مقاله پژوهشی
ارزیابی نظام‌های بازیابی اطلاعات و دانش
محمدحسن عظیمی؛ هادی الهایی
چکیده
لایه‌های وب معنایی در حوزه‌های مختلف همچون تلفیق داده‌ها، مهارت‌یابی، اتاق فکر برخط، سرویس‌گذاری مجموعه‌های چندرسانه‌ای، خرید برخط و تعامل بین سامانه‌ها به‌کار می‌رود. به نظر می‌رسد به‌کارگیری وب معنایی در نرم‌افزارهای مدیریت دانش مسلماً در ارائه اطلاعات مفید مؤثر واقع خواهد شد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی میزان ...
بیشتر
لایه‌های وب معنایی در حوزه‌های مختلف همچون تلفیق داده‌ها، مهارت‌یابی، اتاق فکر برخط، سرویس‌گذاری مجموعه‌های چندرسانه‌ای، خرید برخط و تعامل بین سامانه‌ها به‌کار می‌رود. به نظر می‌رسد به‌کارگیری وب معنایی در نرم‌افزارهای مدیریت دانش مسلماً در ارائه اطلاعات مفید مؤثر واقع خواهد شد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی میزان پیاده‌سازی فناوری وب معنایی در نرم‌افزارهای مدیریت دانش است. جامعه آماری پژوهش حاضر سه نرمافزار مدیریت دانش که شامل نرمافزار مدیریت دانش دانا، سامانه جامع مدیریت دانش نداک و نرمافزار MTA share است. داده‌ها از طریق تدوین سیاهه وارسی بر مبنای مقیاس بله/ خیر، گردآوری شدند و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز با کمک نرمافزار اکسل انجام شد. یافته‌ها نشان داد معماری فناوری معنایی در هر شش لایه (یو‌آر‌ال، ایکس‌ام‌ال، آردی‌اف، هستی‌شناسی، فراداده و منطق) در نرم‌افزارهای مذکور، مورداستفاده و در سطح مطلوبی قرار دارد. ولی ابزارهای معنایی برای جستجو و بازیابی اطلاعات در هر سه لایه (هستی‌شناسی، آردی‌اف، فراداده) کاربرد چندانی در این نرم‌افزارها نداشته و موردتوجه قرار نگرفته است. لذا نتایج پژوهش حاضر نشانگر آن است که نیاز است کاربرد معماری فناوری معنایی در نرم‌افزارهای سامانه جامع مدیریت دانش نداک و MTA share بیشتر موردتوجه قرار گیرد و از آنها در تمامی لایه‌های مذکور استفاده شود. همچنین نیاز است که از ابزارهای معنایی برای جستجو و بازیابی اطلاعات در تمامی لایه‌ها (هستی‌شناسی، آردی‌اف و فراداده) در نرمافزار مدیریت دانش دانا و سامانه جامع مدیریت دانش نداک استفاده بیشتری شود. با توجه به نتایج در به‌کارگیری حوزه کاربرد معماری فناوری وب، در نرمافزار مدیریت دانش دانا نسبت به دو نرمافزار دیگر توجه بیشتری شده است.
مقاله پژوهشی
وب معنایی و هستان‌نگاری (آنتولوژی)
محمدجواد اسماعیلی؛ سید علی اصغر رضوی؛ صفیه طهماسبی لیمونی
چکیده
هدف پژوهش شناخت رابطه بین دایره واژگانی آرشیویست‌های صداوسیما و توانایی‌های اطلاع‌رسانی آنان به همراه ارائه الگوی هستی‌شناسی آرشیو صداوسیما است. این پژوهش، کاربردی و ازنظر نوع پژوهش ترکیبی متوالی (کیفی-کمی)، ازنظر روش پژوهش، آمیخته[1] است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه و پرسشنامه بود. ابتدا در مطالعه دلفی از طریق مصاحبه ...
