مقاله پژوهشی
رضا کریمی؛ مرتضی محمدی استانی؛ لیلا احمدی
چکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی پروفایل کاربردی فراداده‌ای برای توصیف و سازماندهی(پردازش) اشیای محتوایی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدسه حضرت معصومه(س) بود. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بود که با رویکرد تحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش مشتمل بر کارمندان بخش سازماندهی و مدیران کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدسه و عناصر، خصائص و ویژگی‌های ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر طراحی پروفایل کاربردی فراداده‌ای برای توصیف و سازماندهی(پردازش) اشیای محتوایی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدسه حضرت معصومه(س) بود. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بود که با رویکرد تحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش مشتمل بر کارمندان بخش سازماندهی و مدیران کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدسه و عناصر، خصائص و ویژگی‌های استانداردهای فراداده‌ای بافت میراث فرهنگی بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. روش گردآوری داده‌ها، مشاهده ساختارمند و ابزار آن مصاحبه، پرسشنامه و سیاهه‌وارسی بود. نتایج نشان داد که به منظور توصیف و سازماندهی(پردازش) اشیای محتوایی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدسه نیازمند سه پروفایل کاربردی فراداده‌ای مجزا برای کتابخانه، موزه و مرکز اسناد است. پروفایل کاربردی فراداده‌ای طراحی‌شده برای اشیای محتوایی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد به ترتیب دارای 53، 83 و 27 عنصر اصلی و فرعی بود. استاندارد فراداده‌ای توصیف شی(مُدس)، استاندارد مدیریت مجموعه موزه‌های بریتانیا(اسپکتروم)، و استاندارد بین‌المللی توصیف آرشیوی(ایساد) دارای بیشترین سهم در پروفایل کاربردی فراداده‌ای به ترتیب در بافت‌های کتابخانه، موزه و مرکز اسناد بود. طراحی پروفایل کاربردی فراداده‌ای موجبات توصیف و پردازش مناسب اشیای محتوایی، همگرایی هرچه بیشتر بافت میراث فرهنگی و همچنین مدیریت بهتر فراداده‌ها خواهد شد. این امر با توجه به بافت و نیازهای بومی انجام می‌شود و در عین حال موجب افزایش نقاط دسترسی، بازیابی و میانکنش‌پذیری بیشتر با سایر سامانه‌های مدیریت اطلاعات و کتابخانه‌ها خواهد شد.
مقاله پژوهشی
بازیابی تعاملی
مهدی رحمانی؛ قاسم آزادی احمدآبادی
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر، تدوین برنامه راهبردی برای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران با الگوبرداری از کتابخانه‌های دانشگاهی دنیا بود. روش: روش پژوهش حاضر به‌صورت آمیخته است و از روش‌های کتابخانه‌ای، دلفی و پیمایشی توصیفی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کتابخانه 25 دانشگاه برتر براساس رده‌بندی تایمز بود. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها از ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر، تدوین برنامه راهبردی برای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران با الگوبرداری از کتابخانه‌های دانشگاهی دنیا بود. روش: روش پژوهش حاضر به‌صورت آمیخته است و از روش‌های کتابخانه‌ای، دلفی و پیمایشی توصیفی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کتابخانه 25 دانشگاه برتر براساس رده‌بندی تایمز بود. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها از نوع توصیفی بود و برای اجرای پژوهش از روش تحلیل محتوای اسناد و تکنیک دلفی استفاده شد. با بررسی برنامه راهبردی کتابخانه‌های دانشگاهی دنیا با رویکرد اکتشافی، ساختار و محتوای این برنامه‌ها استخراج شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که تمامی 25 کتابخانه مورد بررسی برنامه راهبردی مدون داشتند. اما برنامه راهبردی 4 کتابخانه دانشگاهی به روز نبود و 2 کتابخانه دانشگاهی نیز برنامه راهبردی‌شان بازه زمانی نداشت. تحلیل برنامه راهبردی کتابخانه‌های مورد بررسی نشان داد چارچوب ساختاری این برنامه‌ها متشکل از 11 مؤلفه شامل معرفی، خلاصه، مأموریت، چشم‌انداز، ارزش‌های اصلی، هدف، راهبرد، اقدام‌ها، اولویت‌های استراتژیک، ارزیابی و زمان‌بندی بود. نتیجه‌گیری: نتایج بررسی‌ها نشان داد که همه کتابخانه‌های دانشگاهی برتر برنامه راهبردی داشتند و این نشان از اهمیت وجود برنامه راهبردی دارد. بنابراین دستاورد این پژوهش، ارائه چارچوبی برای برنامه راهبردی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران بود.
