حمیدرضا محمودی؛ محمد حسن زاده
چکیده
هدف: تصویر ذهنی کاربران نسبت به کتابخانه های عمومی نشان دهنده تجربه زیسته آنها در این مکان هاست. فهم درست تصویر موجود می تواند به سیاستگذاری دقیق و اثربخش کمک کند. این پژوهش، به دنبال واکاوی تصویر کتابخانه عمومی از دیدگاه کاربران ایرانی بوده است.روش: تحقیق حاضر تحقیق کیفی است. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده ...
بیشتر
هدف: تصویر ذهنی کاربران نسبت به کتابخانه های عمومی نشان دهنده تجربه زیسته آنها در این مکان هاست. فهم درست تصویر موجود می تواند به سیاستگذاری دقیق و اثربخش کمک کند. این پژوهش، به دنبال واکاوی تصویر کتابخانه عمومی از دیدگاه کاربران ایرانی بوده است.روش: تحقیق حاضر تحقیق کیفی است. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. نظریه زمینه ای اساس کار تحلیل در این پژوهش بود و داده های حاصل از 106 مصاحبه با کاربران کتابخانه های عمومی 11 استان طی 3 مرحله کدگذاری شد. جهت کدگذاری داده ها نرم افزار مکس کیودا بکار گرفته شد. انتخاب مصاحبه شونده ها به گونه ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت و در نهایت پس از دریافت مصاحبه 106 ، نمونه گیری به پایان رسید.یافته ها: حاصل کنکاش در مصاحبه ها، 131 کد باز، 49 زیر طبقه، 20 طبقه و 10 طبقه محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقه های مکان کسب دانش و نبود یکدستی بین کتابخانه ها به عنوان طبقه مرکزی انتخاب شد.اصالت/ارزش: با وجود اینکه تاکنون تحقیقات کمی قابل ملاحظه ای در خصوص کاربران کتابخانه های عمومی انجام شده است اما اتخاد رویکرد کیفی مورد غفلت واقع شده است. علاوه بر آن، تاکید بر فهم تصویر ذهنی کاربران، این پژوهش را از سایر پژوهش ها متمایز کرده است.
علی اکبر خاصه؛ حیدر مختاری؛ ماهره عاشقی معاف
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی علم‌سنجی مقالات حوزه بازیابی اطلاعات ایران، نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از ابتدای طرح موضوع در مقالات فارسی تا سال 1398 پرداخته است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی است که با استفاده از فنون علم‌سنجی، ازجمله تحلیل استنادی و تحلیل هم‌رخدادی واژگان انجام‌گرفته است. داده‌های موردنیاز از پایگاه اطلاعاتی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی علم‌سنجی مقالات حوزه بازیابی اطلاعات ایران، نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از ابتدای طرح موضوع در مقالات فارسی تا سال 1398 پرداخته است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی است که با استفاده از فنون علم‌سنجی، ازجمله تحلیل استنادی و تحلیل هم‌رخدادی واژگان انجام‌گرفته است. داده‌های موردنیاز از پایگاه اطلاعاتی «نمایه استنادی علوم جهان اسلام» استخراج‌شده‌اند. جامعه آماری تعداد 395 مقاله پایگاه استنادی علوم در حوزه بازیابی اطلاعات است که برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای «بیب اکسل»، «ووس ویور» و «اکسل» استفاده شد. «رحمت‌الله فتاحی» با 11 مقاله و 16 استناد بیشترین تعداد مقاله و استناد را داشت. 72/77 درصد مقالات به‌صورت مشارکتی و رویکرد دونویسندگی با 154 مقاله بیشترین رویکرد هم‌نویسندگی بوده است. در تألیف مقالات 626 نویسنده مشارکت داشتند که 923 بار در مقاله‌های مختلف تکرار شدند. بزرگ‌ترین شبکه هم‌نویسندگی شامل 27 نویسنده است. «نجلا حریری»، «فریده عصاره» و «سعید رضایی شریف‌آبادی» به ترتیب بالاترین امتیاز را ازنظر مرکزیت رتبه، بینابینی و نزدیکی داشتند. کلیدواژه‌های «بازیابی اطلاعات»، «موتورهای جستجو» و «اینترنت» پرتکرارترین کلیدواژه‌ها بودند. زوج‌های هم واژگانی «جامعیت-دقت بازیابی»، «اینترنت-موتورهای جستجو» در رده اول و دوم پرتکرارترین زوج‌های هم واژگانی قرار داشتند. خوشه‌بندی موضوعی مقالات این حوزه حاکی از وجود هشت خوشه موضوعی، «جستجو، پردازش و ارزیابی اطلاعات»، «ذخیره و بازیابی در نظام‌های اطلاعات»، «رفتار اطلاعاتی»، «نمایه‌سازی»، «مدیریت اطلاعات و علم‌سنجی»، «موتورهای جستجو»، «جامعیت و مانعیت» و «سواد اطلاعاتی» بود. استقبال از رویکرد هم‌نویسندگی در تولید آثار علمی حوزه بازیابی اطلاعات نشان‌دهنده تمایل نویسندگان به تألیف پژوهش‌های مشترک است و نویسندگان این حوزه باید تلاش بیشتری برای تولید مقالات باکیفیت داشته باشند تا میزان اثرگذاری و استنادپذیری آنها بیشتر شود. بزرگ‌ترین خوشه این حوزه، «جستجو، پردازش و ارزیابی اطلاعات» است که نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در حوزه بازیابی اطلاعات است و کوچک‌ترین خوشه، «سواد اطلاعاتی» است که لازم است پژوهش‌های بیشتری در این زمینه انجام شود. این مطالعه ضمن دادن تصویری کلان از پژوهش‌های بازیابی اطلاعات در ایران، الگویی برای ترسیم ساختار علمی حوزه‌های مشابه فراهم می‌کند و به سیاست‌گذاران پژوهش در این حوزه در اتخاذ تصمیم برای مدیریت تحقیق در این حوزه کمک می‌کند.