بیشتر
هدف پژوهش شناخت رابطه بین دایره واژگانی آرشیویست‌های صداوسیما و توانایی‌های اطلاع‌رسانی آنان به همراه ارائه الگوی هستی‌شناسی آرشیو صداوسیما است. این پژوهش، کاربردی و ازنظر نوع پژوهش ترکیبی متوالی (کیفی-کمی)، ازنظر روش پژوهش، آمیخته[1] است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه و پرسشنامه بود. ابتدا در مطالعه دلفی از طریق مصاحبه با خبرگان و صاحب‌نظران در حوزه آرشیو که تعداد افراد در مطالعه دلفی 10 نفر بود، مؤلفه‌های اصلی تهیه شد و پرسشنامه محقق‌ساخته بین آرشیویست‌های صداوسیما مستقر در تهران که تعداد آنها 120 نفر بود به‌صورت سرشماری توزیع شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده از دو روش کیفی (مطالعه دلفی) و کمی (پرسشنامه) استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه‌ها از آزمون کولموگراف اسمیرنوف، جهت نرمال بودن داده‌ها و تحلیل داده‌ها از آزمون t (همبستگی)، از نرمافزار لیزرل[2]، برای ارائه الگوی هستی‌شناسی از نرمافزار پورتژه[3] استفاده شده است. فرضیه‌های پژوهش نیز با استفاده از فن مدل‌یابی معادلات ساختاری آزمون شده است. KMO یا آزمون مشخصه کایزر- مایر- اولکین یک معیار ارزیابی است که در تحلیل عاملی و تحلیل مؤلفه‌ها برای ارزیابی مناسبی داده‌ها و استفاده از مدل‌های عاملی استفاده می‌شود. این آزمون به اندازه‌گیری این موضوع می‌پردازد که آیا داده‌ها مناسب هستند تا از روش‌های تحلیل عاملی استفاده شود یا خیر. KMO یک اندازه‌گیر از میزان مشابهت بین متغیرها در داده‌ها است. مقادیر KMO بین 0 و 1 قرار دارند. اگر مقدار KMO نزدیک به 1 باشد (به‌عنوان‌مثال 8/0 یا بالاتر)، این نشان‌دهنده این است که داده‌ها به‌خوبی برای تحلیل عاملی مناسب هستند. نتایج حاصل از پژوهش تائید‌کننده این نظر هست که آرشیویست با دایره واژگانی غنی میتواند در اطلاع‌رسانی به کمک هستی‌شناسی آرشیو، بهینه و مفید باشد. هستی‌شناسی پیشنهادی حاصل تبدیل مفاهیم حوزه برنامه‌های صداوسیما که در آرشیوهای آن موجود است در چهار مرحله: گردآوری مفاهیم، کشف و تعیین روابط میان مفاهیم، ایجاد کاربرگه برای هر مفهوم و پیاده‌سازی هستی‌شناسی در محیط پروتژه انجام پذیرفت. این الگوی پیشنهادی میتواند برای تولید هستی‌شناسی آرشیو صداوسیما مفید واقع شود. میانگین دایره واژگانی غنی در بین پاسخگویان برابر با 01/4 و حداقل و حداکثر آن 3 و 5 است بنابراین میانگین دایره واژگانی غنی در حد متوسط به بالا است که نشان‌دهنده این است که آرشیویست با دایره واژگانی غنی به کمک هستی‌شناسی آرشیو، میتواند منابع اطلاعاتی مرتبط با نیاز اطلاعاتی مراجعان به آرشیوهای صداوسیما را در اختیار آنان قرار دهد. همچنین میانگین متغیر کیفیت اطلاع‌رسانی آرشیویست‌های صداوسیما در بین پاسخگویان برابر با 89/3 و حداقل و حداکثر آن92/2 و 72/4 است؛ بنابراین میانگین متغیر کیفیت اطلاع‌رسانی آرشیویست‌ها در حد متوسط به بالا است و با هستی‌شناسی آرشیو، کیفیت اطلاع‌رسانی بهتر خواهد شد. رابطه مثبت و معنی‌داری بین هستی‌شناسی و دایره واژگانی آرشیویست‌های صداوسیما برای اطلاع‌رسانی وجود دارد؛ به این معنا که با افزایش این متغیر میزان استفاده بهینه از دایره واژگانی و اطلاع‌رسانی بهینه آرشیویست‌های صداوسیما نیز افزایش می‌یابد. ارائه اطلاعات مفید در کمترین زمان، قابل‌توجه است و آرشیویست‌های صداوسیما توانایی ارائه اطلاعات متناسب با نیاز اطلاعاتی مراجعین را دارند. آموزش استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات، هستی‌شناسی و به‌کارگیری تجربیات حرفهای آرشیویست‌ها، کیفیت اطلاع‌رسانی را بهتر میکند. [1]. Mix methode[2]. lisrer[3]. protege
مقاله پژوهشی
آزاده اسدیان؛ داریوش مطلبی؛ فهیمه باب الحوائجی؛ نجلا حریری
چکیده
نیاز به افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها برای سودآوری بیشتر، امری اجتناب‌ناپذیر است و سالانه هزینه‌های زیادی صرف آن می‌شود. پژوهش حاضر با هدف واکاوی مؤلفه‌ها و شاخص‌های کسب‌وکار اینترنتی برای کارگزاران دانش با رویکرد افزایش بهره‌وری در کسب‌وکارها به سه روش فراترکیب، دلفی فازی و روش معادلات ساختاری به انجام رسیده ...