مقاله پژوهشی
بازیابی نظام‌های هوشمند
جلال رضایی نور؛ راحله کریمیان
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع متاورس در کتابخانه‌های دیجیتال است. و روش اجرا این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر نظریه مبنایی، جامعه آماری شامل 10 نفر از متخصصان دانشگاهی که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. حجم نمونه براساس اصل اشباع نظری محاسبه شد. ابزار پژوهش، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته در مورد موانع متاورس در کتابخانه‌های ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع متاورس در کتابخانه‌های دیجیتال است. و روش اجرا این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر نظریه مبنایی، جامعه آماری شامل 10 نفر از متخصصان دانشگاهی که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. حجم نمونه براساس اصل اشباع نظری محاسبه شد. ابزار پژوهش، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته در مورد موانع متاورس در کتابخانه‌های دیجیتال است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مبتنی بر نظریه مبنایی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که 53 مضمون محوری در قالب شرایط علّی شامل «وجود یک مشکل یا مسئله»، «عوامل فردی»، «مدیریتی»، »سازمانی»، «فناوری»، «سیاسی»، «اجتماعی، «نهادی» شرایط زمینه‌ای شامل«توسعه فناوری»، »درک کاربران»، «اهداف کتابخانه»، «وضعیت اجتماعی- اقتصادی»، «سطح سواد فناوری»، «فرهنگ‌ها و ارزش‌ها»، «پیشینه و تجربه»، «نیاز کاربران». شرایط مداخله‌گر شامل« منابع محدود»، «سرعت بالای تغییر فناوری»، «عدم قطعیت در آینده متاورس»، «عوامل انسانی». راهبردها شامل« آموزش و آگاهی‌بخشی»، « همکاری با شرکت‌های فناوری»، توسعه زیرساخت‌های فناوری»، «تحقیق و توسعه» پیامدها شامل«کاهش دسترسی به اطلاعات»، « عدم انطباق با استانداردها »، «خطرات امنیتی و حریم خصوصی »، «عدم پذیرش از سوی کاربران» بودند. براساس نتایج می‌توان گفت متاورس به عوامل متعددی بستگی دارد. در نتیجه با توسعه متاورس، کتابخانه‌ها فرصت‌های جدیدی برای ارائه خدمات به کاربران خود خواهند داشت. با تفکر خلاقانه در مورد نحوه استفاده از این فناوری، کتابخانه‌ها می‌توانند به پلتفرم‌های آموزشی و اجتماعی ارزشمندی تبدیل شوند.
