نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، رشته علم اطلاعات و دانش شناسی گرایش مدیریت اطلاعات و دانش، دانشگاه پیام نور، ایران

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تعیین وضعیت مدیریت دانش در سرفصل­‌های دروس تخصصی دوره‌­های دکتری در رشته­‌های علوم انسانی آموزش عالی بود. پژوهش حاضر از نوع طرح‌های پژوهش آمیخته اکتشافی بوده است. از این‌رو، ترکیبی از روش‌های کیفی و کمی استفاده شده است. ابتدا مؤلفه‌­های مدیریت دانش با روش تحلیل محتوا با رویکردی استقرایی استخراج گردید و بر مبنای آن پرسشنامه‌­ای در قالب 9 مؤلفه اصلی و 44 پرسش تهیه شد و در اختیار خبرگان قرار گرفت. علاوه بر آن سیاهه وارسی نیز در قالب 442 گویه فرعی تهیه شد. در تحلیل محتوای دروس تخصصی در 11 رشته علوم انسانی در مقطع دکتری، 2250 درس در 3260 شناسه استخراج گردید. این بررسی نشان داد که مؤلفه اشتراک دانش 46/25 درصد، مؤلفه کاربست دانش 48/17 درصد، مؤلفه تغییر دانش 73/12 درصد، مؤلفه خلق دانش 75/11 درصد، مؤلفه شناسایی دانش 97/9 درصد، مؤلفه سازماندهی دانش 73/7 درصد، مؤلفه توسعه دانش 23/6 درصد، مؤلفه ارائه دانش97/4 درصد و مؤلفه حفاظت از دانش 68/3 درصد از داده­‌ها را کسب کردند. برای آماده‌سازی دانش‌­آموختگان به عنوان رهبران توانمند آینده، لازم است آموزش عالی در آموزش مدیریت دانش به دانشجویان نقشی محوری و مؤثر داشته باشد. بهره­‌گیری از برنامه‌­های درسی مبتنی بر مدیریت دانش، مهارت‌­های لازم برای به‌کارگیری دانش و اتکا به آن را هموار می­سازد. همچنین موجباب خلق دانش و نوآوری دانشجویان را فراهم می­سازد. بکارگیری شیوه‌­های استاندارد در آموزش و پژوهش، مدیران آینده را برای ارائه و اشتراک دانش در سازمان­‌ها آماده می­سازد. اگرچه اشتراک دانش عنصر کلیدی برنامه‌های مدیریت دانش کارآمد و مؤثر است، اما در دسترس گذاشتن دانش، بدون کاربست آن (تبدیل دانش تئوری به دانش عملی)، نمی‌تواند تضمینی برای استفاده از آن باشد. بنابراین توسعه دانش از طریق کاربردی‌سازی دانش تئوری، به‌روز رسانی و تغییر آن حاصل می­شود. مدیریت دانش ارتقای یک رویکرد جامع برای شناسایی، تسخیر، بازیافتن، اشتراک‌ و ارزشیابی، سرمایه دانشی سازمان‌­هاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Specialized Courses in Doctoral Courses in Higher Education based on Knowledge Management Components

نویسندگان [English]

  • Azam Mousa Chamani 1
  • Saeid Ghaffari 2
  • Soraya Ziaei 2
  • Afshin Mousavi 2