بیشتر
نیاز به افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها برای سودآوری بیشتر، امری اجتناب‌ناپذیر است و سالانه هزینه‌های زیادی صرف آن می‌شود. پژوهش حاضر با هدف واکاوی مؤلفه‌ها و شاخص‌های کسب‌وکار اینترنتی برای کارگزاران دانش با رویکرد افزایش بهره‌وری در کسب‌وکارها به سه روش فراترکیب، دلفی فازی و روش معادلات ساختاری به انجام رسیده است. جامعه آماری در بخش اول تعداد 10617 سند هست که از این میان تعداد 65 سند انتخاب شد. جامعه آماری در بخش دوم تعداد 20 نفر از خبرگان حاضر در رشته‌های مدیریت دانش، مدیریت فناوری و کسب‌وکار بوده‌اند که تعداد 10 نفر از آنها به پرسشنامه پاسخ دادند. جامعه آماری در بخش سوم پژوهش نیز تعداد 155 کارگزار فناوری و دانشی تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، فن بازار ملی ایران و شبکه تبادل فناوری نانو بوده‌اند. یافته‌ها تعداد 149 شاخص ذیل 30 مؤلفه در قالب اجزای نه‌گانه مدل کسب‌وکار استروالدر را نشان می‌دهد. نتایج حاصل از انجام این پژوهش نشان می‌دهد احصاء مؤلفه‌ها و شاخص‌های کسب‌وکار اینترنتی برای کارگزاران دانش میتواند به کاهش شکاف اطلاعاتی میان پژوهشگران، سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان، ساختارها و نهادهای حکمرانی و ساختارها و نهادهای بخش عرضه و تقاضا کمک کند و منجر به افزایش بهره‌وری در کسب‌وکارها گردد.
مقاله پژوهشی
مهدی همایون فر؛ آرمان آراسته
چکیده
امروزه موفقیت سازمان‌ها بیش از هر زمان دیگری درگرو کسب مزیت رقابتی به‌واسطه عملکرد نوآورانه ناشی از دانش‌محوری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی نقش رهبری دانشمحور در عملکرد نوآورانه در سازمان‌های دولتی استان گیلان پرداخته است. این پژوهش ازنظر روش توصیفی- پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل سازمان‌های ...
بیشتر
امروزه موفقیت سازمان‌ها بیش از هر زمان دیگری درگرو کسب مزیت رقابتی به‌واسطه عملکرد نوآورانه ناشی از دانش‌محوری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی نقش رهبری دانشمحور در عملکرد نوآورانه در سازمان‌های دولتی استان گیلان پرداخته است. این پژوهش ازنظر روش توصیفی- پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل سازمان‌های دولتی شهر رشت است که به دلیل در دسترس بودن، بین همه آنها پرسشنامه توزیع گردید. به‌منظور تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده نیز از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان‌دهنده معنادار بودن تأثیر انتقال دانش بر عملکرد نوآورانه (63/0r =)، به‌کارگیری دانش بر عملکرد نوآورانه (26/0r =) و ایجاد دانش بر عملکرد نوآورانه (21/0r =) است. تأثیر انباشت دانش بر عملکرد نوآورانه نیز هم از طریق انتقال دانش و هم به‌کارگیری دانش، معنادار است. نهایتاً، بر اساس یافته‌ها، تأثیر رهبری دانشمحور بر مستندسازی دانش (58/0r=)، تأثیر رهبری دانشمحور بر به‌کارگیری دانش (39/0r=) و تأثیر رهبری دانشمحور بر ایجاد دانش (41/0r=) معنادار است. بااین‌وجود، تأثیر رهبری دانشمحور بر انتقال دانش معنادار نیست. بر اساس نتایج حاصل از مسیرهای غیرمستقیم مدل پژوهش، رهبری دانشمحور به‌واسطه متغیرهای ذخیره‌سازی و انتقال دانش، بیشترین اثر غیرمستقیم را بر عملکرد نوآورانه شرکتها دارد؛ بنابراین، با تأکید بر ذخیره‌سازی دانش از سوی مدیریت سازمان، انتقال دانش و نوآوری بیشترین افزایش را خواهد داشت.