مقاله پژوهشی
مدیریت دانش
مصطفی پهلوان زاده؛ نجلا حریری؛ داریوش مطلبی؛ فهیمه باب الحوائجی
چکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت دانش در صنعت نرم‌افزار با استفاده از شبکه عصبی است. ابتدا از روش کیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مرور پیشینه‌های درارزیابی عملکرد مدیریت دانش نسبت به استخراج شاخص‌های مختلف و بررسی شده در مطالعات گذشته پرداخته شده است. در مرحله دوم بر اساس داده‌های گردآوری‌شده از مرحله ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت دانش در صنعت نرم‌افزار با استفاده از شبکه عصبی است. ابتدا از روش کیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مرور پیشینه‌های درارزیابی عملکرد مدیریت دانش نسبت به استخراج شاخص‌های مختلف و بررسی شده در مطالعات گذشته پرداخته شده است. در مرحله دوم بر اساس داده‌های گردآوری‌شده از مرحله کیفی، مطالعه‌ای کمی انجام گرفت تا به تایید و تصدیق یافته‌های به‌دست‌آمده از مرحله کیفی بپردازد. برای مطالعه اکتشافی و استخراج مقوله‌های مربوطه به عوامل ارزیابی از روش فراترکیب (الگوی سندلوسکی و باروسو) استفاده شد. با روش دلفی فازی، با ابزار پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان به اعتبارسنجی و ارائه شاخص‌های نهایی پرداخته شد. 7 مقوله اصلی شامل عوامل فردی ، عوامل سازمانی ، فناوری و زیر ساخت ،عوامل کارکردی ، ابزارهای مدیرت دانش ، عوامل اقتصادی، ابزارهای مدیریت دانش و 29 مقوله فرعی شناسایی شدند.روش پژوهش در قسمت کمی توصیفی -پیمایشی است. حجم نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده با فرمول کوکران 186 نفر انتخاب شد. به منظور گردآوری داده‌های کمی از پرسشنامه محقق‌ساخته ( 40 گویه‌ای) استفاده شد که گویه‌های آن برگرفته از نتایج تحلیل فراترکیب در مرحله اول بود. جهت تحلیل داده‌ها در قسمت کمی از روش‌های تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. نوآوری پژوهش ساخت مدلی با استفاده از الگوریتم‌های شبکه عصبی است که توانایی پیش‌بینی شاخص ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت دانش و تاثیرهر یک از شاخص‌های با استفاده از شبکه عصبی در حوزه نرم‌افزار می‌باشد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات و دانش
گلنسا گلینی مقدم؛ ریحانه ایزدیان؛ رضا ملکی
چکیده
هدف: هدف پژوهش، بررسی وضعیت فرهنگ، فناوری اطلاعات و ارتباطات، و روش‌های اشتراک گذاری دانش در میان کارکنان (کتابداران و مدیران) کتابخانه‌های عمومی شهرستان اهواز است. روش شناسی: پژوهش کاربردی و به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کارکنان (مدیران و کتابداران) کتابخانه‌های عمومی شهرستان اهواز که نمونه پژوهش با روش سرشماری ...
بیشتر
هدف: هدف پژوهش، بررسی وضعیت فرهنگ، فناوری اطلاعات و ارتباطات، و روش‌های اشتراک گذاری دانش در میان کارکنان (کتابداران و مدیران) کتابخانه‌های عمومی شهرستان اهواز است. روش شناسی: پژوهش کاربردی و به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کارکنان (مدیران و کتابداران) کتابخانه‌های عمومی شهرستان اهواز که نمونه پژوهش با روش سرشماری به دست آمده و زمان اجرا، سال 1401 بوده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده‌است که روایی صوری پرسشنامه با نظر متخصصین و پایایی آن، با استفاده از آلفای کرونباخ ( 90/)0 و دو نیمه کردن ( 85/0) دست آمده است. یافته ها: به لحاظ مولفه‌های فرهنگ اشتراک گذاری، رقابت بین کارکنان برای اشتراک دانش با بالاترین میانگین (16/ 3) بهترین وضعیت را داشته است و انگیزه مدیران برای اشتراک دانش با سایر کتابخانه‌ها با میانگین 70/2 در پایین‌ترین وضعیت قرار داشت. همچنین وضعیت اشتراک دانش از لحاظ روش‌های مختلف اشتراک دانش نشان می‌دهد که مطلوب‌ترین وضعیت مربوط به دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی با میانگین 55/3 ، سپس سامانه اتوماسیون اداری با 51/3 و همین طور کیفیت ارتباطات شخصی و غیر رسمی میان کتابداران با میانگین 26/3 ، بوده است .نتیجه گیری: در یک نتیجه گیری کلی، وضعیت اشتراک دانش به لحاظ فرهنگ اشتراک گذاری، شرایط موجود فناوری اطلاعات و ارتباطات و روش‌های اشتراک دانش در شرایط خوبی قرار ندارد وکتابخانه‌های عمومی اهواز، در همه بخش‌ها، نیاز به ارتقا و بهبود وضعیت دارند.
