجتناب‏ ناپذیر و ضروری است. لذا هراندازه کارکنان سازمان وظایف خود را بهتر بشناسند و مهارت‏های لازم در خصوص حرفه خود را ارتقا ببخشند و درنتیجه عملکرد بهتری داشته باشند، در بهبود وضعیت، پیشرفت و توسعه سازمان خود، نقش مؤثرتری خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Librarians’ Information Literacy on the Organizational Growth of Public Libraries

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Moradi 1
  • Sara Bahrami Nia 2

1 Assistant Professor, Department of Information Science and Science,, Razi University. Kermanshah. Iran

2 Ph.D Student in Information Science and Knowledge-Information Management. Payam-e- Noor, Mashhad. Iran

چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to determine the impact of librarian information literacy on organizational growth of Kermanshah public libraries. In this study, the information literacy level of public librarians in Kermanshah and also the impact of information literacy on organization growth were determined. Methodology: descriptive correlational study and survey was conducted. The populations of all public librarians in Kermanshah province with a total of 215 persons. The sample size was determined using Cochran sampling formula of 138 people. To collected data, a questionnaire measuring information literacy standards and organization growth in the five-item Likert scale is used. Findings: The finding showed that the information literacy and its components (the ability to locate information, the ability to evaluate information and the ability to make effective use of information) among public librarians in Kermanshah was proper. The highest frequency component related to the ability to locate information (60.3) and the lowest rate, the ability to make effective use of information (30.3), respectively.conclusion: information literacy is a basic need for everyone and because the skills of individuals in the development of society, so the results of the evaluation of information literacy librarian and relationship skill development and organizational effectiveness as well as the efforts and planning for improvement level, in order to achieve these goals will help. Because the ability to use that information literacy is one of the main factors for librarians as providers of information dissemination is inevitable and necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informtion Literacy
  • Kermanshah
  • Organizational Development
  • Public Libraries
  • Public Librarians  
اعظمی، زهرا و صالحی نیا، حمید. (1393). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1392. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14(7)، 633- 640.
بازبین، مریم؛ چشمه سهرابی، مظفر و مرادی، محمود. (1392). ارتباط بین سواد اطلاعاتی و کتابداری مبتنی بر شواهد: موردپژوهی کتابداران کتابخانه‏های دانشگاهی شهر کرمانشاه. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 3(2)، 133-152.
بئر انوند، علی و مجیدی، مریم. (1387). سواد اطلاعاتی. نشریه ارتباط علمی، 22(3).
پرنا، مسعود. (1392). بررسی عوامل مؤثر در میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‏های عمومی استان کرمانشاه. پایان‏نامة کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی. همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.
پریرخ، مهری. (1386). آموزش سواد اطلاعاتی: مفاهیم، روش‏ها و برنامه‏ها. تهران: کتابدار.
جولاهی ساروی، لاله. (1385). بررسی میزان سواد اطلاعاتی سرپرستاران بیمارستان‏های خصوصی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
پریرخ، مهری و عباسی، زهره. (1383). آموزش سواد اطلاعاتی با روش‌ها و راهبردها. در فتاحی، رحمت‎الله. آموزش استفاده‎کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه‎ها و مراکز اطلاع‎رسانی. مشهد: سازمان کتابخانه‎ها، موزه‎ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
داورپناه، محمدرضا و همکاران (1387). سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان. تهران: دبیزش.
رحیمی، علیرضا؛ الماسی، صادق و آل مختار، محمدجواد. (1384). وضعیت سواد اطلاعاتی و عوامل مؤثر بر آن در میان کتابداران و اطلاع‌رسانان کتابخانه‏های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت. 3(8).