مقاله پژوهشی
امیر قاسمیان؛ امیررضا اصنافی؛ محمد امین عرفانمنش
چکیده
پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از شاخص‌های کیفی علم‌سنجی در یک بازه زمانی ده‌ساله، به مطالعه بروندادهای پژوهشی حوزه‌های موضوعی علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه‌های بزرگ ایران بپردازد. این پژوهش از نوع کاربردی است و با رویکرد علم‌سنجی انجام شده است. برای گردآوری داده‌ها از پایگاه‌های اسکوپوس و ابزار علم‌سنجی آن از سای‌ول ...
بیشتر
پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از شاخص‌های کیفی علم‌سنجی در یک بازه زمانی ده‌ساله، به مطالعه بروندادهای پژوهشی حوزه‌های موضوعی علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه‌های بزرگ ایران بپردازد. این پژوهش از نوع کاربردی است و با رویکرد علم‌سنجی انجام شده است. برای گردآوری داده‌ها از پایگاه‌های اسکوپوس و ابزار علم‌سنجی آن از سای‌ول استفاده شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آمار توصیفی و استنباطی در نرمافزار اکسل انجام شده است. ازنظر تعداد استنادات و شاخص اچ حوزه موضوعی تجارت، مدیریت و حسابداری با 18711 استناد و اچ 58 در دانشگاه تهران، ازنظر شاخص اثرگذاری استنادی وزن‌دهی شده در سطح رشته، درصد مقالات پراستناد و درصد مقاله‌های منتشرشده در مجله‌های برتر، حوزه موضوعی تجارت، مدیریت و حسابداری به ترتیب با مقدار 62/1، 1/33 و 5/52 درصد در دانشگاه تبریز، بیشترین مقادیر را در حوزه‌های موضوعی علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه‌های بزرگ ایران به خود اختصاص دادند. تأکید هر چه بیشتر دانشگاه‌ها به کیفیت بروندادهای پژوهشی در کنار کمیت این بروندادها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. همچنین در نظر گرفتن امتیاز و اعتبار پژوهشی ویژه برای نویسندگان مقالات در مجله‌های برتر میتواند راهکار مناسبی برای افزایش کیفیت بروندادهای پژوهشی باشد.
مقاله پژوهشی
بازیابی تعاملی
مهری شهبازی؛ فرامرز سهیلی؛ نسرین گهواره؛ علی اکبر خاصه
چکیده
هدف پژوهش تعیین رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با مهارت‌های سواد دیجیتالی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، از دو پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی مک‌کری و کاستا و مهارت‌های سواد دیجیتالی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل ...
بیشتر
هدف پژوهش تعیین رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با مهارت‌های سواد دیجیتالی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، از دو پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی مک‌کری و کاستا و مهارت‌های سواد دیجیتالی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل از 170 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه و حجم نمونه 118 نفر است که از طریق جدول مورگان به دست آمد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با آمارهای توصیفی و استنباطی با استفاده از نرمافزار spss انجام شد. مقدار ضریب همبستگی بین ویژگی‌های شخصیتی با مهارت‌های سواد دیجیتالی مثبت و برابر با 48/0 بوده و بیانگر آن است که این دو متغیر از شدت همبستگی مناسبی برخوردارند. در مورد سایر فرضیه‌های پژوهش نیز مقدار ضریب همبستگی صفات روان‌نژندی، برون‌گرایی، سازگاری، تجربه‌پذیری و وجدان‌گرایی با مهارت‌های سواد دیجیتال مثبت بوده و با توجه به شیب‌خط رگرسیون در نمودار پراکندگی، به ترتیب برون‌گرایی، تجربه‌پذیری، وجدان‌گرایی، سازگاری و روان‌نژندی، بیشترین تا کمترین تأثیر را در این زمینه داشته‌اند. نتایج پژوهش رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های سواد دیجیتالی را در بین کتابداران تأیید میکند و بر این اساس نتیجه‌گیری می‌شود که برای توانمندسازی کتابداران توجه به ویژگی‌های شخصیتی و ارتقای سواد دیجیتالی کتابداران ضروری است.
