نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد بابل،دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد بابل،دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

چکیده

مدل‌های بلوغ با پیشرفت، توسعه و کاربرد فناوری‌ها مطرح شدند و از مباحث مدیریتی محسوب می گردند. مدل‌های بلوغ دارای سطوحی هستند که هر سطح شامل ویژگی‌های مربوط به آن سطح است. با استفاده از مدل‌های بلوغ می‌توان اثربخشی و عملکرد سازمان را مورد ارزیابی قرار داد. پژوهش حاضر به بررسی نوشتارهایی در زمینه مدل‌های بلوغ، مدل بلوغ قابلیت و بهینه‌سازی ارزیابی اثربخش کتابخانه‌های دانشگاهی با رویکرد کیفی و روش فراترکیب پرداخته است. تا ضمن بررسی مدل‌های بلوغ در زمینه‌ها و حوزه‌های مختلف و بررسی ابعاد آن مدل بلوغ قابلیت برای ارزیابی عملکرد و اثر بخشی کتابخانه‌های دانشگاهی مورد بررسی قرار گیرد. نوشتارهای موجود در زمینه مدل‌های بلوغ بر پایه ترجمه و تفسیر آن‌ها بود. بر این اساس 93 منبع معتبر در حوزه مدل‌های بلوغ و  37 منبع درحوزه مدل بلوغ قابلیت و کتابخانه‌های دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. با تحلیل منابع3 مقوله 9 شاخص و 21 کد برای ویژگی‌های هر سطح برای مدل بلوغ کتابخانه‌های دانشگاهی در بازه زمانی 2010 تا 2020 به دست آمد. بر اساس نتایج مقوله فنی و مفهوم سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دارای رتبه اول است و از اهمیت بالاتری برخوردارند. مدل بلوغ کتابخانه‌های دانشگاهی به مدیران کتابخانه‌ها و دانشگاه‌ها کمک می‌کند تا با تعیین و بررسی ویژگی‌های هر سطح و ارزیابی آن‌ها درجهت بهبود وضعیت هر سطح و رسیدن به سطح ایده‌آل برنامه‌ریزی کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Capability Maturity Model and Optimization of Effective Evaluation of University Libraries (Meta-Synthesis Method)

نویسندگان [English]

  • Soghra Darzi Kholardi 1
  • Seyed Ali Asghar Razavi 2
  • Mitra Ghiasi 2

1 PhD Student in Library and Information Science, Islamic Azad University, Babol Branch, Babol, Iran

2 Assistant Professor, Knowledge and Information Science Dept, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Babol Branch, Babol, Iran

چکیده [English]