1 PhD Student in Library and Information Science, Information and Knowledge Management, Payam Noor University, Iran

2 Associate Professor, Library and Information Science Dept, , Payam Noor University, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to determine the status of knowledge management in the titles of specialized doctoral courses in the humanities of higher education. The present study is a type of mixed exploratory research project. Hence, a combination of qualitative and quantitative methods has been used. First, the components of knowledge management were extracted by content analysis method with an inductive approach and based on that, a questionnaire in the form of 9 main components and 44 questions was prepared and provided to the experts. In addition, the checklist was prepared in the form of 442 sub-items. In the content analysis of 2250 specialized courses in 11 humanities disciplines in the doctoral program, 3260 identifiers were extracted. This study showed that knowledge sharing 25.46%, knowledge application 17.48%, knowledge change 12.73%, knowledge creation 11.75%, knowledge identification 9.97%, knowledge organization 7.73%, knowledge development 6.23% knowledge presentation, 4.97%, and knowledge protection obtained 3.68% of the data. In order to prepare graduates as capable future leaders, higher education needs to play a pivotal and effective role in teaching knowledge management to students. Utilizing knowledge management-based curricula facilitates the skills needed to apply and rely on knowledge. Applying standard methods in education and research prepares future managers to present and share knowledge in organizations. Knowledge management promotes a comprehensive approach to identifying, capturing, retrieving, sharing, and evaluating the knowledge capital of organizations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content Analysis
  • Curricula
  • Higher Education
  • Humanities
  • Knowledge Management
الوانی، سیدمهدی. (1396). واکاوی موانع پیاده­سازی موفق مدیریت دانش در دانشگاه­ها. مدیریت فرهنگ سازمانی. 15(2)، 445-464.
امینی، محمد؛ رحیمی، حمید و خدابخشی، حمیدرضا. (1397). ارزیابی مقایسه­ای کیفیت عناصر برنامه درسی در رشته علوم تربیتی. راهبرد توسعه در آموزش پزشکی، 5(2)، 1-12.   
ﺣﺠﺎزی، اسد و ﻧﻈﺮﭘﻮری، اﻣﻴﺮﻫﻮﺷﻨﮓ. (1397). واﻛﺎوی ﻣﻮاﻧﻊ ﻛﺎرﺑﺴﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داﻧﺶ در داﻧﺸﮕﺎه­ﻫﺎ (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮﻫﻨﮕﻴﺎن). مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، 7(1)،  169-230.
حسن‌زاده، محمد. (1384). مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش. اطلاع‌شناسی، 3(9 و 10)، 7-22.
رسولی، مجید؛ دارایی، محمدرضا و اسدی، حمید. (1395). بررسی تأثیر چرخه مدیریت دانش بر بهبود عملکرد کارکنان شرکت توانیر. پایان‌نامه، دانشگاه پیام نور استان تهران ‌مرکز پیام نور تهران غرب.
غربا، مینا؛ رحیمی، حمید و دهباشی، اکرم. (1397). گسست آموزشی: فاصله برنامه درسی قصد شده و کسب شده در نظام آموزش عالی ایران. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 9(17)، 93-114.
فتحی واجارگاه، کورش؛ موسی‌پور، نعمت‌اله و یادگارزاده، غلامرضا. (1393). برنامه­ریزی درسی آموزش عالی: مقدمه­ای بر مفاهیم، دیدگاه­ها و الگوها. چاپ اول، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
محمدزاده روشتی، زیبا. (1399). شناسایی مؤلفههای مدیریت دانش موثر بر استارتآپهای علم اطلاعات و دانششناسی و ارائه مدل. رساله دوره دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی.
محمدی، لیلا و علیپور حافظی، مهدی. (1394). مدل ممیزی دانش برای مراکز علمی ایران. مطالعات دانش شناسی، 2(5)،  107-125.
محمدی، مهدی و پناهی، سمیه. (1398). تحلیل منابع سرفصل‌های کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران (مطالعات کتابخانه‌های عمومی، مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی و مدیریت کتابخانه‌های دیجیتال). مطالعات کتابداری و اطلاع‌رسانی. شهید چمران اهواز. 26(2)، شماره پیاپی 28، 59-84.   
محمودی، فیروز و مهرمحمدی، محمود. (1391). وارونگی: رویکردی نوین بـه طراحی برنامـه درسی معطوف به تربیت حرف­های (با تاکید بر علوم تربیتی). مطالعات برنامه درسی آموزش عالی. سال 6: 141-177.
مهدی‌پور، نعیمه و سلطانی، اصغر. (1394). کاربست مؤلفه­های کاربردی، ملی، جهانی، نظری و ساخت برنامه درسی در برنامه­های درسی علوم انسانی از دیدگاه اعضای هیات علمی (مورد: دانشگاه شهید باهنر کرمان. پژوهش­های برنامه درسی. 5(2)، 47-71.  
Allen, I. Elaine; Seaman, Jeff. (2014). Opening the Curriculum: Open Educational Resources in U.S. Higher Education. Babson Survey Research Group.
