مقاله پژوهشی
وب معنایی و هستان‌نگاری (آنتولوژی)
لیلا عربگری؛ معصومه کربلاآقایی کامران؛ زویا آبام؛ عاطفه شریف
چکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی هستان‌شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در جهت سازمان‌دهی ساختارمند اشیای یادگیری است. پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی است. در پژوهش حاضر از روش مشاهده و پیمایش استفاده شده است و به مطابقت عناصر استاندارد فراداده شیء ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر طراحی هستان‌شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در جهت سازمان‌دهی ساختارمند اشیای یادگیری است. پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی است. در پژوهش حاضر از روش مشاهده و پیمایش استفاده شده است و به مطابقت عناصر استاندارد فراداده شیء یادگیری با عناصر فراداده‌ای اشیای یادگیری در مخازن سازمانی جامعه پژوهش پرداخته شد. سپس پرسش‌نامه محقق‌ساخته برای انجام فن دلفی جهت اصلاح و اعتبارسنجی عناصر شناسایی‌شده در اختیار متخصصان قرار گرفت. در مرحله بعد مجموعه‌ای تأییدشده از عناصر و موجودیت‌ها برای اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران به دست آمد. درنهایت براساس موجودیت‌های شناسایی‌شده، هستان‌شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران طراحی شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محق‌ساخته و چهارچوب استاندارد فراداده شیء یادگیری است. از نسخه 1.6.5 نرم‌افزار پروتژه برای رسمی‌سازی، استخراج ساختار مفهومی و رمزگذاری هستان‌شناسی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد هستان‌شناسی طراحی‌شده متشکل از 162 کلاس با مجموع 189 نوع رابطه و 2220 نمونه مستقر در کلاس‌ها مصورسازی شد. نتایج پژوهش نشان داد، استاندارد فراداده شیء یادگیری به‌عنوان استانداردی ترکیبی که انواع فراداده‌ها را شامل میشود، از جامعیت برخوردار است. بر مبنای موجودیت‌های شناسایی‌شده مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری، هستان‌شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران طراحی شد. هستان‌شناسی طراحی‌شده از صحت کلی و همچنین صحت اجزای مختلف برخوردار است. نتیجه این هستان‌شناسی ارائه ساختار مفهومی متشکل از مفاهیم به شکل صریح در قالبی رسمی است. با به‌کارگیری هستان‌شناسی مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری در ساختار مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، می‌توان در رفع خطاهای احتمالی موجود در سطح معنایی داده‌ها ازجمله بهبود بازیابی، دسترسی بهتر و طراحی نظام‌های هوشمند اقدام کرد.
مقاله پژوهشی
ذخیره و بازیابی اطلاعات
حمیدرضا رادفر
چکیده
هدف از انجام این پژوهش مطالعه و شناسایی میزان اهمیت نقاط دستیابی به منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. برای گردآوری داده‌های موردنیاز از پرسش‌نامه محقق ساخته با پایایی 894/0 استفاده شده است. جامعه پژوهش کل اعضای هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (138 نفر) بوده ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش مطالعه و شناسایی میزان اهمیت نقاط دستیابی به منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی است. برای گردآوری داده‌های موردنیاز از پرسش‌نامه محقق ساخته با پایایی 894/0 استفاده شده است. جامعه پژوهش کل اعضای هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (138 نفر) بوده است که پرسش‌نامه میان همگی توزیع شد و نمونه‌گیری صورت نگرفت. یافته‌ها نشان داد که مهم‌ترین نقاط دستیابی که از سوی پژوهشگران علوم انسانی برای بیشتر گونه‌های منابع دیجیتال انتخاب شدند، عنوان، پدیدآور و موضوع بودند، البته با مطالعه یافته‌ها برای هر نوع منبع اطلاعاتی دیجیتال می‌توان به مواردی دست یافت که برای آن دسته از منابع اطلاعاتی دیجیتال مهم شناخته شدند. از میان فیلدهای خاص دیجیتال‌سازی، موارد فرمت و حجم منابع از اهمیت بالاتری برخوردار بودند. نتایج پژوهش حاکی از این است که بیشتر نقاط دستیابی و فیلدهای بازیابی انواع منابع اطلاعاتی دیجیتال از دیدگاه پژوهشگران علوم انسانی حائز اهمیت هستند و آگاهی از این دیدگاه و بهره‌گیری از آن می‌تواند برای کتابداران، فهرست‌نویسان اجتماعی، طراحان نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی و پایگاه‌های اطلاعاتی، و مدیران وب‌سایت‌ها علمی- پژوهشی مفید و مؤثر باشد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
