ذخیره و بازیابی اطلاعات
ملیکا خرمشکوه؛ عصمت مومنی؛ سید مهدی طاهری
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف تبیین رفتار اطلاعجویی اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی براساس مدل رویدادی بلکین برای استفاده در خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات انجام شد. از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه، اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل شده از 562 نفر و نمونه پژوهش شامل ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف تبیین رفتار اطلاعجویی اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی براساس مدل رویدادی بلکین برای استفاده در خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات انجام شد. از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه، اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل شده از 562 نفر و نمونه پژوهش شامل 226 نفر بود که با روش تصادفی طبقهای انتخاب شد. ابزار مورد استفاده برای گردآوری دادهها پرسشنامه نیمهساختاریافته درنظر گرفته شد. روایی پرسشنامه توسط سه تن از متخصصان موضوعی موردتأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 90/0 برآورد گردید. پرسشنامه پژوهش در دو بخش طراحی شد. بخش اول، دادههای مربوط به مشخصات جمعیتشناختی و بخش دوم با 25 گویه، دادههایی را درباره رفتار اطلاعجویی پاسخدهندگان بر اساس مدل رویدادی بلکین و با مقیاس اندازهگیری لیکرت جمعآوری نمود. دادههای جمعآوری شده به کمک نرمافزار SPSS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد که رفتار اطلاعجوئی اعضای هیئت علمی در «سطح متوسط» است و با سطح مطلوب فاصله دارد. درنتیجه، به نظر میرسد طرح ظاهری پایگاههای اطلاعاتی، کلیدواژهها و عبارات کلیدی پیشنهادی پایگاههای اطلاعاتی و قابلیتها و امکانات نظام جستوجوی پایگاههای اطلاعاتی برای کاربران به منظور جستوجوهای مفهومی باید کاربرمحورتر طراحی گردد تا به حل نیاز اطلاعاتی و بهبود رفتار اطلاعجویی اعضای هیئت علمی کمک نمایند. افزون بر آن، استفاده اعضای هیئت علمی از اصطلاحنامههای موضوعی بهمنظور بهرهگیری از اصطلاحات مصطلح تخصصی در راستای بازیابی منابع اطلاعاتی منطبق با نیاز اطلاعاتی خود نیز میتواند راهگشا باشد.
اکرم فتحیان دستگردی؛ سید مهدی طاهری؛ اعظم صنعت جو؛ محسن کاهانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی به منظور پیادهسازی روش دادههای پیوندی در نظامهای کتابخانهای (مانند کتابخانههای دیجیتال و فهرستهای کتابخانهای)، و همچنین ارائه مؤلفههای مورد نیاز برای انجام این فرآیند بود. در این مرحله به منظور ارائه نمونهای کاربردی از تبدیل پیشینههای فرادادهای بر مبنای روش دادههای پیوندی، تعداد ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی به منظور پیادهسازی روش دادههای پیوندی در نظامهای کتابخانهای (مانند کتابخانههای دیجیتال و فهرستهای کتابخانهای)، و همچنین ارائه مؤلفههای مورد نیاز برای انجام این فرآیند بود. در این مرحله به منظور ارائه نمونهای کاربردی از تبدیل پیشینههای فرادادهای بر مبنای روش دادههای پیوندی، تعداد 40 پیشینه فرادادهای از مجموع پیشینههای مربوط به خانواده کتابشناختی شاهنامه فردوسی، از فهرست کتابخانه ملی ایران به صورت هدفمند انتخاب و براساس روش دادههای پیوندی تبدیل گردید و در نهایت، گراف آردیاِف آن ترسیم شد. در این پژوهش، پس از بررسی ساختار زبان آردیاِف و نحوه پیوندیافتنِ دادهها در روش دادههای پیوندی، به تبیین مراحل پیادهسازی این روش در پیشینههای فراداده ای انتخابی پرداخته شد. این مراحل عبارتاند از: اختصاص یوآرآی؛ بازنمون آردیافِ موجودیتها و روابط کتابشناختی؛ تبدیل نمونههایی از پیشینههای فرادادهای براساس روش دادههای پیوندی؛ ارائه کد «آردیاف/ایکسامال» حاصل از تبدیل یکی از پیشینههای فرادادهای براساس روش دادههای پیوندی؛ و در نهایت، ایجاد گراف آردیاِف. پیوندهای برقرار شده در قالب نحوی «آردیاف/ایکسامال»، در مقایسه با قالبهای کنونی، غنیتر، دقیقتر، جامعتر و ساختارمندتر هستند و با استفاده از روش دادههای پیوندی، امکان پوشش انواع روابط کتابشناختی میان آثار وابسته فراهم میگردد. بنابراین به نظر میرسد کاربرد روش دادههای پیوندی، میتواند تأثیرات قابل توجهی بر فرآیند توصیف و نمایش روابط و پیوندهای میان فرادادههای کتابشناختی در نظامهای کتابخانهای داشته باشد.
