سخن سردبیر
فهیمه باب الحوائجی
چکیده
یکی از مسائل چالش‌برانگیز در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، کثرت جذب دانشجو و به‌تبع آن خیل دانشجویانی است که می‌بایست فارغ‌التحصیل شده و پایان‌نامه‌ای را ارائه نمایند. کثرت دانشجویان کارشناسی ارشد و همچنین دکتری موجب شده است تا دانشجویان ازنظر علائق علمی و پژوهش‌های کلاسی دچار پراکنده‌کاری و یا سری کاری شوند زیرا ایشان بجای آن‌که ...
بیشتر
یکی از مسائل چالش‌برانگیز در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، کثرت جذب دانشجو و به‌تبع آن خیل دانشجویانی است که می‌بایست فارغ‌التحصیل شده و پایان‌نامه‌ای را ارائه نمایند. کثرت دانشجویان کارشناسی ارشد و همچنین دکتری موجب شده است تا دانشجویان ازنظر علائق علمی و پژوهش‌های کلاسی دچار پراکنده‌کاری و یا سری کاری شوند زیرا ایشان بجای آن‌که یک سیر مطالعاتی را درروند ارائه مقالات کلاسی برگزینند، به دلیل تعداد زیاد دانشجویان مجال راهنمایی مؤثر از طرف اساتید وجود ندارد. بدین ترتیب هنگامی‌که دانشجویان به مرحله انتخاب موضوع پایان‌نامه می‌رسند همواره شکایت از فقدان موضوعات بکر کرده و یا مرتباً موضوعات تکراری به گروه‌های آموزشی معرفی می‌گردد. عدم برنامه‌ریزی صحیح موجب می‌شود تا تعداد کمی از دانشجویان علائق خود را شناسایی کنند و، باری به هر جهت، در محدوده‌ی زمانی مشخص موضوعاتی را پیشنهاد کنند. مشکل به وجود آمده را از چند منظر می‌توان آسیب‌شناسی کرد. نخست آن‌که دانشجویان کارشناسی ارشد می‌بایست تحت سرپرستی اساتید مشخص قرار گیرند، علائق آن‌ها شناسایی شود و یا سعی شود استعدادهای آن‌ها شکوفا گردد که این امر با کثرت دانشجویان امکان‌پذیر نیست. مشکل جذب تعداد زیاد دانشجو دور تسلسل باطلی است که موجب شده است تعداد زیادی موضوع انتخاب گردد لذا انتخاب موضوعات غیرتکراری کاری بس دشوار شده است. باوجوداین، رشته علم اطلاعات و دانش شناسی با خلأ موضوعات مواجه است. یکی از مصادیق بارز آن حیطه‌ی موضوعی فصلنامه "مطالعات دانششناسی" است. در طی دوره‌ای که این مجله فراخوان مقالات را شروع کرده است تعداد زیادی از مقالات را در موضوعات مدیریت دانش و تحلیل استنادی دریافت کرده است درحالی‌که موضوعاتی نظیر سازمان‌دهی دانش، سرمایه‌های دانشی، اقتصاد اطلاعات و اقتصاد شبکه، داده‌کاوی، متن‌کاوی و توسعه دانش و نظیر این‌ها، ازجمله خلأهای موضوعی هستند که در خصوص آن‌ها احتمالاً کمتر پایان‌نامه‌ای دفاع شده و مقاله پژوهشی نگاشته شده است، لذا توجه جامعه علمی علم اطلاعات و دانش شناسی را به این خلأهای موضوعی جلب نموده و این طرح مسئله میتواند فرصتی برای انتخاب موضوعات جدید باشد.
مقاله پژوهشی
احمد شعبانی؛ حمیده جعفری؛ سعید رجایی پور؛ مرتضی محمدی استانی
دوره 2، شماره 2 ، اردیبهشت 1394، صفحه 3-22
چکیده
هدف: این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه سرمایه فکری در کتابخانههای عمومی و دانشگاهی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1391-1392 بر اساس دیدگاه بونتیس انجام شد. روش: پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان کتابخانههای عمومی شهر اصفهان (98 نفر) و کتابخانههای مرکزی دانشگاهی و در سال تحصیلی 1391-1392 بود. به‌منظور تعیین حجم نمونه ...