داود قاسم زاده؛ محمد باقر علیزاده اقدم
چکیده
هدف اصلی این مقاله، مطالعه جامعه‌شناختی مؤلفه‌های جمع‌گرایی فرهنگی در اشتراک دانش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز است. روش این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و جامعه آماری تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز که با استفاده از فرمول کوکران و شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب 650 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله، مطالعه جامعه‌شناختی مؤلفه‌های جمع‌گرایی فرهنگی در اشتراک دانش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز است. روش این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و جامعه آماری تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز که با استفاده از فرمول کوکران و شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب 650 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه است که با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 تجزیه‌وتحلیل شده است. نتایج آزمون همبستگی حاکی از رابطه مثبت و معنیدار بین جمع‌گرایی فرهنگی با اشتراک دانش دانشجویان است. همچنین بین مؤلفه‌های جمع‌گرایی فرهنگی (جمع‌گرایی عمودی و افقی و فردگرایی افقی) با اشتراک دانش همبستگی مثبت و معنیداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بعد فردگرایی عمودی رابطه معکوس و معنیداری با اشتراک دانش و ابعاد آن دارد. نتایج حاصل از رگرسیون حاکی از این است که مؤلفه‌های جمع‌گرایی فرهنگی 24 درصد از واریانس اشتراک دانش را تبیین میکند و در این میان، اهمیت جمع‌گرایی افقی بیش از سایر عوامل هست.
مقاله پژوهشی
وب معنایی و هستان‌نگاری (آنتولوژی)
فرحناز افضلی قادی؛ فریبرز خسروی
چکیده
این پژوهش، به‌منظور توسعه هستی‌نگاری راویان ضعیف در حوزه علوم حدیث و با هدف بررسی روابط معنایی بین واژگان مختلفی که سبب ضعیف شمردن راویان حدیث میشود، انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای متن با استفاده از نرم‌افزار پروتژه (نسخه 0.5.5) بوده است. جامعه آماری تعداد 150 راوی ضعیف موجود در کتاب معرفه الحدیث اثر محمدرضا بهبودی است که ...
بیشتر
این پژوهش، به‌منظور توسعه هستی‌نگاری راویان ضعیف در حوزه علوم حدیث و با هدف بررسی روابط معنایی بین واژگان مختلفی که سبب ضعیف شمردن راویان حدیث میشود، انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای متن با استفاده از نرم‌افزار پروتژه (نسخه 0.5.5) بوده است. جامعه آماری تعداد 150 راوی ضعیف موجود در کتاب معرفه الحدیث اثر محمدرضا بهبودی است که در آن نظرات و دلایل رجال‌شناسان متقدم در مورد هر راوی نیز بیان شده است. این هستی‌نگاری از دو کلاس «راویان ضعیف» و «الفاظ دلالت‌کننده بر تضعیف» تشکیل شده است. در پژوهش حاضر به تعداد 107 لفظ یا مفهوم تضعیف‌کننده راوی و تعداد 645 نمونه و شاهد مثال دست یافتیم؛ تجزیه‌وتحلیل آن‌ها، دلایل گوناگونی را برای تضعیف راوی نشان داد که اغلب در میان راویان ضعیف مشترک است. برخی از آن‌ها دلالت بر «ضعف راوی» داشت که در کلام علمای حدیث به‌صورت فساد در عقیده، وجود صفات ناپسند، گرایش به فرقه‌های انحرافی و غیره بیان شد و برخی دیگر حاکی از «ضعف روایت» بود. استخراج این الفاظ و برقراری ارتباط بین آن‌ها با اسامی راویان ضعیف، موجب ایجاد یک شبکه معنایی شد که امکان بازیابی اصطلاحات ضعیف را در کنار نام راوی فراهم میکند و با مهندسی دانش ایجادشده، دسترسی کارآمد به اطلاعات مربوط به نقاط ضعف راوی تسهیل میشود. برای ارزیابی کیفیت و اثربخشی هستی‌نگاری و توانایی آن در پشتیبانی از بازنمایی دانش، نظر متخصصان در دو حوزه علم حدیث و هستی‌نگاری اخذ شد.