مقاله پژوهشی
نظریه‌های اطلاعات و دانش
مرضیه یاری زنگنه
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر هوش اجتماعی و سطح خودکارآمدی دانشجویان در حل مساله بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی با روش آزمایشی با پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه (طرح سولومون)انجام شد. جامعه آماری دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1401-1400 و نمونه پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر هوش اجتماعی و سطح خودکارآمدی دانشجویان در حل مساله بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی با روش آزمایشی با پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه (طرح سولومون)انجام شد. جامعه آماری دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1401-1400 و نمونه پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان 76 نفر تعیین گردید که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده در چهار گروه 19 نفری و درون‌گروهی تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه علوم انسانی و مهندسی تقسیم شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه هوش اجتماعی ترومسو (2001) و پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران (1982) استفاده شد. روایی آن از طریق محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب،78/0، 73/0 مورد تأیید قرارگرفته است. ابتدا برای هر چهار گروه، پیش‌آزمون اجرا و سپس، مداخله آزمایشی به‌عنوان متغیر مستقل در 8 جلسه 45 دقیقه‌ای، روی گروه‌های آزمایش اجرا گردید. پس از پایان آموزش، از هر چهار گروه پس‌آزمون گرفته شد. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تی استفاده شد یافته‌های پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی در افزایش میزان هوش اجتماعی در شرکت‌کنندگان گروه‌های آزمایش اثربخشی مثبت دارد، همچنین نتایج آزمون نشان داد آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر خود کارآمدی دانشجویان در مرحله پس‌آزمون تأثیر معناداری داشته است ولی تفاوتی بین رشته‌ها ازنظر هوش اجتماعی و خود کارآمدی مشاهده نشد نتایج پژوهش براثر سودمند آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی در بهبود هوش اجتماعی در جهت افزایش سطح خود کارآمدی آن‌ها در حل مساله تأکید دارد.
مقاله پژوهشی
ذخیره و بازیابی اطلاعات
هدی هماوندی؛ یعقوب نوروزی؛ بنت الهدی خبازان
چکیده
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، ...
بیشتر
. نقش مهم زبان در انتقال و بازیابی اطلاعات را نمی‌توان فارغ از نحو و معنای آن بررسی نمود. تبیین و تشریح پژوهش‌های این حوزه از ابعاد کمی و کیفی و درک گرایش‌های پژوهشگران می‌تواند گام مهمی در درک اهمیت نحو و معنا در ساختارهای ارتباطی در محیط‌های نوین جستجو و بازیابی اطلاعات باشد. برهمین اساس در این مطالعه که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل کیفی و کمی مطالعات حوزه نحو و معنا در بازیابی اطلاعات انجام شده است. به منظور انجام این پژوهش از روش مرور نظام‌مند آویارد استفاده شد. تحلیل مطالعات این حوزه نشان داد که این مطالعات بر سه محور اصلی نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات، بازیابی اطلاعات و جستجوی اطلاعات تمرکز دارند.در مجموع تحلیل مطالعات منتخب نشان می‌دهد پرداختن به بحث نحو و معنا در ارتباط با سازماندهی اطلاعات و همچنین تبیین و واکاوی وجوه نظری نحو و معنا در بازیابی اطلاعات از مواردی است که نیاز به پژوهش بیشتر، خصوصا مطالعات بین‌رشته‌ای بیشتر از سوی محققان حوزه‌های زبان‌شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه دارد. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند رهنمودهایی برای متخصصان حوزه‌های مختلفی داشته باشد که به نوعی با ذخیره و بازیابی اطلاعات سر و کار دارند. بعلاوه محورهای شناسایی شده و روش‌ها و رویکردهای بکار رفته و شکاف‌های پژوهشی شناسایی شده راهگشای محققان در انجام مطالعات آتی است.