بیشتر
هدف: این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه سرمایه فکری در کتابخانههای عمومی و دانشگاهی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1391-1392 بر اساس دیدگاه بونتیس انجام شد. روش: پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان کتابخانههای عمومی شهر اصفهان (98 نفر) و کتابخانههای مرکزی دانشگاهی و در سال تحصیلی 1391-1392 بود. به‌منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه‌گیری کوکران (84 نفر) و روش تصادفی طبقه‌ای استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مؤلفه‌های بونتیس بود که روایی آن توسط استادان متخصص تأیید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 95/0 محاسبه گردید. یافته‌ها: میزان سرمایه فکری در کتابخانههای عمومی (8/3) و کتابخانههای دانشگاهی (23/3) شهر اصفهان در وضعیت مناسبی قرار نداشت و میزان آن در کتابخانههای عمومی بیشتر از کتابخانههای دانشگاهی بود. وضعیت سرمایه ساختاری نسبت به سرمایه ساختاری و رابطه‌ای در کتابخانههای مزبور مناسب‌تر و اختلاف بین مؤلفه‌های سرمایه فکری معنادار بود (P≤0/05). همچنین در خصوص سطح سرمایه فکری در کتابخانههای عمومی و دانشگاهی شهر اصفهان ازنظر ویژگی‌های جمعیت شناختی (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، رشته تحصیلی و نوع کتابخانه) تفاوت معناداری مشاهده نشد (P≥0/05) ولی ازنظر ویژگی سِمَت شغلی تفاوت معنادار بود
مقاله پژوهشی
محمد حسن زاده؛ مهتاب تیموری تابیه
چکیده
هدف: پژوهش حاضر باهدف شناسایی و تحلیل جریان دانش در شرکتهای دانش‌بنیان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران انجام شد. روش: در این پژوهش نظر 256 نفر از کارکنان شاغل در 30 شرکت دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران که دارای نیروی تمام‌وقت بیش از 4 نفر بودند، از طریق پرسشنامه، پیمایش شد. یافته ها: جریان دانش در شرکتهای ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر باهدف شناسایی و تحلیل جریان دانش در شرکتهای دانش‌بنیان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران انجام شد. روش: در این پژوهش نظر 256 نفر از کارکنان شاغل در 30 شرکت دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران که دارای نیروی تمام‌وقت بیش از 4 نفر بودند، از طریق پرسشنامه، پیمایش شد. یافته ها: جریان دانش در شرکتهای موردپژوهش، بهجز در مؤلفه مکانیسمهای جریان دانش که دو نوع سنتی و دیجیتالی را مدنظر قرار داده بودند، در سایر مؤلفهها (ورودیهای دانش، میزان آگاهی کارکنان، فرهنگ‌سازمانی، ساختار سازمانی، برنامه‌ریزی برای جریان دانش و اشتراک دانش) از وضعیت مطلوبی برخوردار نبودند. نتیجه گیری: به سبب بالاتر بودن میانگینها از سطح متوسط وضعیت جریان دانش مناسب ارزیابی شد. در پایان، مدل مفهومی ایده آل برای نمایش جریان دانش ترسیم شد.
مقاله پژوهشی
غلامرضا فدایی؛ سیف اله اندایش
چکیده
هدف: پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش در دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران بود. روش: روش پژوهش از نوع کاربردی بود. برای سنجش رابطه میان فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش از روش توصیفی-همبستگی استفاده شد و از طریق پرسشنامه نظر 100 نفر از مدیران، کارکنان و دانشجویان دانشکده علوم اطلاعات و دانششناسی ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش در دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران بود. روش: روش پژوهش از نوع کاربردی بود. برای سنجش رابطه میان فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش از روش توصیفی-همبستگی استفاده شد و از طریق پرسشنامه نظر 100 نفر از مدیران، کارکنان و دانشجویان دانشکده علوم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران پیمایش شد. پرسشنامهها بر اساس مدل فرهنگ‌سازمانی دنیسون (2002) و مدیریت دانش KMAT (1995) طراحی شد. یافته ها: میان فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش رابطه مستقیم و معنیداری وجود داشت؛ رسالت سازمانی، انطباقپذیری سازمانی، سازگاری سازمانی و مشارکت سازمانی با مدیریت دانش رابطه مستقیم و معنیداری داشت. نتیجه گیری: فرهنگ‌سازمانی در این دانشکده رضایتبخش بود اما وضعیت مدیریت دانش چندان رضایتبخش ارزیابی نشد.