مقاله پژوهشی
ناهید شاه ویسی؛ شبنم شاه ویسی
چکیده
پیشینه‌های پژوهش نقش و جایگاه ویژه‌ای در بین پژوهش‌ها دارند و زمانی ارزش آنها بیشتر خواهد شد که پژوهشگر منابع مرتبط را به‌صورت انتقادی موردبررسی و تحلیل قرار دهد. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، مرور انتقادی مطالعات و شناسایی مهمترین مباحث و معیارهایی است که به بررسی پیشینه‌های پژوهش پرداخته‌اند، است. روش این پژوهش ...
بیشتر
پیشینه‌های پژوهش نقش و جایگاه ویژه‌ای در بین پژوهش‌ها دارند و زمانی ارزش آنها بیشتر خواهد شد که پژوهشگر منابع مرتبط را به‌صورت انتقادی موردبررسی و تحلیل قرار دهد. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، مرور انتقادی مطالعات و شناسایی مهمترین مباحث و معیارهایی است که به بررسی پیشینه‌های پژوهش پرداخته‌اند، است. روش این پژوهش کتابخانه‌ای- اسنادی است که با استفاده از مرور نظام‌مند و با رویکرد تحلیل انتقادی، به بررسی و تحلیل منابع و مطالعات صورت گرفته پرداخته است. با استفاده از مراحل، مشخص کردن هدف پژوهش، جستجوی منابع، تجزیه‌وتحلیل منابع و استخراج دسته‌های موضوعی به بررسی منابع و تحلیل آنها پرداخته شده است. در پایگاه‌های فارسی ایرانداک، سیویلیکا، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، نورمگز، پرتال علوم انسانی، مگیران و در پایگاه‌های غیرفارسی ساینس دایرکت، اریک و امرالد جستجو انجام شد و با بررسی منابع، دسته‌های مطالعات نظری و راهنماها (تعریف، اهمیت، هدف و کارکرد) پیشینه‌های پژوهش، انتقادی بودن پیشینه‌های پژوهش و معیارهای ارزیابی پیشینه‌های پژوهش استخراج گردید. در دسته مبانی نظری پیشینه‌های پژوهش، از محاسن مطالعات آن است که به تشریح اهمیت، فواید و کارکردهای پیشینه پژوهش پرداخته‌اند، اما به دلیل قابل‌فهم نبودن راهنماها، عدم تشریح مسئله پژوهش و ارائه مطالب نامرتبط موجب سردرگمی مخاطب شده‌اند. در دسته معیارهای ارزیابی پیشینه پژوهش، پژوهش‌ها با تدوین معیارهایی جهت بررسی پیشینه‌ها به پژوهشگران این امکان را داده‌اند که منابع و مطالعات گذشته را با دیدگاهی عمیق‌تری موردبررسی قرار دهند، اما این معیارها نیز گاه به دلیل گویا و قابل‌فهم نبودن مشکلاتی را برای پژوهشگران به ارمغان آورده است و در دسته تحلیل انتقادی پیشینه‌ها، با این‌که در عنوان و متن پژوهش‌ها قصد داشته‌اند به بررسی تحلیل انتقادی بپردازند، اما آنها نیز نه‌تنها به تشریح کامل موضوع نپرداخته‌اند، بلکه خود نیز منابع موردبررسی را با رویکردی انتقادی مورد تحلیل قرار نداده‌اند. نتایج نشان می‌دهد، پژوهش‌ها توجه به بحث تحلیل انتقادی در پیشینه‌های پژوهش را مورد کم‌توجهی قرار داده‌اند و این مسئله نشان‌دهنده‌ی آن است که پژوهشگران با دیدگاهی سطحی به این مسئله پرداخته‌اند و به عمق منابع و متون پیشینه‌های پژوهش نفوذ نکرده‌اند.