سید مهدی طاهری؛ سارا ذوالقدر؛ نجلا حریری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین عملکرد موتورهای کاوش وب در نمایهسازی و پیدانمایی پیشینههای فرادادهای مبتنی بر روش دادههای خرد بهصورت تطبیقی و با روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را 100 پیشینه فرادادهای (مربوط به کتابهای الکترونیکی) مبتنی بر زبان نشانهگذاری فرامتن (اچتیامال) در قالب یک گروه آزمون، دارای 50 پیشینه به زبان ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین عملکرد موتورهای کاوش وب در نمایهسازی و پیدانمایی پیشینههای فرادادهای مبتنی بر روش دادههای خرد بهصورت تطبیقی و با روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را 100 پیشینه فرادادهای (مربوط به کتابهای الکترونیکی) مبتنی بر زبان نشانهگذاری فرامتن (اچتیامال) در قالب یک گروه آزمون، دارای 50 پیشینه به زبان فارسی و 50 پیشینه به زبان انگلیسی که بر اساس روش دادههای خرد ایجاد شده بودند و یک گروه گواه، دارای یکصد پیشینه فارسی و انگلیسی با ساختار معمولی، تشکیل میدادند. این پیشینهها با روش نمونهگیری تصادفی از میان پیشینههای فرادادهای کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی انتخاب گردیدند. پیشینههای فرادادهای موردمطالعه بر روی یک وبسایت مستقل با نشانی http://www.szolghadr.ir منتشر و بر اساس بهترین روشهای معرفیشده به موتورهای کاوش گوگل، یاهو و بینگ معرفی شدند. سپس با استفاده از سیاهه وارسی، عملکرد موتورهای کاوش موردمطالعه در نمایهسازی و پیدانمایی پیشینههای فرادادهای هر دو گروه موردبررسی قرار گرفت. یافتهها حاکی از آن است که موتور کاوش گوگل پیشینههای فرادادهای هر دو گروه آزمون و گواه را نمایهسازی و پیشینههای گروه آزمون را بهصورت معنادار در نتایج جستجو پدیدار نمود. اما موتورهای کاوش یاهو و بینگ، پیشینههای هر دو گروه را فقط نمایهسازی نموده و قادر به پیدانمایی معنادار پیشینههای گروه آزمون نبودند. بنابراین با وجود اعلام موتورهای کاوش معتبر وب، بهعنوان طراحان فرانمای تولید دادههای ساختارمند (schema.org)، مبنی بر نمایهسازی و نمایش معنادار پیشینههای فرادادهای مبتنی بر روش دادههای خرد، تنها موتور کاوش گوگل پیدانمایی معنادار آنها (بهصورت خردههای غنی) را پشتیبانی نمود.