Maturity models were introduced with the advancement, development and application of technologies and are considered as management topics. Maturity models have levels that each level includes the characteristics related to it. Using maturity models, the effectiveness and performance of the organization can be evaluated. In the present study, articles on maturity models and maturity capability models with a qualitative approach and meta-combined method are reviewed. In addition to examining maturity models in different fields and examining the dimensions of that maturity model, the ability to evaluate the performance and effectiveness of university libraries should be examined. The existing writings on maturity models are based on their translation and interpretation. Based on this, 93 valid sources in the field of maturity models and 37 sources in the field of maturity models of capability and university libraries were examined. By analyzing the sources, 3 categories, 9 indicators and 21 codes for the characteristics of each level were obtained for the maturity model of university libraries. Based on the results, the technical category and the concept of hardware and software systems have the first rank and are of higher importance. The maturity model of university libraries helps library and university administrators to plan for the promotion of each level and reach the ideal level by determining and evaluating the characteristics of each level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capability
  • University Libraries
  • Meta-Synthesis Method
  • Maturity Model
آذر، عادل.(1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده ها در تحلیل محتوا. علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، 11(38-37)، 1-8.
ابراهیم پور زرندی، ابراهیم؛ بیات ترک، امیر و عقیلی، مریم. (1398). بررسی نقش میانجی هماهنگی عملیاتی در تاثیر  همسویی استراتژی بر بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 9(3)، 1-24.
حریری، نجلا و شیخ زاده. (1392). تعیین شاخص‌های ارزیابی بلوغ فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی،2(6)، 45-54/
زندیان، فاطمه؛ سجادیان، اکرم سادات و حسن زاده، محمد. (1398). تأثیر دیجیتال‌سازی مجموعه کتابخانه‌های دانشگاهی بر اثربخشی سازمانی. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی،1(53)، 116-134.
شیخ شعاعی، فاطمه‌ و دیگران. (1396). بنیانی برای طراحی مدل بلوغ کتابخانه‌های دیجیتالی: کاربرد روش فراترکیب. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 32(3)، 843-874.
صیادی، ندا.(1396). فناوری اطلاعات و ضرورت بکارگیری آن در کتابخانه ها و مراکز اطلاع‌رسانی. مجله آنلاین کتابخانه  و کتابدار. 0.2. 3(3).
عبادی، نغمه. (1395). بررسی وضعیت بلوغ حکمرانی الکترونیک در پورتال وزارتخانه‌های کشور. مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،3، 487-510.
کشفی، هانیه؛ مباشری، مازیار و صیادی، پریسا. (1398). مدل بلوغ داده سازمان‌های ایران. همایش ملی پیشرفت‌های معماری سازمانی.(سومین: تهران، دانشگاه شریف): 165-171.
Begg, C., & Caira, T. (2012)."Exploring the SME quandary: data governance in practise in the small to medium-sized enterprise sector". The Electronic Journal of Information Systems Evaluation15(1), 3-13. http://www.ejise.com/issue/download.html?idArticle=825
Chohan, S.R.Hu, G.Si, W. and Pasha, A.T. (2020), "Synthesizing e-government maturity model: a public value paradigm towards digital Pakistan". Transforming Government: People, Process and Policy, Vol. 14 No. 3, pp. 495-522. https://doi.org/10.1108/TG-11-2019-0110
CMMI Institute. (2014). Data Management Maturity (DMM) Model. CMMI Institute.
Cox, A.M.Kennan, M.A.Lyon, L.Pinfield, S. and Sbaffi, L. (2019), "Maturing research data services and the transformation of academic libraries"Journal of Documentation, Vol. 75 No. 6, pp. 1432-1462. https://doi.org/10.1108/JD-12-2018-0211
Egberongbe, H.Sen, B. and Willett, P. (2017), "The assessment of quality maturity levels in Nigerian university libraries". Library Review, Vol. 66 No. 6/7, pp. 399-414. https://doi.org/10.1108/LR-06-2017-005
Gkinni,z. (2014) "A preservation policy maturity model: a practical tool for Greek libraries and Archives". Journal of the Institute of Conservation, 37:1, 55-64, DOI: 10.1080/19455224.2013.873729
Glynn, L.( 2006). "A critical appraisal tool for library and information research". Library Hi Tech, 24 (3): 387-399
Gupta, U. and Cannon, S. (2020), "Data Governance Maturity Models", A Practitioner's Guide to Data Governance. Emerald Publishing Limited, pp. 143-165.
Hart, S., & Amos, H. (2018)."The Library Assessment Capability Maturity Model: A Means of Optimizing How Libraries Measure Effectiveness". Evidence Based Library and Information Practice, 13(4), 31-49. https://doi.org/10.18438/eblip29471
Howlett, A. (2018)." Time to move EBLIP forward with an organizational lens". Evidence Based Library and Information Practice, 13(3), 74-80. https://doi.org/10.18438/eblip29491
Jääskeläinen, A.Sillanpää, V.Helander, N.Leskelä, R.-L.Haavisto, I.Laasonen, V. and Torkki, P. (2020), "Designing a maturity model for analyzing information and knowledge management in the public sector", VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-01-2020-0017
Marchildon, P., Bourdeau, S., Hadaya, P. & Labissière, A. (2018). "Data governance maturity assessment tool: A design science approach". Projectics / Proyéctica / Projectique, 20(2), 155-193. https://doi.org/10.3917/proj.020.0155
Okuyucu, A. and Yavuz, N. (2020), "Big data maturity models for the public sector: a review of state and organizational level models". Transforming Government: People, Process and Policy, Vol. 14 No. 4, pp. 681-699. https://doi.org/10.1108/TG-09-2019-0085
Sheikhshoaei, F., Naghshineh, N., Alidousti, S., & Nakhoda, M. (2018)." Design of a digital library maturity model (DLMM)". The Electronic Library. https://doi.org/10.1108/EL-05-2017-0114
Tocto, E, Linkolk, J, Turpo, J.Paz, S. (2020). "A Systematic Review of the Application of Maturity Models in Universities". 11. 10.3390/info11100466
Walsh, D., and S. Downe. (2005). "Meta-synthesis method for qualitative research: a literature Review". Methodological Issues In Nursing Research 50 (2): 204-211.
Wilson, F. (2015), "The Quality Maturity Model: your roadmap to a culture of quality", Library Management, Vol. 36 No. 3, pp. 258-267. https://doi.org/10.1108/LM-09-2014-0102
Yang, Z., Zhu, R., & Zhang, L. (2016)."Research on the capability maturity model of digital library knowledge management". Proceedings of the 2nd International Technology and Mechatronics Engineering Conference. Chongqing, China: ITOEC. https://doi.org/10.2991/itoec-16.2016.63
Azar, Adel. (2008). Extension and development of Shannon's entropy method for data processing in content analysis. Al-Zahra University Humanities, 11(37-38), 1-8. [In Persian].
Ebrahimpour Zarandi, Ebrahim; Bayat Turk, Amir and Aghili, Maryam. (2018). Investigating the mediating role of operational coordination in the impact of strategy alignment on IT governance maturity. Human Resource Management Research, 9(3), 1-24. [In Persian].
Ebadi, Naghmeh. (2015). Investigating the state of maturity of electronic governance in the portal of the ministries of the country. Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, 3, 487-510. [In Persian].
Hariri, Najla and Sheikhzadeh. (2012). Determining the evaluation indicators of information technology maturity in Iranian academic libraries. Information systems and services, 2(6), 45-54/. [In Persian].
Kashfi, Haniyeh; Mubasheri, Maziar and Sayadi, Parisa. (2018). Data maturity model of Iranian organizations. National Conference on Advances in Organizational Architecture. (Third: Tehran, Sharif University): 165-171. [In Persian].
Sheikh Shua'i, Fatimeh et al. (2016). A basis for designing the maturity model of digital libraries: the application of metacombination method. Journal of Information Processing and Management, 32(3), 843-874. [In Persian].
Sayyadi, Neda. (2016). Information technology and the necessity of using it in libraries and information centers. Online magazine of library and librarian. 0.2. 3(3). [In Persian].
Zandian, Fatimeh; Sajjadian, Akram Sadat and Hassanzadeh, Mohammad. (2018). The effect of digitization of university libraries on organizational effectiveness. Academic Library and Information Research, 1(53), 116-134. [In Persian].