مقاله پژوهشی
زکیه عرب شیبانی؛ سید مهدی طاهری؛ محمدرضا علی بیک؛ علیرضا هویدا
چکیده
هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاح‌نامه‌های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود. روش: جامعه پژوهش را اصطلاح‌نامه‌های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی و علوم حدیثتشکیل می‌دادند. به‌منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه ...
بیشتر
هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاح‌نامه‌های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود. روش: جامعه پژوهش را اصطلاح‌نامه‌های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی و علوم حدیثتشکیل می‌دادند. به‌منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی استخراج‌شده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاح‌نامه 450 اصطلاح و درمجموع 3150 اصطلاح انتخاب و موردبررسی قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین میزان رعایت استاندارد به‌اصطلاح‌نامه فلسفه (70%) و بعدازآن به‌اصطلاح‌نامه‌های اصول فقه و کلام اسلامی (65%) مربوط می‌شد. اصطلاح‌نامه‌های علوم قرآنی و اخلاق به‌طور مشترک 5/62% و اصطلاح‌نامه‌های منطق و علوم حدیث نیز 55% از معیارهای استاندارد را رعایت کرده بودند. نتیجه‌گیری: اصطلاح‌نامه‌های علوم اسلامی ازنظر معیار رفع ابهام عملکرد ضعیفی داشتند. از مجموع اصطلاحات بررسی‌شده در این اصطلاح‌نامه‌ها، 2/70% به‌صورت اسم و عبارت اسمی و 5/29% به‌صورت اصطلاح مرکب به‌کاررفته بودند. اصطلاح‌نامه‌های علوم اسلامی ازنظر معیار شکل دستوری اصطلاحات استاندارد را به‌طور کامل رعایت کرده بودند؛ اما در معیار ثبت‌نام اشخاص با استاندارد همخوانی نداشتند.
مقاله پژوهشی
مهدی محمدی؛ وحیده آقابابایی
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به‌منظوربررسی فرایند دیجیتالسازی نسخ خطی در 5 کتابخانه دارای نسخ خطی شهر قم از دیدگاه مدیران و کارشناسان و شناسایی نارسایی‌های موجود و ارائه راهکارهای مناسب انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی بود که با استفاده از روش پیمایشی با رویکرد توصیفی انجام شد. داده‌های موردنیاز آن از طریق پرسشنامه محقق ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر به‌منظوربررسی فرایند دیجیتالسازی نسخ خطی در 5 کتابخانه دارای نسخ خطی شهر قم از دیدگاه مدیران و کارشناسان و شناسایی نارسایی‌های موجود و ارائه راهکارهای مناسب انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی بود که با استفاده از روش پیمایشی با رویکرد توصیفی انجام شد. داده‌های موردنیاز آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته‌ها نشان داد کهاز بین ۵ کتابخانه موردبررسی، کتابخانه آستانه مقدس حضرت معصومه (س) و کتابخانه مسجد اعظم، 100% مجموعه خود را دیجیتالسازی کردهاند، و کتابخانه آیت‌الله مرعشی با بیشترین تعداد نسخه خطی، تنها 11.5% از مجموعه خود را دیجیتالی کرده که در مقایسه با سایر کتابخانهها کمترین میزان دیجیتالسازی را داشت. در این میان، کتابخانه مسجد اعظم نسبت به دیگر کتابخانهها در این مسیر موفقتر عمل کرده بود و به ارائه نسخ خطی خود از طریق وب پرداخته بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، مشخص شد که کتابخانهها در انجام این فرایند با مشکلات و چالشهایی نظیر کمبود نیروی انسانی متخصص، تجهیزات موردنیاز، عدم وجود روشی استاندارد در سطح ملی، عدم وجود سازمان یا مراکزی جهت یکپارچهسازی این فرایند در سطح کشور روبه‌رو هستند که در این راستا «طراحی و تدوین یک روش استاندارد و ملی جهت دیجیتالسازی نسخ خطی» ترجیحاً با محوریت کتابخانه ملی و همکاری کتابخانههای بزرگ پیشنهاد شد.