زمانی، محمود؛ حقیقی، محمد و رزمجو، شراره. (1393). رابطة رضایت شغلی کارکنان، کارآفرینی سازمانی و رشد سازمانی در شرکت‏های بیمه. مدیریت سازمانی، 12(4)، 635-653.
سلامی، مریم؛ بهرامی نیا، سارا و عزیزخانی، زهرا. (1397). رابطه بین اکتساب دانش با توسعه‏سازمانی کتابخانه‏های دانشگاهی شهر کرمانشاه. فصلنامه مطالعات دانش شناسی، 4(15)، 1–22.
صیفوری، ویدا و غفاری، سعید. (1390). سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. فصلنامه نظام‏ها و خدمات اطلاعاتی.1، 95-108.
طبرسا، غلامعلی؛ شریفی، صدیقه و حسینی، سید احمد. (1395). بررسی تأثیر سواد اطلاعاتی کارکنان بر چابکی سازمان. فصلنامه پژوهش‏های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). س8(2)، 113-136.
عبدالهی، معصومه و جوکار، عبدالرسول. (1393). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‏های عمومی استان فارس. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‏های عمومی. 20(4)، 771-787.
محسنی، منوچهر. (1380). جامعه‏شناسی جامعه اطلاعاتی. تهران: دیدار.
موسال آرانی، وجیهه؛ مؤمنی، عصمت و حاجی زین‌العابدینی، محسن. (1393). بررسی رابطه بین مهارت‏های تفکر انتقادی در مهارت‏های سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‏رسانی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی ورودی 1389. مدیریت اطلاعات و دانش شناسی. 2، 97- 108.
میرزاصفی، اعظم؛ رجایی پور، سعید و جمشیدیان، عبدالرسول. (1390). رابطه بین سواد اطلاعاتی و قابلیت‏های کارآفرینی دانشجویان دوره‏های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 53، 241- 268.
نظری، مریم. (1385). سواد اطلاعاتی. تهران، پژوهشگاه اسناد و مدارک علمی ایران.
نیک‏پور، امین؛ منتظری، علیرضا و رجائی نژاد، مهدی. (1391). بررسی رابطه سواد اطلاعاتی کارکنان و اثربخشی سازمانی در سازمان‏های دولتی شهر کرمان. فرایند مدیریت توسعه، 25(3)، 145-161.
Andersen, J. (2006). The public sphere and discursive activities: Information literacy as sociopolitical skills. Journal of Documentation, 62(2), 213–228.
Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2001). Intrapreneurship: Construct refinement and cross-cultural validation. Journal of business venturing16(5), 495-527.
Antoncic, J. A., & Antoncic, B. (2011). Employee satisfaction, intrapreneurship and firm growth: a model. Industrial Management & Data Systems, 111(4), 589-607.
Bruce, C. S. (1999). Workplace experiences of information literacy. International journal of information management19(1), 33-47.
Corral, S. (2008). Information literacy strategy development in higher education: An exploratory study. International journal of information management, (28), 26-37.
Goodman, R. & penning, F. (1977). Problem solving and conferences: leadership.
 Demasson, A., Partridge, H., & Bruce, C. (2019). How do public librarians constitute information literacy?. Journal of Librarianship and Information Science51(2), 473-487.
Durodolu, O. (2017). The Perception of Information Literacy Skill among the Librarians: A Survey of University of Lagos Library. International Journal of Information Processing and Communication, 5(1&2), 148-159.
 Eve, J., de Groot, M., & Schmidt, A. M. (2007). Supporting lifelong learning in public libraries across Europe.  Library Review, 56, 485-393.
Lai, H. J., & Wang, C. Y. (2017). Examining public librarians’ information literacy, self-directed learning readiness, and e-learning attitudes: A study from Taiwan. Malaysian Journal of Library & Information Science17(2), 101-115.
Lok, P., & Crawford, J. (2000). The application of a diagnostic model and surveys in organizational development. Journal of Managerial Psychology, 15(2), 108-125.
Pinto, M., & Sales, D. (2007). A research case study for user-centred information literacy instruction: information behaviour of translation trainees. Journal of Information Science33(5), 531-550.
Seaman’s, N. H. (2001). Information Literacy: A Study of Freshman Students Perceptions, with Recommendations, PHD thesis, Virginia Polytechnic Institute State University.
Schement, J. (2001). Encyclopedia of communication and information. New York: Macmillan Reference.