مقاله پژوهشی
نظام‌ها و فناوری‌های مدیریت دانش
عباس قائدامینی هارونی؛ مهرداد صادقی ده چشمه؛ غلام رضا مالکی فارسانی؛ الهه مشرف قهفرخی؛ سمیه شاه بندری قوچانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های پنهان‌سازی دانش انجام گرفت. پژوهش حاضر، با روش کیفی از نوع فراترکیب انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی مقالات و پژوهش‌هایی بود که در حیطه موضوع پژوهش بین سال‌های 1391-1404 و 2012-2024 انجام شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و تمام شماری انجام شد. در این پژوهش 755 پژوهش مرتبط یافت شد که پس از بررسی، درنهایت ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های پنهان‌سازی دانش انجام گرفت. پژوهش حاضر، با روش کیفی از نوع فراترکیب انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی مقالات و پژوهش‌هایی بود که در حیطه موضوع پژوهش بین سال‌های 1391-1404 و 2012-2024 انجام شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و تمام شماری انجام شد. در این پژوهش 755 پژوهش مرتبط یافت شد که پس از بررسی، درنهایت مقالات به 255 پژوهش کاهش پیدا کرد. داده‌ها با استفاده از مدل استراوس و کوربین مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که 555 مفهوم، 155 مقوله فرعی و 25 مقوله اصلی استخراج شد که عبارتاند از شرایط علی (عوامل سازمانی، عوامل فردی، عوامل شغلی، عوامل گروهی و عوامل دانشی)، شرایط زمینهای (ویژگیهای شخصیتی، عوامل کاری، عوامل فنی و محیطی، عوامل سیاسی و عوامل فرهنگی)، شرایط مداخلهگر (ویژگیهای عاطفی، ویژگیهای عاطفی و عوامل اجتماعی)، راهبردها (سبک رهبری، تقویت هوش، تقویت ارتباطات بین فردی، تقویت ارتباطات سازمانی، تقویت عملکرد، تقویت ارزشهای اسلامی، تقویت رفتارهای داوطلبانه و اجرای مدیریت دانش) و پیامدها (شغلی، گروهی، سازمانی و فردی).
مقاله پژوهشی
نظریه‌های اطلاعات و دانش
علی ایمان زاده؛ نعیمه بیرام پور باسمنج؛ مریم مرندی حیدرلو
چکیده
اضطراب اطلاعاتی یکی از چالش‌های نوظهور زندگی بشری است که با توسعه تفکر ریزومی در سایه تفکر پساساختارگرائی ظهور و بسط یافته است. هدف پژوهش حاضر، مفهوم‌شناسی، حدودوثغور و ابعاد اضطراب اطلاعاتی بود. روش این پژوهش مروری نظام‌مند است که در سال 1402 انجام گرفته است. جهت گرداوری داده‌ها از پایگاه‌های گوگل اسکالر، مگیران، مرکز اطلاعات جهاد ...