Hadar, Linor L. (2017). Opportunities to learn: Mathematics textbooks and students’ achievements. Studies in Educational Evaluation.
Heisig, P.; Mertins, K.; Vorbeck, J. (2009). Concepts and best practices in Europe. 2nd ed., Springer-Verlog, Berlin Heidelberg.
Hill, Laura M. (2018). Deane Wang. Integrating Sustainability learning outcomes into a university curriculum: A case study of institutional dynamics. International Journal of Sustainability in Higher Education. Emerald.
Nonaka, Ikujiro; Hirotaka Takeuchi. (1995). The Knowledge-Creating Company: How Japanies Companies Creat the Dyhamics of Ihhovation. London, Oxford University Press.
Ramísio, Paulo J.; et al. (2019). Sustainability Strategy in Higher Education Institutions: Lessons learned from a nine-year case study. Journal of Cleaner Production, Vol 222, 300-309.
Ramjeawon, Poonam Veer; Jennifer Rowley. (2017). Knowledge Management in Higher Education Institutions in Mauritius. International Journal of Educational Management. Emerald.
Ransome, Josie; Newton, Philip M. (2017). Are we educating educators about academic integrity? A study of UK higher education textbooks. Assessment & evAluAtion in HigHer education.
Rowley, Jennifer. (2018). Knowledge management in higher education institutions in Mauritius. International Journal of Educational Management. 10 September
Toro, Ulka; Joshi, Milind J. (2013). A Review of Literature on Knowledge Management using ICT in Higher Education. Computer Technology & Applications,vol 4(1), 62-67.
Tseng, S.M. (2016). Knowledge management capability, customer relationship management, and service quality. Journal of Enterprise Information Management, 29(2), 202-221.
Alvani, Seyed Mahdi. (2016). Analysis of obstacles to the successful implementation of knowledge management in universities. Organizational culture management, 15(2), 445-464. [In Persian].
Amini, Mohammad; Rahimi, Hamid; Khodabakhshi, Hamidreza. (2017) Comparative evaluation of the quality of curriculum elements in the field of educational sciences. Development strategy in medical education, 5(2), 1-12. [In Persian].
Fathi Vajargah, Kourosh; Musapour, Nematolah; Yadegarzadeh, Gholamreza. (2014). Higher Education Curriculum Planning: An Introduction to Concepts, Perspectives and Models. First edition, Tehran: Mehraban Publishing Institute. [In Persian].
Gharba, Mina; Rahimi, Hamid; Dehbashi, Akram. (2017). Educational Discontinuity: Gap between Intended and Acquired Curriculum in Iran's Higher Education System. Two Quarterly Journals of Higher Education Curriculum Studies, 9(17), 93-114. [In Persian].
Hassanzadeh, Mohammad. (1384). Information management and knowledge management. Informatics, 3(9 & 10), 7-22. [In Persian].
Hejazi, Asad; Nazarpouri, Amirhoushang. (2017). Analysis of obstacles to the successful implementation of knowledge management in universities (case study: Farhangian University). Management on Organizational Training, 7(1), 169-230. [In Persian].
Mahmoudi, Firouz; Mehrmhammadi, Mahmoud. (2011). Inversion: a new approach to curriculum design aimed at vocational training (with an emphasis on educational sciences). Higher Education Curriculum Studies.Vol 6, 177-141. [In Persian].
Mehdipour, Naimeh; Soltani, Asghar. (2014). The application of practical, national, global, theoretical components and curriculum development in humanities curricula from the perspective of faculty members (Case: Shahid Bahonar University, Kerman). Curriculum research. 5(2), 47-71. [In Persian].
Mohammadi, Leila; Alipour Hafezi, Mehdi. (2014). Knowledge audit model for scientific centers of Iran. Scientific studies, 2(5), 107-125. [In Persian].
Mohammadi, Mahdi; Panahi, Somayeh. (2018). Analysis of sources of master's degrees in information science and epistemology in Iran (public library studies, university library management and digital library management). Library studies and information. Shahid Chamran Ahvaz, 26(2), 59-84. [In Persian].
Mohammadzadeh Roshti, Ziba. (2019). Identifying knowledge management components effective on information science and epistemology startups and presenting the model. PhD dissertation. Islamic Azad university. [In Persian].
Rasouli, Majid; Daraei, Mohammadreza and Asadi, Hamid. (2015). Investigating the effect of the knowledge management cycle on improving the performance of Tavanir company employees. Dissertation, Payam Noor University, Tehran Province, Payam Noor Center, West Tehran. [In Persian].