مقاله پژوهشی
نفیسه سبزواری؛ علی جلالی دیزجی؛ عصمت مومنی
دوره 2، شماره 2 ، اردیبهشت 1394، صفحه 109-126
چکیده
هدف: تحلیل استنادی با ترسیم ساختار موضوعی رشتههای مختلف علمی موجب پیدایش رشتههای علمی نو شده و میتواند روابط داخلی بین قسمتهای مختلف علم را به‌روشنی توضیح دهد و به تاریخ علم بپردازد. هدف این مقاله ترسیم نقشهی تولیدات علمی حوزهی اعتیاد در پایگاه وبآوساینس در سالهای 2008 تا 2013 بود. روش: این پژوهش با روش تحلیل استنادی ...
بیشتر
هدف: تحلیل استنادی با ترسیم ساختار موضوعی رشتههای مختلف علمی موجب پیدایش رشتههای علمی نو شده و میتواند روابط داخلی بین قسمتهای مختلف علم را به‌روشنی توضیح دهد و به تاریخ علم بپردازد. هدف این مقاله ترسیم نقشهی تولیدات علمی حوزهی اعتیاد در پایگاه وبآوساینس در سالهای 2008 تا 2013 بود. روش: این پژوهش با روش تحلیل استنادی انجام شد. جامعه آماری شامل 489 مقاله حوزهی اعتیاد موجود در پایگاه وبآوساینس بود. نقشهی علمی این حوزه، بر مبنای شاخص امتیاز استناد جهانی (جی سی اس) و امتیاز استناد محلی (آل سی اس) ترسیم شد. یافته‌ها: گرایشهای موضوعی در نقشهی علمی حوزهی اعتیاد شامل پنج خوشهی موضوعی بود. متوسط نرخ رشد سالانهی انتشارات طی سالهای موردبررسی 253/0 بود. مدارک توسط 1352 نویسنده تألیف شده بود که در 10 قالب انتشاراتی و به 9 زبان دنیا منتشرشدهبودند. نتیجه‌گیری: بهطورکلی میانگین نرخ رشد تولیدات علمی حوزهی اعتیاد رضایتبخش نبود اما میزان همکاری گروهی در این حوزه در سطح مطلوبی قرار داشت.
مقاله پژوهشی
حسن اشرفی ریزی؛ زهرا کاظم پور
چکیده
هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهتها، تفاوتها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانششناسی انجام شد. روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و سعی شد تا از منظر نظریه‌های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانششناسی نگریسته شود. یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاعرسانی با علوم ارتباطات پیوستگی ...
بیشتر
هدف: مطالعه حاضر با هدف شناسایی شباهتها، تفاوتها و چگونگی کاربرد مفاهیم حوزه ارتباطات در علم اطلاعات و دانششناسی انجام شد. روش: مطالعه حاضر مروری نقلی بود و سعی شد تا از منظر نظریه‌های حوزه ارتباطات به مسائل علم اطلاعات و دانششناسی نگریسته شود. یافته ها: از میان علوم مختلف، کتابداری و اطلاعرسانی با علوم ارتباطات پیوستگی اجتنابناپذیری دارد. برخی از نظریه‌های حوزه ارتباطات ازجمله نظریه کاربری و اقناع، نظریه بینامتنیت، نظریه اجتماعی شدن، نظریه یادگیری اجتماعی، نظریه شناخت اجتماعی، نظریه دروازهبانی، نظریه اشاعه نوآوری و نظریه برجستهسازی قابلیت کاربرد در بافت علم اطلاعات و دانششناسی را دارند. نتیجه گیری: نظریه‌های ارتباطات در همه ارکان چهارگانه علم اطلاعات و دانششناسی (مجموعهسازی، سازمان‌دهی، اشاعه اطلاعات و مدیریت) کاربرد دارند. به نظر میرسد با انجام پژوهش‌های مفصلتر، می‌توان کاربرد سایر نظریه‌های حوزه ارتباطات را در علم اطلاعات و دانششناسی موردبررسی قرارداد.