گلنسا گلینی مقدم؛ سید مهدی طاهری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین جایگاه دانشگاههای ایران در چهار نظام رتبهبندی بینالمللی دانشگاهها شامل «شانگهای»، «کیو.اس»، «تایمز» و «آیاسسی» با تأکید بر دانشگاه علامه طباطبائی انجام شده است. پژوهش از نوع کاربردی بود. روش پژوهش تطبیقی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و ابزار پژوهش سیاهه وارسی مبتنی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین جایگاه دانشگاههای ایران در چهار نظام رتبهبندی بینالمللی دانشگاهها شامل «شانگهای»، «کیو.اس»، «تایمز» و «آیاسسی» با تأکید بر دانشگاه علامه طباطبائی انجام شده است. پژوهش از نوع کاربردی بود. روش پژوهش تطبیقی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و ابزار پژوهش سیاهه وارسی مبتنی بر شاخصهای هرکدام از نظامهای رتبهبندی مذکور بوده است. یافتهها نشان داد که تقریباً ۸۰٪ مقالات چاپشده (بهعنوان یک شاخص مهم) با وابستگی سازمانی دانشگاه علامه طباطبائی در مجلات داخل کشور و تنها ۲۰ ٪ در مجلات بینالمللی به چاپ رسیدهاند. به لحاظ سایر شاخصها، با وجود حرکت روبهرو رشد، وضع موجود دانشگاه علامه طباطبائی، فاصله نسبتاً زیادی با دانشگاههای برتر در سطح بینالمللی دارد. نتایج نشان داد که دانشگاه علامه طباطبائی تا سال ۲۰۱۶ در میان دانشگاههای برتر جهان در سه نظام «شانگهای»، «کیو.اس» و «تایمز» قرار نگرفته است. بااینحال، در نظام رتبهبندی «آیاسسی» در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ در جایگاه دوم کشور در حوزه علوم انسانی قرار گرفته است.
سید مهدی طاهری؛ ناهید گویلی؛ مریم شکفته؛ مریم کازرانی
چکیده
هدف: مقاله حاضر با هدف جنبهی بافتمدارانه در طراحی و ایجاد پروفایل کاربردی فرادادهای متناسب با نیازهای بومی محیط اطلاعاتی مرتبط و تأثیر آن بر توسعهی وب معنایی تدوین شده است. روششناسی: به منظور نیل به هدف مقاله، از رویکرد تحلیلی برای کشف رابطه میان نگرش مبنای طراحی پروفایل کاربردی فرادادهای با فرایند تولید معنا که زمینه ...
بیشتر
هدف: مقاله حاضر با هدف جنبهی بافتمدارانه در طراحی و ایجاد پروفایل کاربردی فرادادهای متناسب با نیازهای بومی محیط اطلاعاتی مرتبط و تأثیر آن بر توسعهی وب معنایی تدوین شده است. روششناسی: به منظور نیل به هدف مقاله، از رویکرد تحلیلی برای کشف رابطه میان نگرش مبنای طراحی پروفایل کاربردی فرادادهای با فرایند تولید معنا که زمینه را برای تحقق وب معنایی فراهم میسازد، استفاده شده است. بدین منظور، تبیین مفهوم بافت و چگونگی شکلگیری آن، توصیف تولید معنا به دلیل ارتباط میان مفاهیم در بافتهای اطلاعاتی خاص با تاکید بر وب معنایی، جایگاه پروفایل کاربردی فرادادهای در نسل جدید وب، و نقش آنها در تولید معنا به دلیل توجه به بافتهای اطلاعاتی و ایجاد دادههای ساختارمند (فراداده) برای توصیف و مدیریت نظاممند اشیای محتوایی وب تحلیل میگردد. یافتهها: هر بافت اطلاعاتی دارای ویژگیهای خاصی است که باید در طراحی ابزارها، استانداردها، و سیستمهای اطلاعاتی مرتبط با آن بافت مد نظر قرار گیرد. طراحی پروفایل کاربردی فرادادهای بر اساس نیازها و اهدافی که بافت اطلاعاتی هدف برای بهرهمندی از فراداده دنبال میکند، و همخوانی انتخاب و تعریف (یا بازتعریف) عناصر فرادادهای و روابط میان آنها از جنبه معناشناختی با ویژگیهای بومی بافت اطلاعاتی مرتبط، بازنمون معانی بافت مورد نظر را در پی خواهد داشت. این مهم افزون بر افزایش کاربردپذیری فراداده در آن بافت، دسترسی معنادار به دادهها را در بستر محیطهای اطلاعاتی فراهم مینماید. به عبارت دیگر، پیوند میان دادهها از طریق فرادادهها آن هم بر پایه ویژگیهای بومی یک بافت اطلاعاتی، موجب بازنمون دانش خواهد شد. نتیجهگیری: در پایان، مقاله نتیجه میگیرد، همراستایی و همخوانی نگرش مبنای گسترش پروفایلهای کاربردی فرادادهای و وب معنایی با یکدیگر، و تاکید هر دو بر ارائه دادههای ساختارمند و ارتباط میان دادهها به منظور تولید معنا، بیانگر کارآمدی و تاثیر پروفایلهای کاربردی فرادادهای در تحقق و توسعه وب معنایی است.