بیشتر
اضطراب اطلاعاتی یکی از چالش‌های نوظهور زندگی بشری است که با توسعه تفکر ریزومی در سایه تفکر پساساختارگرائی ظهور و بسط یافته است. هدف پژوهش حاضر، مفهوم‌شناسی، حدودوثغور و ابعاد اضطراب اطلاعاتی بود. روش این پژوهش مروری نظام‌مند است که در سال 1402 انجام گرفته است. جهت گرداوری داده‌ها از پایگاه‌های گوگل اسکالر، مگیران، مرکز اطلاعات جهاد دانشگاهی، سیناهل، ساینس دایرکت، پاب‌مد و اسکوپوس استفاده شد. جهت جستجو از کلمات کلیدی اضطراب اطلاعاتی، ابعاد اضطراب اطلاعاتی، پیامدهای اضطراب اطلاعاتی در منابع فارسی و از کلمات Dimensions of information anxiety, Information anxiety و کلمات وابسته به آن در منابع انگلیسی استفاده شد. از سرعنوان‌های واژگان پزشکی (مش) نیز جهت تعیین کلمات کلیدی استفاده شد. جهت بررسی کیفیت مقالات از سیاهه وارسی استروب و سیاهه وارسی کانسورت استفاده گردید. از 170 مقاله یافت‌شده با توجه به معیارهای انتخاب مقالات، نهایتاً 24 پژوهش واجد شرایط شناخته و به مطالعه حاضر وارد شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد مفهوم اضطراب اطلاعاتی از ابهام معنایی برخوردار بوده و حدودوثغور آن‌هم به‌طور کامل شناخته شده نیست. اضطراب اطلاعاتی درواقع از شکاف فزاینده بین مقدار اطلاعات موجود و توانایی ما برای پردازش و درک آن ناشی میشود و این نوع اضطراب با مفاهیمی نظیر اضطراب کتابخانه‌ای و اضطراب اینترنتی تفاوت بنیادین دارد. این نوع اضطراب از سه بُعد اساسی سرریز اطلاعات، ناتوانی در فهم و پردازش اطلاعات و ناتوانی در دسترسی و پیداکردن اطلاعات موجود برخوردار است. اضطراب اطلاعاتی پیامدهای منفی فردی، روان‌شناختی و اجتماعی متعدد نظیر احساس ناامیدی و سرخوردگی، احساس رهاشدگی، وانهادگی و احساس تنهائی اگزیستانسیال را به همراه داشته باشد. توسعه سواد اطلاعاتی، تمرین مراقبت از خود و تعیین محدودیت در مصرف اطلاعات و تغییر نگرش معرفت‌شناختی در باب اطلاعات می‌تواند به کاهش احساسات و استرس شدید مرتبط با اضطراب اطلاعات کمک کند.
مقاله پژوهشی
ارزیابی نظام‌های بازیابی اطلاعات و دانش
فرناز تقی زاده کورایم؛ محمدرضا کاباران زاد قدیم؛ سیدعبداله امین موسوی
چکیده
امروزه داده‌ها به‌عنوان یکی از دارایی‌های ارزشمند سازمان‌ها و صنایع مختلف، نقش مهمی را در توسعه و پیشرفت کسب‌وکارها ایفا می‌کنند. درواقع هر سازمانی برای جمع‌آوری داده‌های خود از منابع مختلفی استفاده میکند که یکی از این منابع بستر وب است که در آن روزانه داده‌های زیادی توسط کاربران مختلف و یا حتی ربات‌ها در سراسر جهان تولید ...
بیشتر
امروزه داده‌ها به‌عنوان یکی از دارایی‌های ارزشمند سازمان‌ها و صنایع مختلف، نقش مهمی را در توسعه و پیشرفت کسب‌وکارها ایفا می‌کنند. درواقع هر سازمانی برای جمع‌آوری داده‌های خود از منابع مختلفی استفاده میکند که یکی از این منابع بستر وب است که در آن روزانه داده‌های زیادی توسط کاربران مختلف و یا حتی ربات‌ها در سراسر جهان تولید و منتشر میشود. جمع‌آوری و تحلیل چنین داده‌هایی، می‌تواند اطلاعات مفیدی را برای سازمان فراهم نماید. به همین منظور طی دهه‌های گذشته ابزارهای مختلفی توسعه یافته‌اند که به برداشت اطلاعات از بستر وب کمک شایانی نموده‌اند که ازجمله آن‌ها می‌توان به کتابخانه‌های ریکوئست، سلنیوم، اسکرپی، سوپ زیبا و ... در زبان برنامه‌نویسی پایتون اشاره نمود. بااین‌حال، هر یک از این کتابخانه‌ها با چالش‌هایی مواجه هستند. ما در این مقاله با مطالعه کتابخانه سلنیوم و با توجه به وجود چالش‌های متعدد در آن، راه‌حلی را برای مدیریت زمان و بهبود چالش نامتقارن بودن آن ارائه نموده‌ایم. آزمایش‌های ما نشان می‌دهد که استفاده از راه‌حل پیشنهادی، دقت اطلاعات برداشت‌شده از بستر وب را افزایش و درنتیجه چالش نامتقارن بودن را بهبود می‌دهد و همچنین زمان برداشت اطلاعات از بستر وب را نیز کاهش می‌دهد.