فهیمه باب الحوائجی؛ سیدمهدی طاهری؛ زهرا آقاعابدی
دوره 2، شماره 3 ، مرداد 1394، ، صفحه 43-59
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت نمایهسازی و رتبهبندی پیشینههای فرادادهای هسته دوبلین و مارک 21 در بستر نحوی زبان نشانهگذاری گسترشپذیر (ایکس. ام. آل.) مبتنی بر رویکرد پیوند توسط موتورهای کاوش وب انجام شد. روش: روش پژوهش، رویکرد تحلیلی-مقایسهای بود. جامعه پژوهش را یکصد پیشینه فرادادهای مبتنی بر ایکس.ام.آل. در قالب ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت نمایهسازی و رتبهبندی پیشینههای فرادادهای هسته دوبلین و مارک 21 در بستر نحوی زبان نشانهگذاری گسترشپذیر (ایکس. ام. آل.) مبتنی بر رویکرد پیوند توسط موتورهای کاوش وب انجام شد. روش: روش پژوهش، رویکرد تحلیلی-مقایسهای بود. جامعه پژوهش را یکصد پیشینه فرادادهای مبتنی بر ایکس.ام.آل. در قالب دو گروه تشکیل میدادند. گروه نخست، دارای عناصر فرادادهای هسته دوبلین و گروه دیگر، دارای عناصر فرادادهای مارک 21 بودند که بر روی وبسایت http://www.aghaabedi.com انتشار یافتند. وبسایت یادشده بهصورت مستقیم به موتورهای کاوش انتخابی (گوگل و یاهو) معرفی شدند. ابزار گردآوری دادهها سیاهه وارسی بود. یافتهها: یافتهها حاکی از آن است که تمامی ارزشهای عناصر پیشینههای فرادادهای هسته دوبلین و مارک 21 در بستر ایکس. ام.آل. توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو نمایه شدند و امکان بازیابی هر یک از پیشینهها بر اساس ارزش عناصر آنها در محیط موتورهای کاوش فراهم است. بر اساس نتایج آزمون آماری تفاوت معناداری میان نمایهسازی و رتبهبندی پیشینههای فرادادهای هسته دوبلین و مارک 21 مبتنی بر ایکس. ام.آل. توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو مشاهده نشد. نتیجه گیری: بستر نحوی پیشینههای فرادادهای موردمطالعه موجب افزایش دسترسپذیری آنها از طریق موتورهای کاوش وب گردید. این امکان برای
زکیه عرب شیبانی؛ سید مهدی طاهری؛ محمدرضا علی بیک؛ علیرضا هویدا
چکیده
هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامههای علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود. روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامههای کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی و علوم حدیثتشکیل میدادند. بهمنظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری دادهها سیاهه ...
بیشتر
هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامههای علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود. روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامههای کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی و علوم حدیثتشکیل میدادند. بهمنظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری دادهها سیاهه وارسی استخراجشده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاحنامه 450 اصطلاح و درمجموع 3150 اصطلاح انتخاب و موردبررسی قرار گرفت. یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بیشترین میزان رعایت استاندارد بهاصطلاحنامه فلسفه (70%) و بعدازآن بهاصطلاحنامههای اصول فقه و کلام اسلامی (65%) مربوط میشد. اصطلاحنامههای علوم قرآنی و اخلاق بهطور مشترک 5/62% و اصطلاحنامههای منطق و علوم حدیث نیز 55% از معیارهای استاندارد را رعایت کرده بودند. نتیجهگیری: اصطلاحنامههای علوم اسلامی ازنظر معیار رفع ابهام عملکرد ضعیفی داشتند. از مجموع اصطلاحات بررسیشده در این اصطلاحنامهها، 2/70% بهصورت اسم و عبارت اسمی و 5/29% بهصورت اصطلاح مرکب بهکاررفته بودند. اصطلاحنامههای علوم اسلامی ازنظر معیار شکل دستوری اصطلاحات استاندارد را بهطور کامل رعایت کرده بودند؛ اما در معیار ثبتنام اشخاص با استاندارد همخوانی نداشتند.